搜尋

2025年 語言學奧林匹亞 宗喀語題目試解



據提供之數字,發音看起來與漢語數字發音有所關聯,加上其附注稱宗喀語屬漢藏語系亦可為證。
B系統之結構也顯見與漢語數字相似(即十位數加個位數),據此可推測:
(分別為:個位數單用、整十數、後接個位數時。如:五、五十、五十幾)
一:ci, cutãm, cu-/...(可能按後接子音而變化,見下)
  12 cu-ɲi、15 ce-ŋa、16 cu-ɖu、17 cup-dyn、18 cop-ge、19 cy-gu
二:ɲi, -, tsa-
三:sum, sumcu, so-
四:ʑi, ʑipcu, ʑe-
五:ŋa, ŋapcu, ŋa-
六:ɖu, -, -
七:dyn, -, døn-
八:ge, gepcu, ɟa-
九:gu, -, -

百:-ɟa

後接個位數之十位數變化形規則(暫羅列於此備考):
12 cu-ɲi、22 tsa-ɲi
83 ɟa-sum
34 so-ʑi
15 ce-ŋa、25 tsa-ŋa、55 ŋa-ŋa
16 cu-ɖu、76 døn-ɖu
17 cup-dyn、47 ʑe-dyn
18 cop-ge
19 cy-gu、89 ɟa-gu
30 sum-cu、80 gep-cu、40 ʑip-cu、50 ŋap-cu
可見整十數似為特殊形,十位數數字需加上閉口音收尾。

再看A系統。
1) 80 為 ke ʑi,而 ʑi 由B系統可知為 4,則 ke 應為 20 或與 2 相關(若為 20,則為相乘關係,若為 2,可能與位置或順序有關)。
2) 從 ke ʑi da gu (89)、ke ci da ɲi (22) 等,可得知 da 意思應為「加」,且 ke ci 為 20。
3) 又 ke ɲi da dyn 為 47,已知 dyn 為 7,則 ke ɲi 為 40。結合 ke ci 為 20,可知 ke 實指 20,與後接數字相乘,以下數字可為佐證:
 ke ci da ŋa (25) = 20(ke)*1(ci) + 5(ŋa)
 ke sum da cuɖu (76) = 20(ke)*3(sum) + 16(cuɖu)
 ke ʑi da gu (89) = 20(ke)*4(ʑi) + 9(gu)
 ke ceŋa (300) = 20(ke)*15(ceŋa)
4) 表二的第(1)式 cusum + ke pɟe-da ʑi = ɟasum,已知 ɟasum 為 83,cusum 為 13,則 ke pɟe-da ʑi 為 70,再結合 ke pɟe-da ɲi (30),可知分別為 20*(4-0.5) 及 20*(2-0.5),則 pɟe-da 應指後面數字減去 0.5
5) 同理,ke ko-da sum 為 55,已知 ke 為 20 則 ko-da sum = 55/20 = 2.75,又 sum 為 3,則 ko-da 應指後面數字減去 0.25
6) 據表二第(3)式「 ɲiɕu ci da ke sum da gu = (ŋapcu × gu) + cygu」,等號右邊可知為「(50*9) + 19」,結果為 469,則:
 ɲiɕu ci da ke sum da gu = 469
 ɲiɕu ci da ke sum = 460
 ɲiɕu ci = 400
 ɲiɕu = 400
7) 表二第(6)式「(ɲiɕu ko-da sum × pɟe) + ke pɟe-da sum = ɖukɟa」,將已知代入,則:
 (400*(3-0.25) * pɟe) + 20*(3-0.5) = 600
 1100*pɟe + 50 = 600
 1100*pɟe = 550
 pɟe = 0.5
8) 表二第(5)式「(ɲi × ko) + pɟe = ɲi」,將已知代入,則:
 (2*ko) + 0.5 = 2
 2*ko = 1.5
 ko = 0.75
9) 表二第(4)式「 ɲiɕu pɟe-da ɲi + ke pɟe-da ɖu = ŋapɟa + ɲiɟa cutãm」,等號左側可知為「400*(2-0.5) + 20*(6-0.5)」,結果為 710,則:
 710 = ŋapɟa + ɲiɟa cutãm
 210 = ɲiɟa cutãm
 cutãm = 10(B系統)

試答:
(a)
X 見於表二第(8)式「ɲi × ɲiɕu ci da ke cutãm da gu = ( X × ɲiɕu) + copge」,將已知代入,則:
 2 * (400+20*10+9) = (X*20) + 18
 2 * 609 = (X*20) + 18
 1218 = (X*20) + 18
 X*20 = 1200
 X = 60 = ɖukcu(參考 ɖukɟa (600))

Y 見於表二第(9)式「Y + ke ci da ʑi = ɟaɖu」,將已知代入,則:
 Y + 24 = 86
 Y = 62 = ke sum da ɲi

Z 見於表二第(10)式「Z + ke ko-da ɖu = dynɟa + sumɟa」,將已知代入,則:
 Z + 20*(6-0.25) = 700 + 300
 Z + 115 = 1000
 Z = 885 = ɲiɕu ɲi da ke ʑi da ŋa

(b)
1) cusum + ke pɟe-da ʑi = ɟasum
 13 + 20*(4-0.5) = 83
 13 + 70 = 83
2) ɲiɕu ɲi = ɲiɕu × ʑipcu
 400*2 = 20 * 40(按:右側 ɲiɕu 似為 ɲicu 之誤?)
 800 = 20 * 40
3) ɲiɕu ci da ke sum da gu = (ŋapcu × gu) + cygu
 400*1 + 20*3 + 9 = (50 * 9) + 19
 469 = (50 * 9) + 19
4) ɲiɕu pɟe-da ɲi + ke pɟe-da ɖu = ŋapɟa + ɲiɟa cutãm
 400*(2-0.5) + 20*(6-0.5) = 500 + 210
 600 + 110 = 500 + 210
5) (ɲi × ko) + pɟe = ɲi
 (2 * 0.75) + 0.5 = 2
6) (ɲiɕu ko-da sum × pɟe) + ke pɟe-da sum = ɖukɟa
 (400*(3-0.25) * 0.5) + 20*(3-0.5) = 600
 (1100 * 0.5) + 50 = 600
7) ɲiɕu ci da ke cuɖu da cuɖu = (ɟaʑi × ʑi) + ʑipɟa
 400 + 20*16 + 16 = (84 * 4) + 400
 736 = (84 * 4) + 400
8) ɲi × ɲiɕu ci da ke cutãm da gu = ( X × ɲiɕu) + copge
 2 * (400+20*10+9) = (60 * 20) + 18(按:右側 ɲiɕu 似為 ɲicu 之誤?)
 2 * 609 = (60 * 20) + 18
9) Y + ke ci da ʑi = ɟaɖu
 62 + 20+4 = 86
 62 + 24 = 86
10) Z + ke ko-da ɖu = dynɟa + sumɟa
 885 + 20*(6-0.25) = 700 + 300
 885 + 115 = 700 + 300

(c)
75
A系統:
已知:
 ke pɟe-da ɲi (30=40-10)、
 ke ko-da sum (55=60-5)、
 ke pɟe-da ʑi (70=80-10)、
 ke pɟe-da ɖu (110=120-10)、
 ke pɟe-da sum (50=60-10)、
 ke ko-da ɖu (115=120-5)
由以上數字可知,由於 ke 與 pɟe-da 及 ko-da 相組合的特性,20 倍數減去 10 或 5 的數字,皆使用「ke pɟe-da ...」或「ke ko-da ...」來表示。
則 75 = 80 - 5 = 20*(4-0.25),即 ke ko-da ʑi
B系統:參考 dønɖu (76),則 75 應為 dønŋa

570
A系統:百位數為單數,參考 ɲiɕu ci da ke cuɖu da cuɖu (736) 為 400+20*16+16,則 570 應作 400 + 20*(9-0.5),即 ɲiɕu ci da ke pɟe-da gu
B系統:參考 ɲiɟa cutãm (210),則 570 應為 500 與 70 並列,即 ŋaɟa dyncu

喬治亞語 基礎句子

გამარჯობა
ㄍㄚ-ㄇㄚㄦ-ㄐㄛˋㄅㄚ˙
你好。

ნახვამდის
ㄋㄚㄏ-万ㄚㄇ-ㄉㄧㄙ
(正式)再見。

კარგად
ㄎㄚㄦˊㄍㄚㄉˇ
(非正式)掰掰。

თუ შეიძლება
ㄊㄨ ㄕㄟㄗˋㄌㄝㄅㄚ˙
請。

გმადლობთ
ㄍㄇㄚㄉ ㄌㄛㄅㄊ
(正式)謝謝。

მადლობა
ㄇㄚㄉ ㄌㄛㄅㄚ
(非正式)謝謝。

არა
ㄚㄦㄚ˙
不、不是。

დიახ
ㄉㄧ-ㄚㄏˋ
(正式)是。

კი
ㄍㄧˋ
(非正式)是。

გაუმარჯოს
ㄍㄠ ㄇㄚㄦ-ㄐㄛㄙˋ
乾杯!

ბოდიში
ㄅㄛㄉㄧㄕㄧˇ
對不起。

უკაცრავად
ㄨ ㄍㄚㄘ-ㄦㄚ 万ㄚㄉˇ
不好意思。

ანგარიში,თუ შეიძლება
ㄢ-ㄍㄚ-ㄦㄧ ㄕㄧ˙,ㄊㄨ ㄕㄟㄗˋㄌㄝㄅㄚ˙
埋單!請結帳!

რა გქვიათ?
ㄦㄚ ㄍㄎ万ㄧㄚㄊ
(正式)你叫甚麼名字?

მე მქვია …
ㄇㄝ ㄇㄎ万ㄧㄚ
我的名字是……。

არ ვიცი
ㄚㄦ 万ㄧㄘㄧ
我不知道。

滿文近義詞辨 索引

- hoton, hecen
- ne, te
- yooni, gubci, yaya
- sirdan, niru
- wajimbi, wacihiyambi
- ubaliyambi, kūbulimbi, halambi, gūwaliyambi
- ala, tala, bigan
- saisa, baksi, bithei niyalma
- golombi, sesulambi, gūwacihiyalambi ; gelembi, olhombi, sengguwembi

golombi、sesulambi;gelembi、olhombi

golombi(驚)
《增訂清文鑑》:holkonde gelere be, golombi sembi.

sesulambi(驚訝)
《增訂清文鑑》:golofi dolo tar seme oho be, sesulambi sembi.

gūwacihiyalambi(吃驚)
《增訂清文鑑》:gaitai golofi dokdorilara be, gūwacihiyalambi sembi.

dokdorilaha
《增訂清文鑑》:uthai dokdolaha sere gisun.(=dokdolaha)

dokdolaha(嚇一跳)
《增訂清文鑑》:gūwacihiyalafi beye emgeri aššaha be, dokdolaha sembi.(吃驚身體一動。)




olhombi(畏懼)
《增訂清文鑑》:dolori sengguwere be, olhombi sembi.

gelembi(怕)
《增訂清文鑑》:olhoro sengguwere be, gelembi sembi.

sengguwembi(懼)
《增訂清文鑑》:gūnin de gelere be, sengguwembi sembi.

saisa、baksi、bithei niyalma

不知「學者」該用何字,可能的有 saisa、baksi、tacire urse。

saisa(漢譯作「賢者」)
《增訂清文鑑》:tacin yabun sain niyalma be, saisa sembi.(學問、德行好的人。)

baksi(漢譯作「儒」)
《增訂清文鑑》:bithe bahanara niyalma be, baksi sembi.(會書懂書的人。)

bithei niyalma(漢譯作「文人」,又有譯作「書生」者)
《增訂清文鑑》:bithe taciha niyalma be, bithei niyalma sembi.(學書的人。)

ala、tala、bigan

ala(漢譯作「平矮山」)
《增訂清文鑑》:fangkala necin alin be, ala sembi.(矮平之山。)

tala(漢譯作「曠野」)
《增訂清文鑑》:bigan de jugūn bisirengge be, tala sembi.(有路之野。)

bigan(漢譯作「野」)
《增訂清文鑑》:onco šehun ba be, bigan sembi.(寬敞之地。)

ubaliyambi、kūbulimbi、halambi、gūwaliyambi

ubaliyambi
  • 《清文鑑・卷十六・人部七・叛逆類》「更變」:gūnin mujilen halara gūwaliyara be, ubaliyambi sembi, geli yaya jaka forgošome kūbulire be, inu ubaliyambi sembi.
  • 《新滿漢大辭典》:翻(故使動形 ubaliyambumbi 意為「翻譯」)、翻個兒、傾覆;翻轉。如:cuwan ubaliyaka 船翻了。
  • 《新滿漢大辭典》:叛變
  • 《新滿漢大辭典》:變、變化、改變、變為(ome ubaliyambi)
kūbulimbi
  • 《清文鑑・卷八・武功部一・征伐類第三》「變動」:arbun be tuwame forgošome gamara, be kūbulimbi sembi.
  • 《清文鑑・卷十六・人部七・叛逆類》「變」:gūnin mujilen gūwaliyara be, kūbulimbi sembi.
  • 《清文鑑・卷十六・人部七・叛逆類》kūbulika「變了」:yaya jaka halafi da banin ci encu oho be, kūbulika sembi.
  • 《新滿漢大辭典》:變、變化、轉變、轉化、變卦
halambi
  • 《清文鑑・卷五・政部・輪班行走類》「更換」:idu hokoho niyalma i sirame idu gaire be, halambi sembi.
  • 《新滿漢大辭典》:換、更換。如:etuku halambi 換衣服。
  • 《新滿漢大辭典》:改正、改變、糾正
  • 《新滿漢大辭典》:輪流。如:halame afambi 輪流作戰。
gūwaliyambi
  • 《清文鑑・卷十六・人部七・叛逆類》「改變」:an ci aljara be, gūwaliyambi sembi.
  • 《清文鑑・卷十六・人部七・疼痛類第三》「發迷」:dolo waka ofi sarkū ojoro be, gūwaliyambi sembi.
  • 《新滿漢大辭典》:(不及物)變、改變。如:fiyan gūwaliyaka 臉色變了、變臉了。
  • 《新滿漢大辭典》:(食物)變壞、變味
  • 《新滿漢大辭典》:發昏、昏迷

《合璧教科書》中部分用例:
sahaliyan etuku be halame etume bederehe 易黑衣而歸
uthai etuku be gaifi halabufi 即取衣使易
urunakū halame tebumbi 家桑短小,經十餘年,「必更植之」
biyoo umiyaha heni majige mutume gūn halafi 蠶梢長而蛻(注:gūn halambi 換毛)
si terei jilgan be halame muteci 「汝能改其聲」,西方仍可居也
fe an kooli be ulhiyen ulhiyen i halafi 舊俗漸改
sy ma guwang tereci endebuku be halaha (司馬)光自是改過
mudan jun be halame obume 更為曲突
te udu halafi yabure golo ilibucibe 近雖改設行省
udu endebuku be halame beye icemleki sehe seme 雖欲改過自新
ainu inu halame ilhai yafan oburakū ni 盍亦改為花園乎
julgei doro be halaci 「易古之道」,不可
lu de fe tacihiyan be halame meitefi 路德改革舊教

duin forgon kūbulirakū 蒼翠之色,「四時不變」
emu jaka bime ilan kūbuliburengge inu kai 是一物而三變也
šahūrun be ucaraci sukdun be kūbulibume eyen obume 遇冷則氣變為流
julgei tacihiyan be kūbulime, 「變古之教」,易古之道,不可
kūbuliburakū oci ojorakūngge kai. 不可以不變者也

biyoo umiyaha i cerguwe teni ubaliyafi 蠶子始孵化
ubaliyafi biyoo yong ome 化為蛹
ubaliyaha sukdun wesihun mukdefi 地上之水,為日汽所薰蒸,「化汽上升」
ere muke halhūn bime ubaliyaha sukdun inu sefi 此水熱而化汽也
muke fuyefi sukdun ubaliyaci 水沸化汽
muke be ubaliyame obufi 有冰一塊,以火煮之,「化為水」

wajimbi、wacihiyambi

wajimbi(漢譯作「完畢」)
《增訂清文鑑》:yaya weilere arara jaka šanggara jai ekiyeme genere be, gemu wajimbi sembi.

wacihiyambi(漢譯作「完結」)
《增訂清文鑑》:yaya jaka be šanggabure yaya baita be geterembume icihiyara be, gemu wacihiyambi sembi.

sirdan、niru

sirdan(漢譯作「梅針箭」)
《增訂清文鑑》:afara de gabtara juwe jeyen bisire dacun agūra be, sirdan sembi.(攻戰時射出的雙刃快兵器。)

niru(漢譯作「披箭」)
《增訂清文鑑》:kacilan ci amba ningge be, niru sembi. gurgu gabtara de baitalambi.(比射把箭要大的箭,用於射獸。)

yooni、gubci、yaya

yooni
《增訂清文鑑》:gemu sere gisun de adali. geli gulhun囫圇 muyahūn完全 obuha be, yooni obuha sembi.(同於 gemu。又「使完全」稱作 yooni obuha。)

gubci
《增訂清文鑑》:uheri geren be, gubci sembi.(所有人稱作 gubci。)

yaya
《增訂清文鑑》:eiten niyalma be, yaya niyalma sembi. geli eiten jaka be, yaya jaka sembi.(所有人稱作 yaya niyalma。又所有物稱作 yaya jaka。)

- 按滿漢譯文,yaya 多與「凡」對譯。
- booi gubci 全家 beyei gubci 全身渾身 gubci gurun 全國

ne、te

ne
《增訂清文鑑》:「yasai juleri be ne sembi.」(眼下稱為 ne。)

te
《增訂清文鑑》:「ne jalan be, te sembi.」(今世稱為 te。)

hoton、hecen

hoton
《增訂清文鑑》:「wehe feise磚 i kūwarame sahafi砌 dolo niyalma irgen tehengge be, hoton sembi. boihon i hoton, moo i hoton inu bi.」(以石磚圍砌,內住有人民者,稱作 hoton。亦有土城、木城。)

hecen
《增訂清文鑑》:「hoton be, hecen seme inu gisurembi.」(hoton 亦稱作 hecen。)

- 京城多作 gemun hecen。
- 《長白山誌》書中,某某城俱用 hoton。惟「東京」作 dergi hecen,但「盛京」作 mukden hoton,「興京」作 yenden hoton。

綜合看來,個人感覺似乎 hecen 偏向指「城、城池」,hoton 偏指「市、城市」。

滿文版三國演義 目次

卷一
祭天地桃園結義
劉玄德斬寇立功
安喜張飛鞭督郵
何進謀殺十常侍
董卓議立陳留王
呂布刺殺丁建陽
廢漢君董卓弄權
曹孟德謀殺董卓
曹操起兵伐董卓
虎牢關三戰呂布
卷二
董卓火燒長樂宮
袁紹孫堅奪玉璽
趙子龍磐河大戰
孫堅跨江戰劉表
司徒王允說貂蟬
鳳儀亭布戲貂蟬
王允授計誅董卓
李傕郭汜寇長安
李傕郭汜殺樊稠
曹操興兵報父仇
卷三
劉玄德北海解圍
呂溫侯濮陽大戰
陶恭祖三讓徐州
曹操定陶破呂布
李傕郭汜亂長安
楊奉董承雙救駕
遷鑾輿曹操秉政
呂布夜月奪徐州
孫策大戰太史慈
孫策大戰嚴白虎
卷四
呂奉先轅門射戟
曹操興兵擊張繡
袁術七路下徐州
曹操會兵擊袁術
決勝負賈詡談兵
夏侯惇拔矢啖睛
呂布敗走下邳城
白門曹操斬呂布
曹孟德許田射鹿
董承密受衣帶詔
卷五
青梅煮酒論英雄
關雲長襲斬車胄
曹公分兵拒袁紹
關張擒劉岱王忠
禰衡裸體罵曹操
曹孟德三勘吉平
曹操勒死董貴妃
玄德匹馬奔冀州
張遼義說關雲長
雲長策馬刺顏良
卷六
雲長延津誅文醜
關雲長封金掛印
關雲長千里獨行
關雲長五關斬將
雲長擂鼓斬蔡陽
劉玄德古城聚義
孫策怒斬于神仙
孫權領眾據江東
曹操官渡戰袁紹
曹操烏巢燒糧草
卷七
曹操倉亭破袁紹
劉玄德敗走荊州
袁譚袁尚爭冀州
曹操決水淹冀州
曹操引兵取壺關
郭嘉遺計定遼東
劉玄德襄陽赴會
玄德躍馬跳檀溪
劉玄德遇司馬徽
玄德新野遇徐庶
卷八
徐庶定計取樊城
徐庶走薦諸葛亮
劉玄德三顧茅廬
玄德風雪訪孔明
定三分亮出茅廬
孫權跨江破黃祖
孔明遺計救劉琦
諸葛亮博望燒屯
獻荊州粲說劉琮
諸葛亮火燒新野
卷九
劉玄德敗走江陵
長坂坡趙雲救主
張益德據水斷橋
劉玄德敗走夏口
諸葛亮舌戰羣儒
諸葛亮智激孫權
諸葛亮智說周瑜
周瑜定計破曹操
周瑜三江戰曹操
羣英會瑜智蔣幹
卷十
諸葛亮計伏周瑜
黃蓋獻計破曹操
闞澤密獻詐降書
龐統進獻連環計
曹孟德橫槊賦詩
曹操三江調水軍
七星壇諸葛祭風
周公瑾赤壁鏖兵
曹操敗走華容道
關雲長義釋曹操
卷十一
周瑜南郡戰曹仁
諸葛亮一氣周瑜
諸葛亮傍略四郡
趙子龍智取桂陽
黃忠魏延獻長沙
孫仲謀合淝大戰
周瑜定計取荊州
劉玄德娶孫夫人
錦囊計趙雲救主
諸葛亮二氣周瑜
卷十二
曹操大宴銅雀臺
諸葛亮三氣周瑜
諸葛亮大哭周瑜
耒陽張飛薦鳳雛
馬超興兵取潼關
馬孟起渭橋六戰
許褚大戰馬孟起
馬孟起步戰五將
張永年反難楊修
龐統獻策取西川
卷十三
趙雲截江奪幼主
曹操興兵下江南
玄德斬楊懷高沛
黃忠魏延大爭功
落鳳坡箭射龐統
張益德義釋嚴顏
孔明定計捉張任
楊阜借兵破馬超
葭萌張飛戰馬超
劉玄德平定益州
卷十四
關雲長單刀赴會
曹操杖殺伏皇后
曹操漢中破張魯
張遼大戰逍遙津
甘寧百騎劫曹營
魏王宮左慈擲杯
曹操試神卜管輅
耿紀韋晃討曹操
瓦口張飛戰張郃
黃忠嚴顏雙建功
卷十五
黃忠馘斬夏侯淵
趙子龍漢水大戰
劉玄德智取漢中
曹孟德忌殺楊修
劉備進位漢中王
關雲長威震華夏
龐德擡櫬戰關公
關雲長水淹七軍
關雲長刮骨療毒
呂子明智取荊州
卷十六
關雲長大戰徐晃
關雲長夜走麥城
玉泉山關公顯聖
漢中王痛哭關公
曹操殺神醫華陀
魏太子曹丕秉政
曹子建七步成章
漢中王怒殺劉封
廢獻帝曹丕篡漢
漢中王成都稱帝
卷十七
范彊張達刺張飛
劉先主興兵伐吳
吳臣趙咨說曹丕
關興斬將救張苞
劉先主猇亭大戰
陸遜定計破蜀兵
先主夜走白帝城
八陣圖石伏陸遜
白帝城先主託孤
曹丕五路下西川
卷十八
難張溫秦宓論天
泛龍舟魏主伐吳
孔明興兵征孟獲
諸葛亮一擒孟獲
諸葛亮二擒孟獲
諸葛亮三擒孟獲
諸葛亮四擒孟獲
諸葛亮五擒孟獲
諸葛亮六擒孟獲
諸葛亮七擒孟獲
卷十九
孔明秋夜祭瀘水
孔明初上出師表
趙子龍大破魏兵
諸葛亮智取三郡
孔明以智伏姜維
孔明祁山破曹真
孔明大破鐵車兵
司馬懿智擒孟達
司馬懿智取街亭
孔明智退司馬懿
卷二十
孔明揮淚斬馬謖
陸遜石亭破曹休
孔明再上出師表
諸葛亮二出祁山
孔明遺計斬王雙
諸葛亮三出祁山
孔明智敗司馬懿
仲達興兵寇漢中
諸葛亮四出祁山
孔明祁山布八陣
卷二十一
諸葛亮五出祁山
木門道弩射張郃
諸葛亮六出祁山
孔明造木牛流馬
孔明火燒木柵寨
孔明秋夜祭北斗
孔明秋風五丈原
死諸葛走活仲達
武侯遺計斬魏延
魏折長安承露盤
卷二十二
司馬懿退公孫淵
司馬懿謀殺曹爽
司馬懿父子秉政
姜維大戰牛頭山
戰徐塘吳魏交兵
孫峻謀殺諸葛恪
姜維計困司馬昭
司馬師廢主立君
文鴦單騎退雄兵
姜維洮西敗魏兵
卷二十三
鄧艾段谷破姜維
司馬昭破諸葛誕
忠義士于詮死節
姜維長城戰鄧艾
孫琳廢吳主孫休
姜維祁山戰鄧艾
司馬昭弒殺曹髦
姜伯約棄車大戰
姜伯約洮陽大戰
姜維避禍屯田計
卷二十四
鍾會鄧艾取漢中
姜維大戰劍門關
鑿山嶺鄧艾襲川
諸葛瞻大戰鄧艾
蜀後主輿櫬出降
鄧艾鍾會大爭功
姜維一計害三賢
司馬復奪受禪臺
羊祜病中薦杜預
王濬計取石頭城

滿文版三國演義 卷三之十 孫策大戰嚴白虎

sun ts'e, yan be hū i baru ambula afaha.
孫策大戰嚴白虎

tereci lio io, jeo ioi aisilara cooha isinjiha be safi, amba cooha gaifi afame dabagan ci wasime jidere de, abka yamjime hamikabi. gaitai andande edun dame aga agara jakade, juwe ergi gemu meni meni cooha bargiyafi ing de bederehe.
却說劉繇〔知〕周瑜救軍到,自引大軍殺下嶺來。時近黃昏,忽風雨暴至,兩下各自收軍回寨。
jai inenggi sun ts'e amba cooha gaifi, lio io i ing ni juleri isinaha manggi, lio io cooha gaifi okdome tucifi, juwe cooha faidame wajiha manggi, sun ts'e faidan i juleri taisy ts'y i foholon ji gida be gida de ulifi, coohai niyalma be hūlabume hendume, taisy ts'y hūdun burlarakū bihe bici. gidalabume bucembihe sere jakade, lio io ineku sun ts'e i saca be faidan i juleri lakiyafi coohai niyalma be hūlabume hendume, sun ts'e i uju ubade bi seme hūlambi.
次日,孫策引大軍到劉繇營前,劉繇引軍迎。兩陣圓處,孫策把鎗挑太史慈背的戟於陣前,令軍士大叫曰:「太史慈若不是走的快,可刺死你也!」劉繇却將孫策兜鍪挑于陣前,令軍士大叫曰:「孫策頭已在此!」
juwe cooha ishunde bi bi etehe seme tukiyenumbi. {amala suduri hafan leolefi saca gaibuhangge be nakabuhabi sehebi.}
兩軍呐喊,這邊誇勝,那邊道強。【後史官論之,以失兜鍪者為讓焉。】
taisy ts'y uthai sun ts'e i emgi etere anabure be lashalame afaki seme tucihe manggi, sun ts'e uthai tucifi julesi okdoki serede, ceng pu hendume, ejen gung ume suilame hūsun tucire, bi jafara sefi, ceng pu tucifi faidan i juleri isinaha manggi, taisy ts'y hendume, si minde teisu akū, damu sun ts'e be tucifi jio se, ceng pu ambula jili banjifi gida be dargiyafi cohome taisy ts'y be bahame dosifi juwe morin acafi afame gūsin mudan oho manggi, lio io emdubei (loo)[lo?] forime cooha be bargiyaha.
慈遂出馬,約孫策戰,決勝負。策欲當先出馬,程普曰:「不須主公勞力,某自擒之。」程普出到陣前,太史慈曰:「你非是我之敵手,只教孫策出馬來。」程普大怒,挺鎗直取太史慈,兩馬相交,戰到三十合,劉繇急鳴金收軍。
taisy ts'y hendume, bi jing hūlhai jiyangjiyūn be jafaki serede, ai turgunde cooha bargiyambi.
太史慈曰:「我正要捉拿賊將,何故收軍?」
lio io hendume, bi donjici, jeo ioi isinjifi cooha gaifi cioi ho be gaiki seme genere de, lu giyang ni sung ts'y bai emu niyalma hala cen, gebu u, tukiyehe gebu dzi liyei, tere jeo ioi be okdome dosimbuha sere. mini boo gubci gemu gaibuha. goidame bici ojorakū, hūdulame mo ling de genefi hiowei li, dzu yung ni cooha be gaifi jai afame jiki sehe manggi, taisy ts'y lio io be dahame cooha gaifi bederehe.
劉繇曰:「吾聞周瑜已到,領軍襲取曲(河)〔阿〕,有一人乃廬江松滋人也,姓陳,名武,字子烈,接應周瑜入去。吾家基業已失,不可久留。速往秣陵,會薛禮、笮融軍馬,急來接應。」太史慈跟着劉繇退軍。
sun ts'e inu amcahakū cooha bargiyaha.
孫策不趕,收住人馬。
jang sy hafan jang joo hendume, jeo ioi cioi ho be bahara jakade, lio io de afara mujilen akū ofi, cooha be gaifi bedereme genehe. ere dobori jing, ing be gidanaci acambi sehe manggi, sun ts'e gisun dahafi, cooha be sunja jugūn i faksalafi tere dobori šuwe genefi sasa dosire jakade, lio io i cooha ambula burlafi, geren duin ici samsiha.
長史張昭曰:「周瑜襲取曲(河)〔阿〕,繇無戰之心,引兵而回,今夜正好劫營。」孫策然之,當夜分軍五路,長驅大進。劉繇軍兵大敗,衆皆四紛五落。
taisy ts'y emhun alime muterakū ofi, juwan funceme moringga be gaifi dobori dulime jing hiyan de genehe. lio io [hebei?] hafan, sioi dzi jiyang ni emgi mo ling ni baru genehe.
太史慈獨力難加,引十數騎,連夜投涇縣去了。劉繇與謀士許子將,來投秣陵。

sun ts'e geli amba jiyangjiyūn cen u be baha.
孫策又得大將陳武。
tere niyalma beye den nadan c'y, dere suwayan, yasa fulhūn arbun giru encu hacin. sun ts'e alimbaharakū urgunjeme kunduleme siyoo ioi hafan bufi, siyan fung obuha. sun ts'e i cooha hiowei li be afara de, cen u juwan funceme moringga be gaifi faidan de juleri dosifi, susai funceme uju be faitame gaiha. hiowei li olhome duka yaksifi tucirakū.
其人身長七尺,面黃睛赤,形容古怪,策甚敬喜之,拜為校尉,為先鋒,兵攻薛禮。陳武引十數騎,先入陣去,斬首級五十餘顆。薛禮閉門不敢出。
sun ts'e jing hecen be afara de holkon de niyalma alanjime, lio io dzu yung ni emgi acafi nio ju be gaime genehe sere jakade, sun ts'e ambula jili banjifi ini beye amba cooha gaifi, nio ju de jihe.
策正攻城,忽有人報,劉繇會合笮融去取牛渚。孫策大怒,自提大軍,竟奔牛渚。
juwe cooha ishunde faidafi, lio io dzu yung tucike manggi, sun ts' hendume, te bi ubade isinjici suwe ainu daharakū.
兩邊迎敵。繇、融出馬。孫策曰:「吾今到此,你如何不降?」
lio io i fisai amargici emu jiyangjiyūn gida dargiyafi tucike be tuwaci, (g'an)[ioi] mi.
見劉繇背後一將挺鎗出馬,乃于糜。
sun ts'e i emgi afame ilan mudan oho akū. sun ts'e, (g'an)[ioi] mi be morin i dele weihun jafafi faidan i baru bedereme jidere de, fan neng, (g'an)[ioi] mi jafabuha be sabufi gida dargiyafi amcame, sun ts'e i fisai amargi be gidalame jidere be, faidan i dorgi niyalma hūlame, fisai amala emu niyalma hūlhame gidalambi sehe manggi, gaitai amasi marifi tuwaci fan neng isinjihabi. sun ts'e amba jilgan i akjan i adali emgeri surere jakade, fan neng uthai tonggolime morin ci tuhefi bucehe.
與策戰不三合,于糜被策活捉于馬上。策撥馬回陣。樊能見捉了于糜去,挺鎗來趕。那鎗搠到策後心,陣中叫:「背後有人暗算!」孫策回頭,見樊能到,策大喝一聲,如巨雷,樊能倒翻身撞下馬而死。
sun ts'e duka i fejile isinjifi, (g'an)[ioi] mi be maktafi tuwaci, uthai hafiraha de bucehebi.
策到門下,將于糜丟下,已被挾死。
hafiraha de emu jiyangjiyūn surehede emu jiyangjiyūn bucehe seme, sun ts'e be niyalma gemu ajige ba wang seme maktaha.
因挾死一將,喝死一將,人皆呼策為「小霸王」。

lio io, dzu yung ambula burlafi cooha i niyalma amba dulin sun ts'e de dahaha. sun ts'e tumen funceme uju faitaha.
劉繇、笮融大敗,人馬大半降策。策斬首級萬餘。
lio io, dzu yung burlame ioi jang ni bade genefi lio biyoo de dahaha. {amala alin weji dolo tefi, hūlhai adali, niyalmai jaka be durime ofi, tubade tehe irgen wahabi.}
劉繇、笮融走豫章,投劉表。【後居山林中,似賊劫奪人物件,被居民殺之。】
sun ts'e cooha bederefi geli mo ling be afara de, ini beye hoton i ulan i jakade genefi hiowei li be daha seme hūlara de, hoton i ningguci jang yeng hūlhame gabtara jakade, tob seme sun ts'e i hashū ergi bethe goifi, morin ci tuheke.
孫策還兵,復攻秣陵,親到城壕邊,招諭薛禮投降。城上張英,暗放一冷箭,正中孫策左腿,翻身落馬。
geren jiyangjiyūn sa ekšeme tukiyefi ing de gamafi, sirdan be tatafi feye de okto sindaha.
衆將急救起還營,拔箭,以金瘡藥敷之。
sun ts'e hendume, holtome mimbe sirdan i feye de bucehe seme, coohai niyalma be gemu songgocobufi, ing be efulefi sasa juranu. tere urunakū amcame jimbi. cooha buksibuha de, hiowei li be jafaci ombi sehe manggi, geren, arga be dahafi, gemu sun ts'e be bucehe seme ing be efulefi, dobori dulime juraka.
策曰:「可詐作吾中箭身死,軍中舉哀,拔寨齊起,他必趕來,伏兵可擒薛禮。」衆從其計,俱說孫策已死,星夜拔寨起程。
hiowei li, jang yeng, cen heng sun ts'e be bucehe seme donjifi, dobori dulime hoton i dorgi cooha be wacihiyame gaifi, hoton ci tucifi amcame isinjiha bici, ing ni amargici sun ts'e i buksiha cooha sasa tucifi, sun ts'e den jilgan i hūlame, sun lang ubade bi sere jakade, geren cooha gemu golofi loho gida be waliyafi na de niyakūraha. sun ts'e hūlame emu niyalma be hono ume wara seme fafulaha.
薛禮、張英、陳橫,聽知策死,連夜便起城內之軍,殺出城來趕之。策營背後伏兵起,軍馬擁出。策高叫一聲:「孫郎在此!」衆軍皆驚,盡棄刀鎗,拜于地下。策令休殺一人。
jang yeng burlaki serede cen u de gidalabufi bucehe.
張英要走,被陳武一鎗刺死。
cen heng, jiyang cin de gabtabufi bucehe.
陳橫被蔣欽一箭射死。
hiowei li facuhūn cooha i dolo bucehe.
薛禮死于亂軍之中。
sun ts'e jugūn i unduri hūlabume geren irgen kemuni da an i banji seme toktobufi, cooha, bošome taisy ts'y be jafaki seme jing hiyan de isinjiha.
策一路皆招呼黎民復業。追兵至涇縣,來捉太史慈。
taisy ts'y hecen i dolo, jai dasame simnefi, juwe minggan funceme niyalma bahafi, lio io i karu gaiki sembi.
慈于城上,再招得二千餘人,來與劉繇報讐。
sun ts'e, jeo ioi emgi taisy ts'y be weihun jafara arga be hebešere de. jeo ioi hendume, hoton i ilan dere be afaki, hoton i dergi duka be sulabufi burlakini. hoton ci orin sunja ba i dubede ilan jugūn bi, tere jugūn de cooha buksibuki, taisy ts'y tubade isinaha manggi, niyalma cukuhe, morin šadaha de urunakū jafaci ombi,
策與周瑜商議活捉太史慈之計。瑜令三面攻縣,只留東門放走,離縣三條路,各伏其兵,離城二十五里,太史慈到那里,人困馬乏,必然捉也。
taisy ts'y i daci isabuha cooha amba dulin alin holoi irgen ofi, holkon de sun ts'e be isinjiha seme donjifi gemu golofi bisire de, cooha jifi hoton i ilan dere be kaha.
原來太史慈所招,大半是山越之民,聞孫策忽至,俱悚懼之間。兵到,已困三面。
taisy ts'y cooha gaifi, fondolome tucire be gabsitame bederebuhe.
太史慈引兵忽衝,亂箭射回。
tere dobori cen u foholon etuku etufi, hoton i ninggude neneme tafafi tuwa sindaha. taisy ts'y hoton i ninggude tuwa mukdeke be sabufi, ebuhu sabuhū morin yalufi dergi duka be baime burlaha.
當夜,陳武短衣上城放火。太史慈見城上火起,急上馬投東門走。
amargici sun ts'e ini beye cooha gaifi fargame gūsin ba i dubede isinaha manggi, fargara be nakafi iliha.
背後孫策自引軍馬來趕,軍趕至三十里不趕。
taisy ts'y burlame susai ba i dubede isinafi ini beye morin gemu šadafi bisire de, holkon de ulhū i dorgici kaicara jilgan tucike. taisy ts'y teni burlaki serede, juwe ergici morin be tuhebure futa be jafafi kame jifi, taisy ts'y i yaluha morin duhenefi, cooha i niyalma, taisy ts'y be jafafi amba ing ni baru gajime jidere be, sun ts'e safi ini beye ing ci tucifi cooha i urse be esukiyeme jailabufi huthuhe futa be sufi, ini beye i etuhe gecuheri etuku be etubufi, ing ni dolo dosimbure de, taisy ts'y hendume, gidabuha jiyangjiyūn be wa.
太史慈走五十里,人困馬乏,蘆葦之中,喊聲忽起,慈急待走,兩下裏絆馬索齊來,將太史慈馬絆翻了,兵生擒慈,解上大寨。策知,親自出營,喝散士卒,自釋其縛,將自己錦袍以衣之,請入寨中。太史慈曰:「敗將請誅。」
sun ts'e hendume, dzi i unenggi haha be bi sambi. simbe mentuhun lio io, amba jiyangjiyūn obuhakū ofi, gaibuha kai.
策曰:「我知子義真丈夫也。劉繇蠢輩,不能用為大將,以致此敗。」
taisy ts'y, sun ts'e imbe ahūn i adali kundulere be safi, teni dahaki seme dahaha.
慈見策待之如兄,遂請降之。
sun ts'e, taisy ts'y i gala be jafafi hendume, šen ting ni babe ejehebio akūn, tere fonde gung mimbe baha bici wambiheo akūn.
策執慈手曰:「寧識神亭乎?若公是時獲我,還相害否?」
taisy ts'y hendume, ainambahafi sara.
慈答曰:「未可量也。」
sun ts'e ambula injefi hendume. enenggi weile be uheleki sefi, taisy ts'y be monggo boo de dosimbufi dele tebufi sarilara de, sun ts'e hendume, emgeri guculeci tetendere, gūnin de bahafi acaburakū jalin de (ereme)[ume?] joboro, minde dosime gaijara arga be tacibure be buyembi.
策大笑曰:「今日之事,當公共之。」請入帳,邀之上坐,待以酒食。策曰:「今既與相處,勿憂不如意也。願教我進取之策。」
taisy ts'y hendume, gidabuha jiyangjiyūn be aiseme dabufi gisurembi.
慈曰:「敗軍之將,不足論也。」
sun ts'e hendume, julgei han sin hono guwang u jiyūn de arga baihabikai. sun ts'e bi te gosingga niyalma i gisun de wajimbikai, gung ainu marambi.
策曰:「韓信昔日求于廣武君,策今願決于仁者,公何辭焉?」
taisy ts'y hendume, lio jiyūn jakan gaibufi cooha i niyalma i mujilen gemu fakcashūn oho. aikabade samsiha de jai dasame isaburengge mangga, (de)[te] mini beye genefi bargiyafi, genggiyen gung de tusa arame aisilaki sembi. damu wesihun gūnin de acara acarakū be bahafi sarkū.
慈曰:「劉君新破,士卒離心,倘若分散,難復合聚。欲自往收拾,少助明公,恐不合尊意。」
sun ts'e niyakūrafi hendume, mini ereme gūnirengge uthai ere kai. cimaha inenggi inenggi dulin de gung ni amasi bedereme jidere be aliyambi sehe. taisy ts'y je seme jabufi genehe.
策長跪曰:「誠本心所望也。明日日中,望公來還。」慈應諾而去。
taisy ts'y i genehe amala, geren jiyangjiyūn sa hendume, taisy ts'y ere genehengge urunakū jiderakū.
慈去後,諸將曰:「太史慈此去必不來。」
sun ts'e hendume, dzi i, cing jeo ba i gebungge saisa. akdun jurgan be ujen arahabi, mimbe ainaha seme urgederakū, geren gemu akdahakū.
策曰:「子義乃青州名士,信義為重,必不肯背。」衆皆未信。
jai inenggi tob seme inenggi dulinde, taisy ts'y minggan funcere cooha be gaifi ing de isinjire jakade, sun ts'e ambula urgunjehe. geren jiyangjiyūn sa teni akdaha.
次日,却將日中,慈引一千餘衆到寨。孫策大喜。衆皆服之。

tereci sun ts'e ududu tumen niyalma isabufi giyang ni dergi bade irgen be gosime toktobure jakade, toloci wajirakū dahaha, giyang ni dergi irgen, sun ts'e be gemu sun lang seme gebulembi.
孫策聚數萬之衆于江東,安民恤衆,投者無數。江東之民俱呼策為「孫郎」。
dade sun lang ni cooha isinara onggolo irgen, cooha isinjire isika seme gisurere de, sakda asihan gemu fayangga tuhere gese geleme, hafasa gemu hoton hecen be waliyafi alin holo de ukame genehe bihe. cooha isinaha manggi, irgen i coko, indahūn, tubihe, sogi aika jaka be majige hono necirakū ojoro jakade. irgen gemu urgunjeme (igan)[ihan] be dalime nure be damjilafi coohai niyalma de ulebu seme ing de benjihe manggi, sun ts'e karu menggun suje šangnafi unggirede, irgen urgunjerakūngge akū.
孫郎兵未至,兵民將到,老少皆失魂懼怕,官吏俱棄城郭,遠避山野。及策軍到,並無一人敢出擄掠,雞犬菜菓分毫不動,人民皆悅,賫牛酒到寨勞軍。策以金帛答之,懽聲遍野。 jai lio io de bihe fe coohai urse kemuni cooha oki sehengge be cooha obufi, boo i gubci alban be waliyara, cihakūngge de gemu bele jeku bufi meni meni boode bederefi banji seme unggire jakade, giyang ni julergi irgen gosin dasan be donjifi hargašame tuwarakū, buyere akūngge akū.
其劉繇舊軍,願從軍者,聽從,並除門戶;不願為軍者,賞賜糧米,儘自歸家生理。江南之民,聞仁政,誰不仰之羨之。
tereci hūsun amba etenggi ojoro jakade, sun ts'e ini eme eshen, geren deote be ganafi cioi ho bade tebuhe. deo, sun cuwan be, jeo tai emgi hiowan ceng hecen be tuwakiya seme werihe. ini beye cooha be gaifi julesi u jiyūn hecen be afame juraka.
由是形勢大盛。策迎母叔諸弟,俱歸曲(河)〔阿〕,令弟孫權與周泰守宣城。策領兵向南,進取吳郡。

tere fonde, yan be hū gebungge niyalma, ini beye be dergi u gurun i wang seme gebulefi, jeo tai be takūrafi u ceng hecen be tuwakiyabuha. wang ceng be takūrafi, giya sing hecen be tuwakiyabuha bihebi.
時有嚴白虎,自稱「東吳王」,遣(周泰)〔鄒他〕守(烏城)〔烏程〕,王晟守嘉興。
sun ts'e i cooha isinaha manggi, yan be hū ini deo yan ioi be cooha gaifi hecen i tule fung kiyoo de okdombuha.
策兵至,白虎令弟嚴輿出城,交兵于楓橋。
yan ioi morin i dele loho be hetu jafafi kiyoo i ninggude iliha be karun i niyalma ing de alanjire jakade, sun ts'e uthai ini beye tucifi afaki serede, jang hūng morin ci ebufi tafulame hendume, ejen jiyangjiyūn serengge, arga bodogon tucibumbi. coohai niyalma i ergen holbobuhabi. beye be weihukeleme ajige hūlha de afanaci ojorakū, abkai hesebufi banjiha beye be ujen arame, duin mederi dorgi irgen hargašame tuwara be ume ufarabure gurun i niyalmai mujilen be ume tuksitebure sehe manggi, sun ts'e baniha arame hendume, siyan (seng)[šeng] ni gisun aisin gu i gese, damu jiyangjiyūn, cooha i niyalma aikabade ergen be šeleme julesi ojorakū ayoo seme olgombi sefi, uthai han' dang be tucibuhe.
輿橫刀立馬於橋上。探馬報入營,策便欲〔出戰〕。張紘下馬而諫曰:「夫主將乃籌謨之所自出,三軍之所繫命也,不宜輕脫,自敵小寇。重天授之姿,副四海之望,無令國內人心危懼。」策謝曰:「先生之言如金石,但恐將士不用命,當先耳。」隨遣韓當出馬。
han' dang morin be niolhumbufi teni kiyoo de isinaha bici, jiyang cin, cen u, meni meni ajige cuwan de tefi, birai dalin ci kiyoo i baru dosime genefi dalin de bisire cooha be gabtame tuhebufi juwe nofi deyere gese dalin de tafafi afara jakade, yan ioi amasi bedereme burlaha.
當比及驟馬到橋上時,蔣欽、陳武各駕小舟,從河岸邊,過橋裏去了,亂箭射倒岸上軍,二人飛身上岸砍殺。嚴輿退走。
han' dang cooha gaifi cang men duka i fejile isitala saciha. hūlha gemu hoton i dolo burlame dosika.
韓當引軍,直殺過昌門下,賊退入城裏去了。
sun ts'e cooha be dendefi, muke, olhon i dosifi, u ceng hecen be kafi, ilan inenggi oho manggi, sun ts'e geren cooha be gaifi cang men duka i tule genefi daha seme hūlara de, hoton i ninggude emu dalbai jiyangjiyūn hashū ergi gala de dalikū be jafafi, ici ergi gala fusihūn jorime toombi.
策分兵,水陸并進,圍吳城,一困三日。策引衆軍到昌門外招諭。城上一箇裨將,左手托定護梁,右手指城下罵。
taisy ts'y beri tucibufi, sirdan solbifi hendume, mimbe tuwa, bi ere aha i hashū ergi gala be goibure sefi gabtara jakade, tob seme hashū ergi gala goifi dalikū undehen de fita hadahabi.
太史慈馬上拈弓取箭,搭箭云:「看我射中這廝左手!」一箭去,射透左手,反牢釘在護梁上。
hoton i fejergi niyalma hoton i dergi niyalma sabufi ferguwerakūngge akū.
城上城下人所見者,無不喝采。
geren hūlha tere jiyangjiyūn be tukiyefi hoton i dolo gamara jakade, yan be hū ambula sesulafi hendume, hoton i tule enduri gese gabtara mangga niyalma binikai sefi, acaki seme hebešehe.
羣賊救了這將入城。白虎大驚曰:「城外有人如此神射!」遂商議求和。
jai inenggi yan be hū ini deo yan ioi be takūrafi, sun ts'e ing de jihe manggi, sun ts'e, yan ioi be monggo boode dosimbufi nure omire de, sun ts'e soktofi loho be gocime gaifi, yan ioi tehe babe sacire jakade, yan ioi golofi na de tuhenehe.
次日,嚴白虎使弟嚴輿來孫策寨。策請輿入帳飲酒。酒酣,策拔劍砍輿所坐之席。輿即驚倒。
sun ts'e hendume, ume goloro, bi efiyehe sefi, yan ioi baru hendume, sini ahūn i gūnin aisembi.
策曰:「聊作戲耳,勿得驚焉。」問輿曰:「汝兄意如何?」
yan ioi jabume, giyang ni dergi babe jiyangjiyūn i emgi gese dendeki sembi.
輿曰:「欲與將軍平分江東。」
sun ts'e ambula (jifi)[jili] banjifi hendume, singgeri jergi urse ai gelhun akū mini gese oki sembi.
策大怒曰:「鼠輩敢與吾相等也?」
yan ioi ekšeme ilifi tuciki sere be sun ts'e sacime tuhebuhe. uju be faitame gaifi dahame jihe niyalma de jafabufi hoton i dolo benebuhe.
輿急起身。策飛劍砍之,應手而倒,割頭,令從者送入城中。
yan be hū eterakū be safi, hoton be waliyafi burlaha.
白虎料敵不過,棄城而走。
sun ts'e i cooha dahalame afafi, hūwang g'ai, wang ceng be weihun jafaha.
策進兵追襲。黃蓋生擒王晟。
taisy ts'y u ceng hecen be afara de, ini beye neneme tafafi taišeo hafan be gabtame waha. ududu jeo be dahabuha.
太史慈急攻打(烏城)〔烏程〕,先登城射死那太守。數州皆平。
yan be hū burlame ioi hang ni baru generede jugūn i unduri irgen i jaka be durime cuwangname ofi, tere ba i ling ts'oo gebungge niyalma, gašan i niyalma be gaifi afara jakade, gidabufi hūi ji baru burlame genehe.
白虎奔走餘杭,于路劫掠,被土人凌操領鄉人殺敗,望會稽而走。
ling ts'oo ama jui, sun ts'e be, okdome acanjiha manggi, ling ts'oo i arbun giru be tuwaci, geren ci tucikebi, ama jui be cooha be dahame yabu seme gemu bibuhe.
凌操父子來接孫策,見操威儀出衆,遂領父子從征。

tereci sun ts'e cooha gaifi giyang be doome generede, yan be hū hūlha be isibufi, wargi dogon de faidafi ini beye, ceng pu i baru afafi ambula gidabufi burlaha.
策引兵渡江,嚴白虎聚寇分布于西津渡口。白虎自與程普交鋒,大敗而走。
yan be hū inenggi dobori akū geneme hūi ji bade isinaha.
嚴白虎連夜趕到會稽。
hūi ji ba i taišeo hafan wang lang cooha gaifi, yan be hū be tucibuki serede, emu niyalma tafulame hendume, sun ts'e gosin jurgan i cooha be baitalambi. yan be hū i yabun doksin oshon, te yan be hū be jafafi, sun ts'e de alibuci, abkai hese be ijishūn i daharangge kai seme tafulaci, wang lang gisun be gaihakū,
會稽太守王朗,引兵救白虎。一人諫曰:「孫策用仁義之兵,嚴白虎乃暴虐之衆。可捉白虎以獻孫策,順天命也。」朗不聽。
ere niyalma hūi ji ioi yoo ba i niyalma, hala ioi, gebu fan, tukiyehe gebu dzung ciyang, hafan ajigen, wang lang ini gisun be gaihakū oho manggi, golmin sejilefi boode bederehe.
此人乃會稽餘姚人也,姓虞,名翻,字仲翔,見為郡吏。見朗不聽,長歎一聲而歸。
tereci wang lang, yan be hū i emgi san in i bade cooha tatafi bisire de, sun ts'e, jeo ioi meni meni cooha gaifi afara. ceng pu, hūwang g'ai meni meni cooha gaifi sucure jakade, yan be hū ambula gidabufi, wang lang mederi dorgide burlame genehe.
朗與白虎同屯兵于山陰。孫策、周瑜各引軍出戰,程普、黃蓋各引軍夾衝,嚴白虎大敗,王朗敗走海隅去了。
yan be hū, ioi hang ni baru genere de, emu niyalma cooha gaifi jugūn de okdonjire jakade, yan be hū ambula urgunjehe.
嚴白虎走餘杭,一人引兵路接,〔白〕虎大喜。
tere dobori monggo boode nure omicara de tere niyalma loho gocime gaifi yan be hū be wafi, ilihai udu juwan niyalma be wafi, sun ts'e de dahame jihe.
是夜于帳中飲酒,那人拔劍砍殺白虎,立誅數十餘人,來投孫策。
sun ts'e tere niyalma be tuwaci, beye den jakūn c'y, dere teksin, angga amba banjihabi, gūi ji ioi yoo ba i niyalma, hala dung, gebu si, tukiyehe gebu yuwan dai.
策見此人身長八尺,面方口闊,會稽餘姚人也,姓董,名襲,字元代。
sun ts'e, dung si be, biyei bu syma hafan obuha.
策命董襲為別部司馬。

tereci dergi jugūn necin ofi, sun ts'e ini ecike sun jing be werifi tuwakiyabuha. amasi cooha bedereme u jiyūn de isinjiha manggi, ju jy be, u jiyūn hecen de taišeo hafan obuha.
却說東路皆平,策令叔孫靜守之,乃回軍到吳郡,令朱治為吳郡太守。
giyang ni dergi de isinjiha manggi, niyalma alanjime sun cuwan, jeo tai emgi hiowan ceng hecen be tuwakiyame bisire de, holkon de alin i hūlha duin ergici dobori afame jidere jakade, jeo tai, sun cuwan be tukiyeme morin de yalubuhabi. udu juwan hūlha loho jafafi sacime jidere de, jeo tai hafirabufi morin be waliyafi, beye de uksin akū, loho jafafi, juwan funceme hūlha be sacime tuhebuhe. amargici geli emu hūlha morin fekumbume gida jafafi jeo tai be gidalame jiderengge be jeo tai gida be okdome jafafi tatame tuhebufi, terei morin gida be durime gaifi afahai senggi jugūn arafi, sun cuwan be tucibuhe. geren hūlha goro burlaha. jeo tai beye juwan juwe ba gidalabuhabi sehe.
回江東,有人來報孫權與周泰守宣城,忽山賊四面殺至。時更深,泰抱權上馬,數十賊衆,用刀來砍。事急,泰棄馬,身無片甲,提刀殺賊,砍殺十餘人。隨後一賊躍馬挺鎗,直取周泰,被泰扯住鎗,拖下馬來,奪了鎗馬,殺條血路,救了孫權。餘賊遠遁。周泰身被十二鎗。
jeo tai amasi bederefi sun ts'e de acanjiha manggi, beye feye fudejefi bucere hamikabi. sun ts'e golofi bisire de, monggo booi fejergi ci dung si hendume, mini eheliyenggu beye mederi hūlhai baru afafi, udu sirdan i feye baha bihe. hūi ji jiyūn i hafan ioi fan, emu daifu benjifi dasara jakade, hontoho biya de uthai sain oho.
回見孫策,金瘡發脹,命在須臾。策大驚。帳下董襲曰:「某雖不才,曾與海寇相持,身遭數箭,得會稽郡虞翻薦一醫者,半月而愈。」
sun ts'e fonjime, ioi fan serengge ioi dzung ciyang wakao.
策曰:「虞翻莫非虞仲翔乎?」
dung si hendume, inu,
襲曰:「然。」
sun ts'e uthai jang joo be hūlafi si ioi dzung ciyang be ganafi neneme gung ts'oo hafan obufi, jai daifu baibuki seme takūraha. ini beye cooha be gaifi jeo tai be tuwanjiha.
策先令張昭去請虞仲翔來為功曹,令求醫者。隨引兵來看周泰。
emu inenggi dung si, ioi dzung ciyang be gaifi, hiowan ceng hecen de sun ts'e i jakade acanjiha manggi, sun ts'e hendume, bi siyan (seng)[šeng] be jiyūn hecen i buya hafan i jergi de tuwarakū, enenggici weile be siyan (seng)[šeng] ni emgi uheleki sere jakade, ioi fan hengkilefi uthai daifu be gajifi sun ts'e de acabuha.
一日,董襲引虞仲翔,來宣城見孫策。策曰:「吾不敢以郡吏相待先生。今日之事,願與先生共之。」翻拜謝,遂引醫者見策。
sun ts'e tere daifu be tuwaci, funiyehe šaraka gojime cira uthai buya jusei adali, eyeršeme jalan ci tucike niyalma i arbun bi, fonjici, pei guwe i ciyoo jiyūn i ba i niyalma, daifurame yabuha i giyang ni dergi bade jifi tehebi. hala hūwa, gebu to, tukiyehe gebu yuwan hūwa,
策見其人,童顏白髮,飄飄然有出塵之姿。問之,乃沛國譙郡人也,遊藝江東,姓華,名陀,字元化。 sun ts'e, hūwa to be dergi antaha i doroi kunduleme jeo tai feye be tuwabuha manggi, hūwa to hendume, ere feye ja, emu biya oho manggi, uthai sain ombi sere jakade, sun ts'e ambula urgunjehe. tereci sun ts'e cooha ibefi, alin i hūlha be wame geterembufi giyang ni julergi ba gemu necin oho.
策待之為上賓,請視周泰瘡。陀曰:「此易事耳。一月而愈。」策大喜,遂進兵殺除山賊,江南皆以平靖。
sun ts'e babai kamni angga de jiyangjiyūn cooha be unggifi tuwakiyabuha.
策分撥將士,守把各處隘口。
tereci sun ts'e de siliha cooha juwan tumen funceme isahabi. bithei hafan, cooha jiyangjiyūn gemu tondo i akūmbure be gūnimbi.
自此,雄兵十餘萬,聚於孫策處來。文官武職,各效忠誠。
sun ts'e ini ama i bisire fonde bihe fe jiyangjiyūn sa be gemu juwe jergi wesimbuhe. emu derei biyoo bithe arafi han de wesimbume, emu derei ts'oots'oo i emgi hajilaha. emu derei bithe arafi yuwan šu de gu i doron be gaji seme niyalma takūraha.
策思父在時部下將吏,皆陞賞二等,一面寫表申朝,一面結交曹操,一面使人致書與袁術取玉璽。
yuwan šu dolori han teki sere gūnin bifi, erei terei seme anakū arafi doron be buhekū bithe arafi, amasi unggihe.
術暗有稱帝之心,回書推托不還。

yuwan šu jang sy hafan yang da jiyang, dudu hafan, jang siyūn, ji ling, ciyoo sui, dergi jiyangjiyūn lei bu, cen lan i jergi gūsin funceme niyalma be isabufi hebešere de, yuwan šu hendume, sun ts'e minde cooha baifi dailame yabuhai, giyang nan i babe wacihiyahabi. uksin i niyalma juwan tumen funceme isabuhabi. bi tere be gaifi miningge de kamcibufi baitalaci antaka.
術聚長史楊大將,都督張勳、紀靈、橋蕤,上將雷薄、陳蘭等三十餘人商議。術曰:「策借我軍馬起事,盡得江南地面,兵甲有十餘萬,吾欲併吞之,若何?」
jang sy hafan yang da jiyang hendume, sun ts'e de golmin giyang ni akdun bi. tere dade cooha mangga, jeku elgiyen, gaici ojorakū.
長史楊大將曰:「孫策據長江之險,兵精糧廣,未可圖也。」
yuwan šu geli hendume, mini damu seyerengge liobei umai turgun akū cooha ilifi mimbe dailahabi, bi te karu gaiki sembi.
術又曰:「吾恨劉備無故以兵伐我,我欲報之。」
yang da jiyang hendume, liobei be jafaki seci, bi emu arga alibure, damu wesihun i gūnin de acara acarakū be sarkū.
楊大將曰:「欲擒劉備,某獻一計,未知合尊意否?」

滿文版三國演義 卷三之九 孫策大戰太史慈

sun ts'e, taisy ts'y i emgi ambula afaha.
孫策大戰太史慈

jang fei ini monggon be faitame buceki serede, hiowande julesi ibefi tebeliyeme jafafi, loho be durime gaifi hendume, julge i niyalmai henduhengge, ahūn deo gala bethei gese, juse sargan etuku adu i adali, etuku manaci halame etuci ombi. gala bethe akū oci dahūme siraci ojorakū sehebi. muse ilan nofi tooro yafan de ahūn deo arame, jurgan i hajilara de udu emu inenggi sasa banjihakū bicibe, sasa emu inenggi bucere be buyembi seme gashūha bihe. enenggi udu hecen ulan, sakda asihan gaibucibe, adarame jempi deo be aldasi bucebumbi. lioi bu mini juse sargan be ainaha seme nungnerakū. elheken i arga deribufi tucibuki sefi, geren gemu emu jergi ambula songkocofi, ji ling ni baru afara weile be hebešehe.
張飛要自刎,玄德向前抱住,奪其劍而言曰:「古人有云:『兄弟如手足,妻子如衣服。』衣服破時,尚有更換,使手足若廢,安能再續乎?吾三人桃園結義,雖不同日生,誓願同日死。今日雖無了城池老小,安忍教兄弟中道而亡?呂布擄吾妻小,必不害之。容作方略救拔。」遂皆大哭一場,理會戰紀靈之事。

tereci yuwan šu, lioi bu be sioi jeo be baha seme donjifi, niyalma takūrame jeku sunja tumen hū, morin sunja tanggū, aisin menggun emu tumen yan, gecuheri alha emu minggan bure, liobei be hafitame afaki sere jakade.
自此袁術知呂布襲了徐州,差人許糧五萬斛、馬五百匹、金銀一萬兩,綵緞一千匹,令夾攻劉備。
lioi bu urgunjeme g'ao šūn be sunja tumen funceme cooha gaifi, hiowande i amargi be afa seme unggihe.
布喜,令高順領兵五萬餘,襲玄德後。
hiowande, lioi bu i cooha amargi be afame jidere be donjifi, agara ucuri cooha bargiyafi sioi i be waliyafi, wesihun guwang ling be gaime genehe.
玄德知呂布兵襲後,乘陰雨撤兵,棄盱眙而走,思東取廣陵。
tereci g'ao šūn ji ling de acanjifi hendume, wen heo mimbe aisilame afa, bure jaka be gaisu seme unggifi jihe.
高順與紀靈相見,順曰:「溫侯令順來助戰,就索所許之物。」
ji ling hendume, gung taka hiya pi de bedere, bi ejen de acanafi, tere erin de benjibure sehe manggi, g'ao šūn, ji ling ci fakcafi amasi jifi, lioi bu de acafi, ji ling ni henduhe gisun be alaha bici, holkon de yuwan šu i bithe isinjiha, bithe de henduhengge, liobei be geterembure unde, liobei be jafaha manggi, tere erin de benere sehebi.
靈曰:「公且回下邳,容某見主人,那時相送。」高順別紀靈,回見呂布,言紀靈如此回答。忽有袁術書至,云:「劉備未除。捉了劉備,那時相送。」
lioi bu ambula jili banjifi, yuwan šu akdun be ufaraha seme, cooha ilifi dailanaki serede, cen gung hendume, ojorakū, yuwan šu, šeo cun be ejelefi cooha labdu, jeku elgiyen, taka deribuci ojorakū. hiowande be solime ganafi, siyoo pei de tebufi, asha dethe i adali ujime, tere fonde hiowande be siyan fung obufi, neneme yuwan šu be gaifi, amala yuwan šoo be gaiha de abkai fejergi de hetu undu yabuci ombikai.
布大怒袁術失信,欲起兵伐之。陳宮曰:「不可。術據壽春,兵多糧廣,不可便出。不如請玄德還屯小沛,養成羽翼。令玄德作先鋒,那時先取袁術,後取袁紹,可縱橫天下矣。」
lioi bu tere gisun be dahafi, hūlhame niyalma unggifi, hiowande be ganabuha.
布聽其言,暗令人去取玄德回。
tere fonde hiowande i cooha guwang ling de isinafi, geli yuwan šu de ing duribufi, cooha amba dulin kokirafi, amasi bedereme jiderede, tob seme lioi bu i takūraha elcin be acaha.
時玄德兵至廣陵,又被袁術劫寨,折兵大半,回來正遇呂布使命。
hiowande bithe be tuwafi, ambula urgunjeme, uthai sioi jeo i baru jidere de, guwan gung, jang fei hendume, lioi bu jurgan be nekeliyen gūnire niyalma, akdaci ojorakū.
玄德見書大喜,便投徐州來。關張曰:「呂布乃義薄之人,不可准信。」
hiowande hendume, tere mimbe sain mujilen i uttu kunduleci, bi genehunjerakū sefi, uthai jurafi jime, sioi jeo de isinaha. lioi bu aikabade, hiowande be genehunjerahū seme, neneme niyalma takūrafi, hehe juse be gemu benjihe.
玄德曰:「人既如此好心待我,我不疑也。」遂行之。來到徐州,布恐疑惑,先令人送老小還玄德。
g'an, mi juwe fujin, hiowande de alame, lioi bu emu tanggū cooha tucibufi booi duka be tuwakiyame yaya niyalma be dosimbuhakū, kemuni sargan juse be takūrame ai ai jaka be benjirengge majige hono lakcarakū.
甘、糜二夫人對玄德曰:「呂布令兵一百把定宅門,諸人不敢入。常使侍妾送物,未嘗有缺。」
hiowande, guwan gung, jang fei baru hendume, bi lioi bu be sambi, jurgan akū niyalma waka sefi, lioi bu de baniha araki seme hecen de dosire de, jang fei, lioi bu be seyeme genehekū. neneme juwe aša i emgi siyoo pei de genehe.
玄德謂關張曰:「我知呂布非無義之人也。」入城去謝呂布。飛恨呂布未往,先與嫂嫂小沛去了。
hiowande dosifi, lioi bu de acafi baniha ararade, lioi bu hendume, bi sini sioi jeo be durihengge waka, sini deo jang fei ubade bifi, nure i hūsun de niyalma wame ofi bi tuttu jifi tuwakiyaha.
玄德入見呂布,拜謝。呂布曰:「吾非奪你城池,汝弟張飛在此恃酒殺人,吾故來守之。」
hiowande hendume, liobei inu ahūn de aifinici anabuki seme cihalaha bihe.
玄德曰:「備欲讓兄久矣。」
lioi bu holtome anahūnjara de hiowande hūsutuleme marame sarin facaha manggi, doro arafi fakcafi siyoo pei de genehe.
布再虛讓,玄德力辭。宴訖拜別,還屯小沛住劄。
guwan gung, jang fei dolori korsombi.
關張心中不忿。
hiowande hendume, beye be fusihūn obufi an be tuwakiyame, abkai erin be aliyaki. hesebuhe giyan be temšeci ojorakū sehe.
玄德曰:「屈身守分,以待天時,不可與命爭也。」
lioi bu niyalma takūrafi bele suje benjifi, hiowande be ioi jeo i ts'ysy hafan obuha.
呂布令人送糧米段疋,兼令玄德為豫州刺史。
tereci juwe boo hūwaliyapi sain oho.
自此兩家和好。

tereci yuwan šu, šeo cun de amba sarin dagilafi jiyangjiyūn sa be sarilarade, niyalma alanjime, sun ts'e lu giyang ni taišeo hafan lu k'ang be dailame etefi bedereme jihebi sere jakade, yuwan šu, sun ts'e be dosimbuha. sun ts'e yamun i juleri hengkileme acaha manggi, yuwan šu joboho be fonjifi uthai ashan de tebufi sarilaha.
却說袁術大宴將士于壽春,人報孫策征廬江太守陸康得勝回。術喚策至,拜於堂下。問勞已畢,便令侍坐飲宴。
daci sun ts'e ama akū oho ci ebsi, giyang nan de tefi, beye be fusihūn obufi saisa be dorolome mergese be kunduleme bisirede, amala sun ts'e i akcu, dan yang ni taišeo hafan u jing, too ciyan i emgi acuhūn akū ojoro jakade, tuttu sun ts'e eme booi urse be gamame cioi ho bade gurifi tefi ini cisui yuwan šu de dahahabi.
原來孫策自父喪之後,居江南,屈身禮賢下士,後因陶謙與策母舅丹陽太守吳景不和,策乃移母并家屬居于曲(河)〔阿〕,自投袁術。
yuwan šu ambula gosime, kemuni nasame henduhengge, yuwan šu te sun lang ni adali jui bihebici, buceci inu koro akū sembihe.
術甚愛之,常歎曰:「使術有子如孫郎,死復何恨。」
tuttu ofi sun ts'e be hūwai i siyoo ioi hafan obufi, cooha bufi jing hiyan i taisy hafan dzu lang be afa seme unggifi, etefi jihe manggi, yuwan šu, sun ts'e i baturu be safi, geli lu k'ang be dailabume unggihe bihe. emu jergi ambula afame etefi tuttu bedereme jihebi.
因此令孫策為懷義校尉,引兵去攻涇縣太師祖郎,得勝回見術。術見策勇,復使攻陸康,一陣大戰,得勝而回。
tere inenggi sarin facaha manggi. sun ts'e ing de bederefi, yuwan šu i yamun de tucikekū be safi, sun ts'e dolo ališame tere dobori genggiyen baya de dolori gūnime ama mujakū mangga baturu ofi, giyang ni dergi babe emhun ejelehe bihe. te minde isinjifi juwan ubu de, emu ubu hono isirakū seme den jilgan i songgoro de
當日筵散,策歸營寨,見術不升廳,策心中有些鬱悶。是夜月明,思父親如此英雄,獨霸江東,今日到我,十不及一,放聲大哭。
holkon de tulergi ci emu niyalma dosifi ambula injeme hendume, befu ai turgunde uttu songgombi. sini ama bisire fonde, mimbe labdu baitalaha bihe. sinde lashalame muterakū weile bici minde ainu fonjirakū, bi sini emgi hebešere dere, baibi ainu songgombi.
忽見一人自外而入,大笑曰:「伯符何故如此?汝父在日,多曾用我。汝今有不決之事,何不問我?我與汝商議,何自哭耶?」 sun ts'e tuwaci, dan yang gu jang ni ba i niyalma, hala ju, gebu jy, tukiyehe gebu jiyūn li. {daci sun jiyan be dahame cang sa, ling ling, gui yang ere ilan jiyūn i hūlha be dailame gung ilibuha. geli yang ceng de dung dzo be efulehe. too ciyan de aisilame suwayan mahala i hūlha be dailaha.} sun jiyan i fejergi ts'ung sy hafan, sun ts'e tebufi hendume, mini songgorongge ama i doro be sirame muterakū ofi korsombi.
策視之,乃丹陽故鄣人也,姓朱,名治,字君理【原從孫堅于長沙、零陵、桂陽此三郡討賊立功,又于陽城破董卓,助陶謙討黃巾賊】,乃孫堅手下從事官。策請坐而問之,曰:「策所哭者,恨不能繼父之志也。」
ju jy hendume, agu yuwan gung de cooha baifi holtome u jing de aisilara arame, giyang ni dergi de genefi ainu amba doro be faššarakū. kemuni niyalma i fejile gidabufi bisirengge, ere amba haha i gūnin waka kai seme jing hebešere dulimbade, holkon de emu niyalma dosifi hendume, gung se i hebdere be, bi aifini saha. mini fejile siliha cooha tanggū funceme bi, taka befu de emu morin i hūsun aisilaki.
治曰:「君何不告袁公,略借兵往江東,假名救吳景,實取大業。久困于人之下,此非大丈夫之志也。」正商議間,一人忽然而入,曰:「公等所謀,吾已知之。吾手下有精壯者百十餘人,暫助伯符一馬之力。」
sun ts'e ambula urgunjeme tebufi fonjici, yuwan šu i hebei hafan žu nan i si yang ni ba i niyalma, hala lioi, gebu fan, tukiyehe gebu dzi heng, dere fun ijuha adali, beye i banjihangge saikan.
策大喜,請坐而問之,乃袁術謀士,汝南細陽人也,姓呂,名範,字子衡,生得面如傅粉,體若凝酥。
sun ts'e ambula urgunjeme ilan nofi uhei hebešere de, lioi fan hendume, yuwan šu aikabade cooha burakū ohode ainara.
策大喜,三人共議。呂範曰:「只恐袁術不肯借兵。」
sun ts'e hendume, mini ama i werihe gurun ulara gu i doron be damtun jafabuki.
策曰:「有吾父留下傳國玉璽,以為質當。」
lioi fan hendume, yuwan šu i mujilen kemuni buyeme goidaha.
範曰:「術有心久矣。」

sun ts'e jai inenggi yuwan šu de acanafi terki fejile songgome niyakūraha manggi, yuwan šu turgun be fonjire jakade, sun ts'e hendume, ama i kimun be karulame muterakū, akcu u jing, yang jeo i ts'ysy hafan lio io de umesi hafirabufi, sun ts'e i sakda eniye, booi urse gemu cioi ho de bi. urunakū lio io de nungnebumbi. tuttu sun ts'e amji de baturu cooha udu minggan baifi, giyang be doome, sakda eniye be tuwaname genefi aisilame nakcu be tucibuki sembi. amji be akdarakū ojorahū seme, ama i werihe gu i doron be damtun jafabumbi.
次日,策入見袁術,哭拜階下。術問其故,策曰:「父讐不能報,母舅吳景被揚州刺史劉繇追之甚急。策老母家小皆在曲(河)〔阿〕,必被繇所害。策問伯父處暫借雄兵數千,渡江去探老母,助拔舅氏。恐伯父不信,有父遺下玉璽,權為質當。」
yuwan šu gu i doron bi sere gisun be donjifi, gaifi tuwafi ambula urgunjeme hendume, bi sini gu i doron be gaijarangge waka, taka ubade bikini, bi sinde ilan minggan cooha, sunja tanggū morin bure, toktobuha manggi, hūdun cooha bedere, sini gebu ajigen, amba cooha be kadalame muterakū, bi biyoo bithe wesimbufi je ts'ung siyoo ioi, tiyan keo jiyangjiyūn obure, inenggi boljofi uthai cooha juranu sehe.
術聞有玉璽,取而視之,大喜曰:「吾非要你玉璽,權留下在此。我借兵三千、馬五百(疋)〔匹〕與你,平定之後,速令軍回來。你名微,難掌大軍,我表你為折衝校尉、殄寇將軍,尅日領兵便行。」
sun ts'e hengkileme baniha buhe. tereci cooha bahafi, ju jy, lioi fan, fe jiyangjiyūn ceng pu, hūwang g'ai, han' dang se be gaifi sain inenggi be tuwafi cooha juraka.
孫策拜謝,遂得軍馬,帶領朱治、呂範,舊將程普、黃蓋、韓當,擇日起兵。
li yang de isinafi, jing yabure de, emu baksan i cooha isinjiha. julergi emu niyalma sun ts'e be sabume morin ci ebuhe.
行至歷陽,正行之際,見一軍到,當先一人,見策下馬。
sun ts'e tuwaci, tere niyalmai banjihangge, dere gu i adali, angga i femen cinuhūn ijuha gese, arbun dursun eldengge saikan. tunggen i dolo abka be ijire, na be wekjire erdemu be somihabi. hefeli dolo gurun be toktobure, irgen be aitubure bodogon be tebuhebi. lu jiyang, šu ceng ni bai niyalma, hala jeo, gebu ioi, tukiyehe [gebu] gung jin, han' gurun i tai ioi hafan jeo jing ni omolo. lo yang ni jy hiyan hafan jeo i jui,
策視之,其人面如美玉,唇如點朱,姿質風流,儀容秀麗,胸藏經天緯地之才,腹隱安邦定國之謀,乃廬江舒城人也,姓周,名瑜,字公瑾,漢太尉周景之孫,洛陽令周異之子。
sucungga sun jiyan dung dzo be dailara fonde šu ceng de gurifi tehe bihe.
初,孫堅討董卓之時,移家舒城。
jeo ioi, sun ts'e i emu se, juwe nofi ahūn deo arara de, jeo ioi juwe biya deo ofi, ahūn i doroi weilehebi.
瑜與孫策同年,結為昆仲。瑜小策兩月,以兄事之。
jeo ioi boo jugūn i julergi dalbade tehe bihe. tere amba boode sun ts'e jeo ioi emgi tefi, jeo ioi, sun ts'e be ini eme de hengkileme acabufi, uthai emu booi adali bifi, tuttu hajilame guculehe bihe.
瑜家住道南傍邊,大宅策瑜同住。策與瑜〔升〕堂拜母,有通家之好。如此至交甚厚。
jeo ioi ecike, jeo šang, dan yang de taišeo hafan ofi tuttu tuwaname generede, sun ts'e be ucarafi, sun ts'e turgun be alara jakade, jeo ioi hendume, bi indahūn morin i gese hūsun bume uhei amba doro be akūmbume faššara be buyembi.
瑜叔周尚為丹陽太守,因往省親,到此與策相見,以訴衷情。瑜曰:「某願施犬馬之力,共圖大業。」
sun ts'e hendume, bi gung jin be baha de amba weile be mutebuhe kai.
策曰:「吾得公瑾,大事諧矣!」
sun ts'e, jeo ioi be, ju jy, lioi fan de acabufi, uhei hebešere de, ju jy, lioi fan, ambula urgunjehe.
策令與朱治、呂範相見,共畫籌略。治、範大喜。
jeo ioi, sun ts'e i baru hendume, jiyangjiyūn amba weile be mutebuki seci, giyang ni dergi de bisire, juwe jang hala niyalma bisire be sambio, sun ts'e hendume sarkū.
瑜與策曰:「將軍欲濟大事,可知江東有二張乎?」策曰:「未知。」
jeo ioi hendume, emu niyalma ai ai bithe be tuwaha labdu. bithe arara mangga, abkai arbun, na i giyan be taciha getuken. peng ceng ni ba i niyalma, hala jang, gebu joo, tukiyehe gebu dzi bu, too ciyan solici marame genehekū, tuttu facuhūn de jailame giyang ni dergi de jihebi. jai emu niyalma uyun ging be hafukabi. geren saisai tanggū hacin i bithe be šumin bahanambi, guwang ling ni ba i niyalma, hala jang, gebu hūng, tukiyehe gebu dzi g'ang. jalan i facuhūn de jailame giyang ni dergi de jifi somime tehebi. ere juwe niyalma be ainu helneme ganarakū.
瑜曰:「一人能博覽羣書,善書隸字,兼明天文地理之學,彭城人也,姓張,名昭,字子布。陶謙曾聘,未肯屑就,故來江東避亂。一人貫通九經,深明諸子百家,廣陵人也,姓張,名紘,字子綱。因避世亂,隱于江東。此處有二人,何不請之?」
sun ts'e uthai niyalma takūrafi helnebuci jiderakū ofi, sun ts'e ini beye terei boode genefi, inenggi šuntuhule hebešeme leoleci, angga ci gisun tucirengge wasihūn i ici muke eyere adali.
策即便令人請,不至。策親自到其家,與議論終日,口若懸河。
sun ts'e, jang joo de jang sy hafan bufi, cooha be bilure dzung lang jiyang hafan obuha. jang hūng be hebešere jeng i siyoo ioi hafan obuha. hebešefi lio io be afame cooha dosika.
策拜張昭為長史,兼撫軍中郎將;拜張紘為參謀正議校尉。商議起兵,攻擊劉繇。

lio io i tukiyehe gebu jeng li, dung lai, mao ping ni ba i niyalma, inu han' han i uksun, tai ioi hafan lio ts'ung ni ahūn i jui. yan jeo i ts'ysy hafan lio dai deo, lio io aifinici yang jeo de ts'ysy hafan ofi bihe {too cio hūng, lio io be erdemungge seme tukiyere jakade. ahūn hendume, nenehe aniya gung san be tukiyehe, geli ainu jeng li be wehiyeme tukiyembi. too cio hūng hendume. genggiyen sy jiyūn neneme gung san be baitalafi, amala jeng li be baitalaha de, uthai golmin jugūn de juwe muduri be takūrara. minggan bade ci ji morin be yalure adali okini serengge kai sehe. tuttu facuhūn de jailame hūwai pu de jifi bihebi. amala joo bithe banjifi yang jeo i ts'ysy hafan obuha.} yuwan šu giyang doome bošoro jakade, tuttu jifi cioi ho be tuwakiyaha. peng ceng ni hafan hiowei li, hiya pi hafan dzu yung ere juwe nofi cooha gaifi, lio io de aisilambi.
劉繇,字正禮,東萊牟平人也。亦是漢室宗親,太尉劉寵之姪,兗州刺史劉岱之弟。繇舊為揚州刺史【陶丘(弘)〔洪〕贊劉繇之才。兄曰:「先年稱公山,何故又稱揚正禮?」陶丘(弘)〔洪〕曰:「明使君先用公山,後用正禮,即如欲於長途上遣二龍,千里地駕騏驥之故耳。」因避亂來淮浦,後詔為揚州刺史】,被袁術趕過江東,故來守曲(河)〔阿〕。有彭城相薛禮、下邳相笮融,兩箇引兵幫助。
lio io, sun ts'e be, giyang be doofi li yang de cooha ilihabi seme donjifi, ekšeme geren jiyangjiyūn sa be isabufi hebešere de, fan neng, (g'an)[ioi] mi, cen heng, jang yeng gisureme, sun ts'e baturu amba jiyangjiyūn, weihukeleme afaci ojorakū.
繇知孫策渡江,屯兵歷陽,急聚衆將商議。有樊能、于糜、陳橫、張英,說策是驍騎大將,不可輕戰。
jang yeng hendume, bi emu garhan i cooha be gaifi, nio ju de iliha de, udu tanggū tumen cooha bihe seme inu dosime muterakū kai sere gisun wajinggala, monggo booi fejergici emu niyalma tucifi, den jilgan i hūlame hendume, bi juleri siyan fung ojoro be buyere.
張英曰:「某領一軍,屯於牛渚,縱有百萬之兵,亦不能近也。」言未畢,帳下一人高叫曰:「某願為前部先鋒。」
geren tuwaci, dung lai hūwang siyan i ba i niyalma, hala taisy, gebu ts'y, tukiyehe gebu dzi i, be hai de kabuha be sufi, lio io de acanjire jakade, lio io alime gaifi bibuhe bihe, sun ts'e i cooha isinjiha be donjifi, siyan fung ofi geneki sere jakade, lio io hendume, si amba jiyangjiyūn oci ojorakū, si damu hashū ici ergide takūršabuci acambi, taisy ts'y urgun akū bederehe,
衆人視之,乃東萊黃縣人也,覆姓太史,名慈,字子義。因解了北海之圍,特來見劉繇,繇就留之。聽得孫策來到,願為先鋒去。繇曰:「你未可為大將。你只在吾左右聽命。」太史慈不喜而退。
jang yeng cooha gaifi nio ju bade sujame genefi, di g'o bade juwan tumen hule jeku isabuha, sun ts'e i cooha isinjiha manggi, jang yeng cooha gaifi tucike, juwe cooha nio ju i tan de acafi, sun ts'e tucike manggi, jang yeng ambula toorede, hūwang g'ai tucifi, jang yeng ni baru afame udu mudan oho akū, jang yeng ni cooha ambula facuhūrafi alame, ing ni dolo niyalma tuwa sindafi tatan gemu dahabi sere jakade, jang yeng ekšeme cooha gaifi bedereki serede, sun ts'e cooha gaifi, tere ucuri sacime dosinjire jakade, jang yeng nio ju babe waliyafi alin i dolo burlaha,
張英領兵拒牛渚,積糧十萬于邸閣。策兵到,張英領兵出,兩軍會于牛渚灘上。孫策出馬,張英大罵,黃蓋便出與張英戰。不數合,張英軍大亂,報說寨中有人放火,燒着窩鋪。張英急回軍,孫策引軍前來,乘勢掩殺。張英棄了牛渚,望山而逃。
ing ni amargi de tuwa sindahangge we seci, juwe jiyangjiyūn ilan tanggū funceme niyalma be gaifi, sun ts'e de acanjime jihe, sun ts'e tuwaci, emu niyalma dere sahaliyan, salu suwayan, beye bekitu banjihabi. jio giyang ni šeo cūn i ba i niyalma, hala jiyang, gebu cin, tukiyehe gebu gung i, jai emu niyalma tashai arbun banjihabi. yasa genggiyen faitan jiramin, jio giyang ni siya ts'ai ba i niyalma, hala jeo, gebu tai, tukiyehe gebu io ping, ere juwe niyalma jalan de facuhūn ojoro jakade, niyalma isabufi yang dzi giyang de jailame tefi, durime cuwangname bifi aifinici sun ts'e be giyang ni dergi de mangga baturu seme donjiha bihe, saisa mergese be elbimbi seme donjifi cohome aisilaki seme jihebi. sun ts'e ambula urgunjeme jiyūn ciyan siyoo ioi hafan obuha,
寨後放火的是誰?兩員將領三百餘人來見孫策。策視之,一人面黑鬚黃,身體雄偉,九江壽春人也,姓蔣,名欽,字公奕。一人虎體,目朗眉濃,九江下蔡人也,姓周,名泰,字幼平。二人皆為遭世亂,故聚人在洋子江中,劫掠為生。久聞乃江東豪傑,又聞君招賢納士,特來相助。策大喜,用為軍前校尉。
sun ts'e, nio ju, di g'o ba i jeku orho, cooha i agūra be gemu baha dahabuha coohai niyalma duin minggan funcembi, uthai ibefi šen ting de isinaha.
策盡收牛渚、邸閣糧草軍器,收得兵卒四千餘人,遂進兵神亭。
tereci jang yeng burlame genefi, lio io de acaha manggi, lio io jili banjifi jang yeng se be waki serede, dzu yung, hiowei li tafulame nakabuha, ling ling ni hoton de cooha tatanfi, sun ts'e i emgi bakcilafi lio io ini beye šen ting ni dabagan i julergi de ing iliha.
自此張英敗回見劉繇,繇怒將張英等,欲斬之。笮融、薛禮勸免。屯兵零陵城拒策。繇自近神亭,嶺南下營。
sun ts'e dabagan i amargi de ing ilifi, sun ts'e tere ba i niyalma de fonjime, ere alin de han' guwang u i miyoo bio, ba i niyalma alame, miyoo bi, gemu tuheme efujehebi, juktere niyalma akū.
孫策嶺北下營。策問土人曰:「近山有漢光武廟否?」土人曰:「有廟,已傾頹,無人祭祀。」
sun ts'e hendume, bi ere dobori tolgin de guwang u mimbe acame tolgika, jalbarime geneci acambi.
策曰:「吾夜夢光武邀我相見,當以祈之。」
jang sy hafan jang joo hendume, geneci ojorakū. dabagan i julergi de lio io ing ilihabi. aikabade buksiha cooha bihede ainambi.
長史張昭曰:「不可。今嶺南是劉繇寨,倘有伏兵奈何?」
sun ts'e hendume, enduringge niyalma minde aisilaci tetendere, bi ainu olhombi seme uksin saca etufi umiyesun umiyelefi, gida be jafafi morin yalufi amasi marifi geren jiyangjiyūn sa be tuwaci, ceng pu, hūwang g'ai, han' dang, jiyang cin, jeo tai uheri juwan ilan moringga dahahabi.
策曰:「神人祐我,吾何懼之?」遂全裝慣帶,綽鎗上馬,回顧衆將,程普、黃蓋、韓當、蔣欽、周泰共十三騎出寨。
sun ts'e ing be tucifi, dabagan i dele miyoo de isinafi, morin ci ebufi, hiyan dabufi hengkileme wajifi, julesi ibeme niyakūrafi jalbarime hendume, sun ts'e aikabade giyang ni dergide fukjin doro be ilibume mutefi, ama i ten be dahūme yendebuhe de ujeleme miyoo arafi, duin erin de juktere seme jalbarime wajifi, miyoo ci tucifi morin yalufi geren jiyangjiyūn sai baru hendume, bi dabagan be dabame genefi, lio io i ing be tuwanaki. geren jiyangjiyūn sa ilibume muterakū, emgi dahame dabagan i ninggude tafafi julergi de bisire gašan bujan be hargašame tuwambi.
策出塞上嶺,到廟燒香。下馬參拜已畢,策向前跪告祝曰:「果若孫策能于江東立業,復興父之基,即當重修廟宇,四時祭祀。」祝畢,出廟上馬,回顧衆將曰:「吾欲過嶺去看劉繇寨欄。」諸將皆當不住,遂同上嶺,南望村林。
mejige gaijara buya coohai niyalma deyere gese feksime jifi, lio io de alame, sun ts'e ini beye juwan isime moringga be gaifi dabagan be dabame musei ing be tuwanjihabi.
伏路小軍飛報劉繇,云:「孫策自領十數騎,逕過嶺來看寨欄。」
lio io hendume, ere urunakū sun ts'e i yarkiyara arga, bošoci ojorakū.
劉繇曰:「此必是孫策誘敵之計,不可追之。」
taisy ts'y fafuršame tucifi hendume, ere be te jafarakū ai erin be aliyambi seme genere de, lio io tafulaci ojorakū uksin saca etufi, morin yalufi, gida jafafi, ing ci tucime den jilgan i hūlame hendume. silhi bisire niyalma mimbe dahame yabu seci, geren jiyangjiyūn sa emke aššarakū. damu emu ajige jiyangjiyūn tucifi hendume, taisy ts'y unenggi baturu jiyangjiyūn kai, bi aisilame afaki seme morin šusihalame amcame genehe. geren gemu ambula injecehe.
太史慈踴躍前曰:「此時不捉,更待何時?」劉繇阻當不住,披掛上馬,綽鎗出(迎)〔營〕,大叫曰:「有膽氣者跟我來!」諸將一箇不動,惟有一小將出:「太史慈真猛將也,吾可助之。」拍馬趕去。衆將皆笑。

tereci sun ts'e tuwame kejine goidaha manggi, ceng pu julesi ibefi hūdun bedereki seme, amasi bederefi, dabagan be dabafi jing yabure de donjici, dabagan i ningguci sun ts'e ume burlara seme hūlambi.
却說孫策看了半晌,程普向前曰:「可以早回。」正行過嶺來,只聽得嶺上叫:「孫策休走!」
sun ts'e amasi forofi tuwaci, juwe moringga niyalma dabagan i wasihūn deyere gese feksime jimbi. sun ts'e juwan ilan moringga be emu teksin i sarame faidafi, sun ts'e gida be hetu jafafi morilahai dabagan i fejile iliha.
策回頭視之,見兩匹馬飛下嶺來。策將十三騎一齊擺開,策橫鎗立馬于嶺下待之。
taisy ts'y den jilgan i hūlame hendume, sun ts'e ya inu, sun ts'e hendume, si ainaha niyalma, taisy ts'y hendume, bi uthai dung lai ba i taisy ts'y. sun ts'e be wame jihe, sun ts'e injeme hendume, bi uthai inu. suweni juwe nofi sasa afanju, bi olhorakū, bi olhoci, mangga baturu waka kai.
太史慈曰:「那箇是孫策?」策曰:「你是何人?」答曰:「我便是東萊太史慈也,特來捉孫策。」策笑曰:「我便是,你兩箇一齊來併我,吾不懼。我若怕,非英雄也。」
taisy ts'y hendume, si geren be gaifi gemu afanju, bi inu olhorakū seme, gida be hetu jafafi, morin be hungkereme sindafi, sun ts'e be bahame dosika, sun ts'e gida be dargiyafi okdoko. juwe morin jurcenume afame susai mudan otolo yaya etere anaburakū. ceng pu i jergi urse taisy ts'y be dolori ferguweme maktambi.
慈曰:「你便衆人都來,我亦不怕。」縱馬橫鎗,直取孫策。策挺鎗來迎。兩馬相交,戰五十合,不分勝敗。程普等暗暗稱奇:「好箇太史慈!」
taisy ts'y, sun ts'e i gida i fa majige hono tašararakū be safi, holtome burlafi alin i dolo šumin dosimbuki seme, morin maribufi burlara jakade, sun ts'e amcame jimbi. taisy ts'y dolori urgunjeme fe jugūn be generakū, alin i amargi be šurdeme genere de, sun ts'e amcame isinaha manggi, taisy ts'y, sun ts'e be esukiyeme hendume, sini beye be amba haha seci, sini emgi banjire bucere be lashalaki.
慈見孫策鎗法無半點滲漏,佯輸詐敗,引入深山,急回馬走。孫策趕來,太史慈暗喜,不入舊路,便轉過山背後。策趕到,慈喝策曰:「你若是大丈夫,和你併個你死我活!」
sun ts'e sureme hendume, burlaci haha niyalma waka sefi, juwe nofi geli gūsin mudan afaha.
策叱之曰:「走的不算男子漢!」兩箇又鬬三十合。
taisy ts'y dolori gūnime, ere be juwan ilan niyalma dahahabi. bi emhun, udu weihun jafacibe ineku erei geren de duribumbi. jai emu jergi yarkiyame gamafi, terei dahaha urse be fambufi jafaki seme, den jilgan i mimbe ume amcara seme hūlafi holtome burlaha.
慈心中自(恃)〔忖〕:「這廝有十三從人,我只一個,便活捉了他,也喫衆人奪去。再引一程,教這廝們沒尋處。」又詐敗走,而大叫曰:「休來趕我!」
sun ts'e hūlame hendume, si ume burlara sefi, amcame genehei emu bihan de isinaha.
策喝曰:「你却休走!」一直趕到平川之地。
taisy ts'y morin maribufi geli afame susai mudan oho. sun ts'e gidalara jakade, taisy ts'y ubaliyame jailafi, gida be logo de hafirame jafafi, geli sun ts'e be karu gidalara jakade, sun ts'e ineku beye ubaliyafi, gida be logo de hafirame jafaha. juwe nofi emu jergi hūsutuleme durinure de, gemu morin ci tuheke. juwe morin absi burlame genehe be sarkū.
慈兜回馬再戰,又到五十合。策一鎗搠去,慈閃過,挾住鎗;慈也一鎗搠去,策亦閃過,挾住鎗。兩箇用力只一拖,都滾下馬來,馬不知走的那里去了。
juwe nofi gida be waliyafi ishunde jafunume tantanumbi, taisy ts'y gūsin se, sun ts'e orin emu se, juwe nofi ishunde jafunure de etuku gemu farsi farsi hūwajaha.
兩個棄了鎗,揪住廝打。慈年三十歲,策年二十一歲,兩箇揪住戰袍,扯得粉碎。
sun ts'e gala hūdun ofi, taisy ts'y i fisa de unuha foholon ji gida be tatame gaiha, taisy ts'y ineku sun ts'e i etuhe saca be durime gaiha, sun ts'e ji gida i taisy ts'y be tokoro de, taisy ts'y saca i dalime afara de, amargici holkon de kaicara jilgan tucike, tere lio io i aisilara cooha, ainci minggan funcembi.
策却手快,掣了慈背的短戟,慈掣了策頭上兜鍪。策把戟來刺慈,慈把兜鍪遮架。忽然喊聲後起,乃劉繇接應軍,約有千餘。 taisy ts'y, sun ts'e be sindarakū afara de. juwe ergici cooha hafirame kame jimbi.
慈戰策不放,兩軍合將上來。 sun ts'e jing golofi bisire de, ceng pu juwan juwe moringga be gaifi jime isinjifi, juwe dalbai cooha de fondolome dosifi afara jakade, taisy ts'y, sun ts'e be sindafi coohai dorgi emu morin be yalufi, gida be gaifi geli afame jihe.
策正慌,程普領十二騎到,衝殺兩邊軍。慈放了策。慈軍中討一匹馬,取了鎗,上馬復來。
sun ts'e i morin be ceng pu bahafi gajiha. sun ts'e gida be gaifi morin yalufi fondolome dosika.
孫策馬被程普撁來,策取鎗上馬衝殺。
minggan funceme cooha, juwan juwe moringga i emgi kūthūme afame, šen ting ni dabagan i fejile isinaha bici. jeo ioi cooha gaifi kaicame isinjiha.
一千餘軍和十二騎混戰,殺到神亭嶺下。喊聲起處,周瑜領軍來到。

滿文版三國演義 卷五之一 青梅煮酒論英雄

niowanggiyan mei, nure omime baturu kiyangkiyan be leolehe.
青梅煮酒論英雄

tereci dung ceng se fonjime, gung, we be baitalaki sembi.
却說董承等問曰:「公欲用何人?」
mateng hendume, ioi jeo i ejen lio hiowande be ainu bairakū,
馬騰曰:「見有豫州牧玄德在此,何不求之?」
dung ceng hendume, tere niyalma udu han' han i uksun sehe seme, ts'oots'oo de ošoho argan ofi bi, ainahai ere weile be yabure,
承曰:「此人雖漢室皇叔,今與曹操作爪牙,安肯行此事耶?」
ma teng hendume, bi tuwaci, hiowande de daci ts'oots'oo be waki sere mujilen bi, cananggi aba de geren tumen se han seme hūlame niyakūrara be ts'oots'oo alime gaijara jakade, yūn cang ts'oots'oo be waki sehe bihe. hiowande yasa arafi bederebuhe. hiowande, ts'oots'oo be waki serakūngge waka, ts'oots'oo de ošoho argan i gese niyalma ambula ofi, hūsun hamirakū seme olhohongge. tere be baihade urunakū gisun dahambi.
馬騰曰:「觀玄德素有殺操之心,前日圍場中,操迎萬歲之時,雲長欲殺之,玄德以目視之,遂退去。非不欲圖之,恨操牙爪多,恐力不及耳。公試求之,無不應允。」
u šo hendume, ere weile be ebšeci ojorakū. jai geli hebešeki seme hendufi geren gemu facaha,
吳碩曰:「此事不宜太速,再容商議。」衆皆散去。

jai dobori dung ceng joo bithe hefeliyefi hiowande i boode jihe. dukai niyalma alanaha manggi. hiowande okdome tucifi sesulafi hendume, nakcu ere farhūn dobori ai baita i jihe seme emu ajige leose de dosimbufi tehe manggi fonjime, nakcu ere farhūn dobori jihengge urunakū baita bi dere,
次日,黑夜裏,董承懷詔,逕往玄德家來。門吏入報。玄德出迎,驚曰:「國舅何來?」請入小閣坐定。玄德曰:「國舅夤夜至此,必有事故。」
dung ceng hendume, inenggi acame jidere giyan bihe. ts'oots'oo be kenehunjerahū seme olhome dobori jihe.
承曰:「白日相訪,正當其理,〔只恐〕曹操見疑,故黑夜相見。」
hiowande hendume, acame jihengge baniha sefi nure jeku dagilafi kundulere de,
玄德曰:「深荷厚恩。」命取酒食相待。
dung ceng hendume, cananggi abalaha bade yūn cang, ts'oots'oo be waki sere be jiyangjiyūn ainu yasa arame bederebuhe.
承曰:「前日圍場之中,雲長欲殺曹公,將軍動目搖頭而退之,何也?」
hiowande golofi fonjime, si adarame bahafi saha.
玄德失驚曰:「公何以知之?」
dung ceng hendume, gūwa gemu sahakū, bi jiyangjiyūn i dalbade ilifi emhun saha.
承曰:「人皆不見,獨某立於將軍之側,足見動靜。」
hiowande gidaci ojorakū hendume, mini deo ts'oots'oo i dabali be safi waki sehebi.
玄德不能隱諱,遂曰:「舍弟見操僭越,故不容耳。」
dung ceng dere be dalifi songgoho de, hiowande turgun be fonjiha manggi. dung ceng hendume, han' hasa de yūn cang ni adali niyalma be bahafi aisilaha de taifin ojorakū jalin ainu joboro.
承聞,掩面而哭。玄德問其故,承曰:「漢朝若得雲長心地之人為股肱,何憂不太平也。」
hiowande, ts'oots'oo i cendeme takūrahangge ayoo seme olhome jortai hendume, ts'oo cenghiyang ni gurun be dasara de ai jobombi.
玄德又恐是曹操使他來試探,乃佯言曰:「曹丞相治國,亦何憂哉?」
dung ceng cira aljafi ilifi hendume, gung be, han' han i ecike seme, bi tuttu mini gūnin be neifi gisurere de. gung ainu eiteršembi.
承變色而起曰:「公乃漢朝皇叔,故剖肝瀝膽以言之。公何詐也?」
hiowande hendume, nakcu be holtombi ayoo seme olhome tuttu efime gisurehe.
玄德曰:「只恐有詐,故相戲耳。」
dung ceng uthai joo bithe tucibufi tuwabure jakade hiowande mujilen efujembime jili banjimbi. dung ceng geli gebu araha bithe be tucibufi tuwabuha. hiowande tuwaci, uju de jioi ci jiyangjiyūn dung ceng. jai de cang sui siyoo ioi hafan dzung ji. ilaci joo sin jiyangjiyūn u dzi lan. duici de weilere jurgan i lang dzung hafan wang dzi fu. sunjaci de i lang hafan u šo. ningguci de siliyang ni taišeo hafan ma teng seme arahabi.
於是取衣帶詔令觀之,玄德不勝悲憤。又將義狀出示,玄德觀之,一車騎將軍董承,二長水校尉种輯,三昭信將軍吳子蘭,四工部郎中王子服,五議郎吳碩,六西涼太守馬騰。
hiowande hendume, suweni geren gung de še ji be wehiyere mujilen bici, liobei bi ai gelhun akū indahūn morin i hūsun be tuciburakū, tere gisun de dung ceng hengkišeme baniha buhe.
玄德曰:「既公有匡扶社稷之心,備敢不效犬馬之勞?」承拜謝。
hiowande hendume, ere joo bithe be alime gaijara de udu tumen jergi bucehe seme mararakū.
玄德曰:「既奉明詔,萬死不辭。」
dung ceng hendume, tuttu oci amba gebu be araki, hiowande uthai hashū ergi jiyangjiyūn liobei seme araha.
承曰:「請書大名。」玄德亦書「左將軍劉備」,押了字,
dung ceng bithe be gaifi dolo solifi hendume, bi jai ilan niyalma be baiki sembi. uheri juwan niyalma oho de. gurun i hūlha be kiceci ombi.
付承收訖。承曰:「尚容再請三人,共聚十義,以圖國賊。」
hiowande hendume, ere weile be elheken yabuci acambi. hūdulaci sereburahū seme ishunde hebedeme gisurefi, sunjaci ging oho manggi, dung ceng fakcafi genehe,
玄德曰:「切宜緩緩施行,不可輕泄。」共議到五更,相別去了。
tereci hiowande, ts'oots'oo de nungneburahū seme ini tataha booi amargi yafan de sogi tarime beye muke hungkereme bisire de yūn cang hendume, agu gabtara niyamniyara be tacifi abkai fejergi be gaiki serakū, enteke buya niyalmai weile be tacimbi. hiowande sini sara ba waka seme henduhe.
玄德也防曹操謀害,就下處後園種菜,自己澆灌。雲長曰:「兄不留心於弓馬以取天下,而學小人之事。」玄德曰:「非汝所知也。」
yūn cang damu šolo bahade cun cio bithe tuwame, gabtara niyamniyara be tacimbi.
雲長但閑,看春秋左傳,或演習弓馬。

emu inenggi guwan gung, jang fei boode akū, hiowande jing sogi de muke hungkereme bisire de, sioi cu, jang liyoo emu juwan isire niyalma be gaifi ebšeme dosifi hendume, simbe cenghiyang jio sembi. hūdun yabu, hiowande golofi fonjime, ai ebšere baita bi, sioi cu hendume, baita be sarkū. membe damu hiowande be gana sehe.
一日,關張不在,玄德正澆菜,許褚、張遼引十數人,慌入園中曰:「丞相有命,請玄德便行。」玄德問曰:「有甚緊事?」許褚曰:「不知,只教我來相請。」
hiowande uthai juwe nofi be dahame ts'oots'oo i boode jihe manggi, ts'oots'oo cira be tob obufi hendume, sini yabuha weile absi sain. tere gisun de hiowande cira aljame goloho.
玄德只得隨二人入府。曹操正色言曰:「做得好事!」諕得玄德〔改色〕。
ts'oots'oo hiowande i gala be jafafi amargi yafan de dosifi hendume, hiowande sini yafan tarirengge ja akū, hiowande tere gisun be donjifi teni mujilen be sulakan sindafi jabume, umai baita akū ofi, ališara be tookaburengge dere.
操執玄德手,直至後園,曰:「玄德學圃不易。」玄德聞之,方纔放心,答曰:「無事消遣耳。」
ts'oots'oo wesihun tuwame ambula injefi hendume, duleke aniya jangsio be dailame genere de, jugūn de muke baharakū geren cooha gemu kangkara de, bi emu arga deribufi holtome šusiha i jorime juleri mei banjiha moo bi sehe gisun de geren gemu angga ci muke tucime kangkarangge nakaha bihe. teike ere niowanggiyan mei be sabure, tebuhe nure geli urere jakade, tuttu mergen deo i emgi omiki seme ganafi gajiha.
操仰面大笑曰:「忽感去年征張繡時,道上缺水,將士皆渴,被吾心生一計,以鞭虛指曰:『前面有梅林。』軍士聞之,口皆生唾,由是不渴。今見此梅,不可不賞。又值煮酒正熟,同邀賢弟小亭一會,以洽其情。」
hiowande mujilen tohorofi ts'oots'oo be dahame emu ajige ting de geneci, saikū be faidame sindahabi. niowanggiyan mei be fan de tebuhebi. feifuha nure emu malu bi, juwe nofi bakcilame tefi, gūnin be cihai sindafi nure omime wenjenduhe bici, gaitai tulhušefi aga jimbi.
玄德心神方定,隨至小亭,已設樽俎,盤貯青梅,一樽煮酒,二人對坐,開懷暢飲。酒至半酣,忽陰雲漠漠,驟雨將至。
dahara urse abkai baru jorime hendume, muduri beye sabumbi. ts'oots'oo hiowande i emgi jerguwen de nikefi tuwara de hendume, mergen deo muduri kūbulire ubaliyara be sambio. hiowande jabume sarkū.
從人遙指天外龍掛,操與玄德凭欄觀之。操曰:「賢弟知變化否?」玄德曰:「未知也。」
ts'oots'oo hendume, muduri serengge amban oci ombi. ajigen oci ombi. wesici ombi. somici ombi. amban oci tugi talman be dekdebumbi, giyang mederi be kūthūmbi. ajigen oci uju ošoho be somime emu orho de ukaci ombi, wesici abka nai sidende mukdefi bimbi. somici muke i fere de dedufi bimbi, muduri serengge yang. erin be dahame kūbulime ubaliyambi. te niyengniyeri erin jing muduri mukdere ucuri, jalan i baturu kiyangkiyan be inu muduri de duibuleci ombi, muduri mukdeci abkai dele tafambi. baturu kiyangkiyan erin ucarafi gūnin be baha de duin mederi dorgi de hetu undu yabumbi, hiowande si duin hošo be šurdeme yabuha dahame, urunakū ere jalan i baturu kiyangkiyan be sambi dere, gisureme tuwa.
操曰:「龍能大能小,能升能隱。大則吐霧興雲,翻江攪海;小則埋頭伏爪,隱介藏形;升則飛騰於宇宙之間,隱則藏伏於波濤之內。龍乃陽物也,隨時變化。方今春深,龍得其時,與人相比,龍發則飛升九天,人得志則縱橫四海。龍可比世之英雄。玄德久歷四方,必知當世之英雄果何人也,請試言之。」
hiowande hendume, liobei mentuhun, baturu kiyangkiyan be adarame bahafi takambi.
玄德曰:「備肉眼,安識英雄。」
ts'oots'oo hendume, ume gocishūn ojoro. sini dolo urunakū toktobuhangge bi, hiowande hendume, bi cenghiyang ni kesi de hafan bahafi banjimbi. baturu mangga, saisa mergese be yargiyan i sarkū. ts'oots'oo hendume, udu takarakū seme gebu be donjihakūn. jalan de bisire be gisurere be buyere.
操曰:「休謙,胸中必有主張。」玄德曰:「備叨恩相,得仕於朝。英雄豪傑,實有未知。」操曰:「不識者,亦聞其名。願以世俗論之。」
hiowande hendume, hūwai nan de tehe yuwan šu cooha geren, jeku elgiyen. baturu kiyangkiyan seci ombi dere.
玄德曰:「淮南袁術,兵糧足備,可為英雄。」
ts'oots'oo injefi hendume, eifu i dorgi olhoho giran, yamji cimari minde jafabumbi.
操笑曰:「塚中枯骨,吾早晚必擒之。」
hiowande hendume, birai amargi yuwan šoo, duin jalan halame, ilan gung ni jergi de bihe, terei harangga fe hafasa ambula, te tashai adali ji jeo i bade bi, terei fejile erdemungge urse ambula, tere be baturu kiyangkiyan seci ombi dere.
玄德曰:「河北袁紹,四世三公,門多故吏,今虎踞冀州之地,手下能事者極多,可為英雄。」
ts'oots'oo injefi hendume, cira horonggo silhi akū. hebe de amuran kengse akū, amba weile be yabure de beye be hairambi. ajige aisi be sahade, ergen be šelembi. hedu fiyelen i jergi niyalma, baturu kiyangkiyan waka.
操笑曰:「袁紹色厲膽薄,好謀無斷,幹大事而惜身,見小利而忘命,乃疥癬之輩,非英雄也。」
hiowande hendume, lio jing šeng jakūn jiyūn i jergi saisa. uyun jeo be ejelehebi. baturu kiyangkiyan seci ombi dere.
玄德曰:「有一人稱八俊,威鎮九州劉景升,可為英雄。」
ts'oots'oo injefi hendume, lio biyoo nure, boco de dosika bi, baturu kiyangkiyan waka.
操又笑曰:「劉表酒色之徒,非英雄也。」
hiowande hendume, sun be fu baturu mangga. giyang ni dergi de uju, baturu kiyangkiyan seci ombi dere.
玄德曰:「血氣方剛,江東領袖孫伯符,乃英雄也。」
ts'oots'oo geli injefi hendume, sun ts'e suwayan angga i ajige jui, ama i gebu de akdafi banjimbi. inu baturu kiyangkiyan waka.
操又笑曰:「孫策藉父之名,黃口孺子,非英雄也。」
hiowande hendume, i jeo i lio ji ioi be baturu kiyangkiyan seci ombi dere.
玄德又曰:「益州劉季玉,可為英雄乎?」
ts'oots'oo ambula injefi hendume, lio jang duka tuwakiyara indahūn, terebe ainu dabumbi.
操大笑曰:「劉璋乃守戶之犬耳,何足為英雄。」
hiowande geli hendume, jang sio, jang lu, han' sui se antaka.
玄德又曰:「如張繡、張魯、韓遂等輩,皆何如?」
ts'oots'oo falanggū dume ambula injefi hendume. tese gemu buya urse, ainu dabufi gisurembi.
操鼓掌大笑曰:「此皆小人,何足掛齒。」
hiowande hendume, ereci tulgiyen, liobei bi yargiyan i sarkū.
玄德曰:「捨此之外,備實不知。」
ts'oots'oo hendume, baturu kiyangkiyan serengge, tunggen i dolo amba gūnin, hefeliye i dolo sain arga bodohon be tebufi, abka na de sucunara gūnin tucibure be teni baturu kiyangkiyan sembi kai.
操曰:「夫英雄者,胸懷大志,腹隱良謀,有吞吐天地之志,方可為英雄也。」
hiowande hendume, tuttu oci erebe we mutembi.
玄德曰:「誰當之?」
ts'oots'oo hiowande i baru simhun jorime hendume, ere jalan de baturu kiyangkiyan serengge, damu muse juwe nofi kai seme hendure gisun wajinggala, hiowande gala de jafaha sabka be na de tuhebuhe. gaitai andande akjan akjame amba aga isinjiha.
操以手指玄德,曰:「今天下英雄,惟使君與操耳。」言未畢,霹靂雷聲,大雨驟至,備以手中匙筯盡落于地。
ts'oots'oo, hiowande i sabka tuhebuhe be sabufi fonjime, sabka be ainu tuhebuhe.
操見玄德失筯,便問曰:「為何失筯?」
hiowande jabume, enduringge niyalma i henduhengge, amba edun akjan de urunakū gūwaliyambi sehebi. tuttu ofi ere akjan de sabka tuhebuhe.
玄德答曰:「聖人云『迅雷風烈必變』。一震之威,乃至于此。」
ts'oots'oo hendume, akjan serengge, abka na i jilgan, tede ainu golombi.
操曰:「雷乃天地之聲,何為驚怕?」
hiowande hendume, bi ajigan ci akjan i jilgan de alimbaharakū gelembi.
玄德曰:「備自幼懼雷聲,恨無地而可避。」
tere gisun de ts'oots'oo šahūrun injefi, hiowande be baitakū niyalma araha.
操乃冷笑,以玄德乃為無用之人也。
ts'oots'oo udu jalingga bicibe, hiowande de eiterebuhe.
操雖奸雄,被玄德瞞過。

aga agame teni nakaha bici, juwe niyalma loho jafafi ekšeme dosinjiha. tuwaci guwan gung, jang fei, dade guwan gung, jang fei hecen i tule gabtame genefi amasi jici, hiowande be jang liyoo, sioi cu gajifi gamaha sere jakade, ebšeme cenghiyang ni yamun de jifi amargi yafan de bisire be safi aikabade ufararahū seme tuttu uthai bireme dosinjiha bihe.
大雨方住,見兩箇人,手提寶劍撞入。操視之,乃關張也。原來二人城外射箭方回,聽得玄德被張遼、許褚請將去了,慌忙來相府打聽,知在後園,只恐有失,故衝突而入。
hiowande ts'oots'oo i emgi tefi nure omire be safi loho jafaha i iliha.
却見玄德與操對坐飲酒,二人按劍不入。
ts'oots'oo fonjime, suweni juwe nofi ainu jihe. yūn cang jabume, cenghiyang ahūn i emgi nure omire be donjifi cohome loho maksime efiki seme jihe.
曹操問二人何來,雲長答曰:「聽知丞相和兄飲酒,特來舞劍,以助一咲。」
ts'oots'oo terei gūnin be ulhifi injefi hendume, ere hūng men i sarin geli waka, ede hiyang (ts'uwang)[dzuwang], hiywang be ai baita. tere gisun de hiowande injehe.
操知其意,笑曰:「此非鴻門會,焉用項莊、項伯乎?」玄德亦笑。
ts'oots'oo ere juwe fan kuwai de nure bu seme buhe manggi, juwe nofi baniha araha.
操命取酒二樊噲。關張拜謝。

goidahakū hiowande ts'oots'oo ci fakcafi boode jiderede, yūn cang hendume, meni juwe nofi absi goloho bihe.
須臾席散,玄德辭操而歸。雲長曰:「險驚殺我兩箇。」
hiowande sabka tuhebuhe be alaci, guwan gung, jang fei yaya ulhirakū.
玄德以落筯事說與關張,關張不解。
hiowande hendume, mini yafan tarire, akjan de gelehengge emu adali kai. ts'oots'oo jalingga koimali niyalma. inenggi dari niyalma unggifi mimbe tuwanjimbi. mini sogi tarire turgun, mimbe baitakū niyalma sekini serengge. enenggi mimbe baturu kiyangkiyan seme hendure jakade, bi gelehe arame sabka tuhebuhe bihe. mini jabure onggolo gaitai akjandara jakade, uthai akjan de gelehe arame gisurehe. ts'oots'oo mimbe ajigan jui adali tuwame nungnerakū okini sehengge.
玄德曰:「吾之學圃懼雷,其理頗同。曹操奸謀之輩,早晚必有人在此窺覷。吾種菜之故,欲使操知我無用,失匙筯者,蓋懼操言我亦英雄矣。予未能答,忽一聲雷震,只說懼雷,使操看我如同小兒,不相害也。」
guwan gung, jang fei hendume, ahūn i goro bodohon, ts'oots'oo be bahafi eiterehe kai.
關張曰:「兄之高明遠見,瞞過曹操也。」

jai inenggi ts'oots'oo geli hiowande be gamafi jing omicara dulimbade niyalma alanjime, man ts'ung, yuwan šoo i mejige ganame genehengge amasi isinjiha bi.
操次日又請玄德。正飲間,人報曰:「滿寵去體察袁紹而回。」
ts'oots'oo dosimbufi fonjime, bi simbe birai amargi de takūraha bihe. tubai ba na irgen antaka, man ts'ung hendume, ba na irgen kemuni da an. gung sun dzan be yuwan šoo efulehe. hiowande hendume, efulehe turgun donjire be buyere.
操召入問曰:「吾差汝去河北採訪民物如何?」寵曰:「民物如故,公孫瓚已被袁紹破了。」玄德曰:「愿聞其詳。」
man ts'ung hendume, gung sun dzan, yuwan šoo de afame gidabufi, ji jeo hecen de dosifi juwe ursu hecen sahafi, orin da i den leose arafi {leose i gebu i ging leo.} gūsin tumen hule jeku isabufi tuwakiyame tefi, afame tucike urse yuwan šoo i cooha de kabufi, geren gemu aisilame tucibuki seci, gung sun dzan i henduhengge aisilaci ojorakū, aisilafi tucibuhede, amala afara niyalma aisilara be tuwame buceme afarakū sehe bi. tuttu terei fejergi cooha yuwan šoo de ambula dahara jakade, hūsun komso ofi jang yan be aisilame jio, temgetu tuwa dabuha be tuwame dorgici afara seme cooha baime takūraha elcin yuwan šoo de jafabufi, yuwan šoo holtome jang yan i cooha arafi tuwa sindara jakade, gung sun dzan afame tucifi yuwan šoo i buksiha cooha de amba dulin kokirafi burlame hecen de dosika. yuwan šoo i cooha na be gūldureme feteme gung sun dzan i tehe leose i fejile isibufi, gung sun dzan tucici ojorakū ofi, juse sargan be wafi fasime bucehe. cooha gemu yuwan šoo de dahaha.
寵曰:「瓚與紹戰不利,退守冀州,築城圍圈,圈上建樓,可高十丈,名曰易京樓,積穀三十餘萬以自守。戰士出入不息,或被紹圍者,衆請救之。瓚曰:『不可,若救出來,後之戰者,只指望人救,不肯死戰。』因此兵來多有降者。瓚勢孤,求于張燕,暗約舉火為號,裏應外合。正去下書,差去人被袁紹擒之,却來城外放火。瓚自出戰,伏兵四起,軍馬折其大半,退守城中,被袁紹穿地,直入瓚所居之樓下。瓚無走路,先殺妻子,然後自縊,兵盡歸袁紹。
yuwan šoo i deo, yuwan šu te hūwai nan de tefi goho cokto dabafi cooha, irgen be gosirakū ofi fejergi jiyangjiyūn cooha ambula ubašame samsire jakade, yuwan šu, han i gebu be yuwan šoo de guribufi, yuwan šoo amargi bade soorin de teki seme gui doron be ganabufi yuwan šu i beye benjime hūwai nan be waliyafi birai amargi de genembi sembi. aikabade ere juwe niyalma i hūsun acaha de afarangge mangga, cenghiyang ere ucuri hūdun kiceci acambi.
紹弟袁術在淮南,驕傲過度,不恤軍民,衆皆背反。術使人歸帝號與袁紹,紹使于北方登基。紹使人取玉璽,術約親送到。見今棄淮南,欲歸河北。若二人協力,急難收復。乞丞相作急圖之。」
tere gisun de hiowande ilifi hendume, yuwan šu, yuwan šoo de geneci urunakū sioi jeo be duleme jimbi. minde cooha gaji, sioi jeo de genefi tere i jidere jugūn be heturefi afaha de, yuwan šu be weihun jafaci ombi.
玄德起身曰:「術若投紹,必從徐州過。備請一軍,就半路絕擊,術可擒矣。」
ts'oots'oo urgunjeme, cimari uthai han de wesimbufi simbe jurambure sehe.
操喜曰:「來日奏帝,便教登程。」

jai inenggi ts'oots'oo hiowande be gamame han de acabufi, hiowande de ju ling, lu joo be adabufi sunja tumen cooha bufi uheri be kadalara dzung du hafan obuha. hiowande, han ci fakcafi generede, han yasai muke tuhebume fudehe.
次日,玄德面了君,操差朱靈、路昭,引兵五萬,令玄德總督,去拏袁術。玄德辭帝,帝泣送之。
dung ceng amcame juwan bai dubede hiowande be fudenjihe manggi. hiowande hendume. han i nakcu taka kirime bisu. bi ere fonji genefi aika encu arga bihede, uthai bithe arafi alanggire, dung ceng hendume. gung onggorakū gūni, han i gūnin be ume jurcere seme hendufi fakcaha.
董承趕出十里,送玄德。玄德曰:「國舅寧耐,某此行必不變約,自當馳書相報也。」承曰:「公宜掛念,勿負帝心。」二人分別。
tereci hiowande jurafi generede, guwan gung, jang fei fonjime, ere fonji cooha tucire de age ainu uttu ebšembi.
自此玄德起行。關張問曰:「兄今番出征,如此慌速。」
hiowande hendume, bi horhoi dorgi cecike, asu i dorgi nimaha i adali bihe. ere bahafi generengge nimaha amba mederi de dosika, cecike abkai baru deyeme mukdeke gese, horire hūsire jobolon ci guwehe. bi tuwaci, ts'oo gung ni emgi jobolon be uheleci ombi, sebjen be uheleci ojorakū, aikabade terei mujilen gūwaliyaka de muse bucere babe baharakū bihe kai, guwan gung, jang fei, ju ling, lu joo be bošome cooha hūdun yabumbi.
玄德曰:「吾乃籠中鳥、網中魚。此一行,如魚入大海、鳥上青霄,不受羅網中之羈絆也。曹公只可同憂,不可同樂,若心一變,死無地矣。」關張慌催朱靈、路昭軍馬速行。

tere fonde, g'o jiya jeku ciyanliyang be baicame genefi amasi jifi hiowande be sioi jeo de cooha unggihe sere be donjifi, ebšeme dosifi tafulame hendume, cenghiyang, hiowande be cooha kadalabuhangge ai gūnin.
時郭嘉考較錢糧方回,知已遣玄德進兵徐州,慌入諫曰:「丞相令玄德督軍何意?」
ts'oots'oo hendume. hiowande yuwan šu be heturefi afaki sembi.
操曰:「欲截袁術耳。」
ceng ioi hendume, seibeni liobei be ioi jeo de ejen sindara fonde, be tafulaci cenghiyang gisun gaihakū. te geli cooha buhengge, muduri be sindafi mederi de dosimbuha. tasha be sindafi alin de unggihe gese, jafaki seci bahambio.
程昱曰:「昔日劉備為豫州牧時,某等來諫丞相不聽。今日又與之兵,乃放龍入海,縱虎歸山。後欲治之,其可得乎?」
g'o jiya geli hendume, liobei de erdemu bi, irgen i mujilen be geli bahabi, guwan ioi, jang fei tumen niyalma de teherere baturu, g'o jiya bi tuwaci ainaha seme niyalmai fejile goidame banjire niyalma waka, terei arga jali be ulhici ojorakū, julgei niyalmai henduhengge. emu inenggi bata be sindaha de tumen jalan de jobolon ombi sehebi. te cooha bufi unggihengge, tasha de asha nonggiha adali, cenghiyang kimcici acambi.
郭嘉曰:「備有雄才,又得民心,關張皆有萬人之敵也。以嘉觀之,非久為人之下者,其謀不可測也。古人言:『一日縱敵,萬世之患。』今以兵與之,如虎添翼也。丞相可察之。」
ts'oots'oo hendume, bi liobei be tuwaci, šolo tucike de yafan tarimbi, soktoho de akjan de gelembi, weile mutere niyalma waka, tede ainu jobombi.
操曰:「吾觀劉備閑中學圃,醉後畏雷,亦非成事業之人,何憂之有?」
ceng ioi hendume, yafan tarihangge, cenghiyang be eiterehe, akjan de gelehengge terei yargiyan i gūnin waka, cenghiyang ni genggiyen, abka i fejergi de algika bime, ainu liobei de eiterebuhe.
程昱曰:「學圃者,故瞞丞相耳。畏雷聲者,非其本情也。丞相明照天下,何被劉備瞞過?」
ts'oots'oo bethe fahame hendume, bi eiterebuhe mujangga. we dobori dulime amcame genefi jafafi amasi gajire.
操頓足曰:「吾被此人欺詐!何人與吾星夜擒之?」
emu niyalma kangtaršame tucifi hendume, minde sunja tanggū cooha gaji, liobei, guwan gung, jang fei be gemu huthufi gajire.
一人昂然而出曰:「某只用五百軍,縛劉備,關、張,獻于府下。」
hiowande be amcame genembi serengge, hū ben siyoo ioi hafan sioi cu.
要去趕玄德者,乃虎賁校尉許褚也。

蒼狼白鹿 索引

人物介紹
  • 蒙古文化圈(前作人物、草原各部、蒙古、元、四大汗國)
  • 中華文化圈(南宋、西夏、金、明、高麗、安南、吐蕃、西遼)
  • 日本文化圈(平安時代、鎌倉幕府、南北朝、室町幕府)
  • 印度文化圈(郭耳國、德里蘇丹、印度諸王朝、吳哥朝、暹羅、蒲甘)
  • 回教文化圈(花剌子模、阿拔斯、札剌亦兒、帖木兒帝國、鄂圖曼、
          艾育伯、馬木路克、亞爾默哈德、哈夫斯、麻鄰)
  • 東歐文化圈(東羅馬帝國、拉丁帝國、尼西亞帝國、俄羅斯諸公國、波蘭、匈牙利)
  • 西歐文化圈
    • 拉丁系 (法蘭西、伊比利半島列國、意大利列國)
    • 日耳曼系(英格蘭、神聖羅馬帝國、斯堪地那維亞列國)
  • 后妃篇

其他
子女命名用蒙古語
il han i gurun i bodogon



人物介紹之參考書目

蒙古與元朝
  • 《元史》
  • 《新元史》柯紹忞著
  • 《聖武親征錄》
  • 《蒙古祕史 新譯並註釋》札奇斯欽著
  • 《蒙古祕史》余大鈞譯注
  • 《史集》拉施特編 余大鈞、周建奇譯
  • 《多桑蒙古史》瑞典多桑著 馮承鈞譯
  • 《成吉思汗傳》馮承鈞著
  • 《蒙古史綱》高越天著
  • 《元史演義》蔡東藩著
  • 《細說元朝》黎東方著
  • « L'Empire des steppes » par René Grousset
其他
  • 《金史》
  • 《遼史》
  • 《中國歷史大辭典》
  • 《瀛寰志略》徐繼畬著
  • 《東洋史要》桑原騭藏著 山陰金譯
  • 《緬甸史》哈威〔G.E. Harvey〕著 姚枏譯
  • 《暹羅國志》謝猶榮著
  • 《暹羅史》〔A History of Siam〕英吳迪〔W.A.R. Wood〕著 陳禮頌譯
  • 《東南亞歷史辭典》
線上百科

蒼狼白鹿 人物介紹 后妃篇(未完)

按:蒼狼白鹿系列裏,打下他人領土,就可以把對方后妃納入自己後宮,因此,遊戲裏的后妃人物,在史實上,不必然為其國君主之妻,有的是君主之女,有的是君主親戚。

索引

  • 蒙古圈后妃
  • 孛兒台、也速、也速干、忽蘭、亦八哈別吉、古兒八速、岐國公主、察合、脫列哥那、倭耳干納、察必、帖思必捏、忽禿侖察罕、サンサルマ、ミルザ、エミラ、カヌロン、ハヌム
  • 前作虛構
  • カルチュ、タマチャ、アラン、ニドン、ムアルン、ソチ、ラッチ
  • 中華圈后妃
  • 吳皇后、李皇后、順天公主、神惠妃、馬皇后、宣德公主、始安公主、光明公主、魯國公主、昭聖公主、真聖公主、賢英公主、承天妃、ロサン、ペイサ、ユムソン、普速完
  • 日本圈后妃
  • 北條政子、靜御前、範子、亮子、堀内、日野業子
  • 印度圈后妃
  • シーリーン、拉齊亞、ドニア、ジャヤミシャ、ムムターズ、ヴァラディヤ、カマラ、パドミン、アンメイ、アパヤ、マトゥラティリ、ランサン
  • 回教圈后妃
  • 土而堪哈敦、アニス、アズィーハ、イァティマード、サフィーア、シャーラ、ゾバイダ、タルーブ、ファルマ、ラビナ、ロム、シェーラ、ヤルナ、ミズラ、カラル、ラッラ、アルース
  • 東歐圈后妃
  • 瑪吉特(瑪格麗特)、伊倫妮、狄奧多拉、雅羅斯拉夫娜、雅德維加、撒羅默、金嘉、瑪麗、伊利沙伯、アナスタシア、アンナ、ウグリーチ、ニーナ、テオフィノ、イジャス、リーシャ、エールス
  • 西歐圈后妃
  • 伊莎貝爾、布蘭雪、瑪格麗特(路易九世后)、克萊門提亞、貞娜、貝倫加里亞、伊麗諾爾、腓立巴、貝倫格拉、ブランカ、伊麗諾拉、ウラカ、瑪格麗特(查理一世后)、康斯坦絲、キアラ、ローラ、アンジェラ、アンジェラ、喬凡娜、エレナ、碧特麗絲、馬提爾達、エウジット、クラーラ、マルグレーテ、クリスティーヌ、英格保、セシリア

蒙古圈后妃

ボルテ〔孛兒台〕

{{4x2}}[[6x3]][[7x3]] 蒙文轉寫作 börte。新蒙文作 Бөртэ。《祕史》作「孛兒帖」。
弘吉剌部特薛禪女。嫁鐵木真為妻後,嘗為蔑里乞人所俘。鐵木真乞師於札木合及汪罕,合兵往討蔑里乞,救回孛兒台。生子四人,即朮赤、察合台、窩闊台、拖雷。成吉思汗有妻四十餘人,分屬四斡耳朵,孛兒台以正妻守大斡耳朵。

イェスイ〔也速〕

[[8x3]][[1x4]][[2x4]] 譯名據《元史》。《新元史》作「也遂」〔yesüi〕。
塔塔兒部首領之女。鐵木真滅塔塔兒時,也速與其壻匿於林中,後為鐵木真搜獲,納為后。守第三斡耳朵。

イェスゲン〔也速干〕

yesügën。也速之妹。鐵木真滅塔塔兒後,納也速干。也速干向鐵木真推舉其姊,自願為其下。守第四斡耳朵。

クラン〔忽蘭〕

{{13x4}}[[2x5]][[3x5]] 兀花思蔑里乞部長帶兒兀孫之女。帶兒兀孫降時,獻於鐵木真。

イバカベキ〔亦八哈別吉〕

[[1x5]] 譯名據《元史》。《祕史》作「亦巴合別乞」〔ibakha-beki〕。《新元史》作「亦巴合」。
汪罕弟札阿紺孛女。初札阿紺孛奔乃蠻,及乃蠻為鐵木真滅後,札阿紺孛獻二女以降,長即亦八哈,次曰唆魯禾帖尼〔sorkhakhtani-beki〕。鐵木真自納亦八哈,以唆魯禾賜拖雷。後以朮赤台有功,以亦八哈賜之。據說鐵木真嘗得一惡夢,以亦八哈為不祥,故賜予朮赤台。

グルベス〔古兒八速〕

[[3x6]] 譯名據《元史譯文證補》。《親征錄》作「菊兒八速」。《新元史》、《祕史》俱作「古兒別速」〔gürbesü〕。
原乃蠻部長亦難赤汗寵妃,亦難赤汗死後,太陽罕嗣位,納後母古兒八速為妃。

岐国公主

{{6x2}}[[6x6]] 《新元史》列傳第一有傳。
金衛紹王完顏永濟女。鐵木真圍燕京時,金宣宗欲納女請和,以其最為慧秀,封岐國公主,送至蒙古營,以妻鐵木真。國人呼為「公主皇后」。

チャカ〔察合〕

{{5x2}}[[1x9]] 嵬名氏。西夏襄宗李安全女。一二〇九年,成吉思汗伐西夏,圍中興府,襄宗李安全獻女察合乞和。

トレゲネ〔脫列哥那〕

{{2x13}} 三代作「トラキナ」。譯名據《元史》。《祕史》《新元史》作「朵列格捏」〔dörgene〕。《元史》《新元史》列傳第一有傳。
乃馬真氏。窩闊台之妻,生子貴由。原為蔑里乞部長脫脫長子忽禿之妻,一說為兀花思蔑里乞部長帶兒兀孫妻。鐵木真滅蔑里乞後,賜之予窩闊台,生五子。一二四一年窩闊台汗崩,稱制攝政。罷逐舊臣耶律楚材、鎮海等,以西域商人奧都剌合蠻主管漢地政事,寵任女巫法梯瑪。一二四六年,主持召開忽里台,選貴由為汗。是年冬病卒。世祖忽必烈至元二年(一二六五年)追封昭慈皇后。

オルガナ〔倭耳干納〕

{{2x4}} 譯名據《新元史》。
察合台汗國第二代汗及第五代汗之后。本為察合台孫合剌旭烈之妃。察合台卒,合剌旭烈監國。貴由以傳孫不傳子為非,乃命察合台子也速蒙哥嗣位。及蒙哥汗及位於斡難河時,也速蒙哥後期不至,蒙哥汗命合剌旭烈殺而代之,惜未至其國而卒,倭耳干納妃乃殺也速蒙哥,自為監國。及阿里不哥與忽必烈爭時,倭耳干納歸附阿里不哥。忽必烈命察合台子阿魯忽等人往討阿里不哥,大敗之。阿里不哥遣倭耳干納等人至阿魯忽處請成,阿魯忽遂以國俗娶倭耳干納為妃。

チャブン〔察必〕

{{5x4}} 新蒙文作 Чаби。
弘吉剌部首長按陳(Анчин,《祕史》又作「阿勒赤」)之女。一二五九年忽必烈南下攻宋,留居爪忽都之地。蒙哥汗崩,阿里不哥謀奪汗位,察必遣使急報忽必烈。一二六〇年忽必烈即位,冊為正后,掌大斡耳朵。生子朵兒只、真金、忙哥剌、那木罕。

デスピナ〔帖思必捏〕

{{14x3}} 譯名據余大鈞譯《史集》。《蒙兀兒史記》作「突斯比那」。馮譯《多桑蒙古史》作「特斯皮納」。
本名瑪里亞(譯名據《新元史》),蒙古人敬稱之為「Деспина」(δέσποινα,希臘語「女主」之意,在基督教裏又用指聖母馬利亞)。
東羅馬皇帝米海勒八世之女。伊兒汗阿八哈妻。初旭烈兀與東羅馬通好,結為婚姻,東羅馬王以私生女瑪里亞字之。送至中途,旭烈兀已卒,阿八哈遂娶之。據《奧爾良手稿》所載,拜都汗(阿八哈之姪)經常入出其斡耳朵,聽其講述基督教故事。阿八哈卒後,台古塔兒繼位,此汗信奉回教,瑪里亞遂攜女狄奧多拉,齊返君士坦丁堡,建蒙古聖馬利亞教堂〔Παναγία Μουχλιώτισσα〕,是唯一未受馬何美德〔Mehmed II〕下令改為清真寺之教堂。

アイジアルク〔忽禿侖察罕〕

{{3x4}} 此名出自《馬可波羅遊記》,因版本不同,有 Aigiaruc、Aigiarm、Aigiarne 等不同拼寫。據《遊記》所載,該名為突厥語「明月」或「月光」之意。《史集》則載其名曰忽禿侖察合〔Хутулун Чаха〕,這可能是忽禿侖察罕〔Хутулун Цагаан〕的誤記。
窩闊台汗國海都之女。據《史集》所載,海都愛之勝於衆子女。性如男兒,多次出征立功。一直未嫁,因而有人疑其父女有不倫關係。海都晚年,因羞於他人指責,將之嫁給火魯剌思部阿卜塔忽勒〔Абтагул〕。
《馬可波羅遊紀》則載其精於武技,勇力過人,遍國中少年無能與之角者。謂必待武能勝己者,始甘為之妻。乃遍示國中,比武招親。有武技者,接踵而至,卻終無一人可勝。時從海都出征,戰功卓著。嘗於陣前,躍馬入敵陣中,生擒敵將以歸。

サンサルマ〔〕

{{1x4}} 遊戲中為欽察汗國第五代汗忙哥帖木兒之妻。

ミルザ〔〕

{{3x7}} 遊戲中為元順帝之妻。

エミラ〔〕

{{14x6}} 遊戲中為察合台汗國帖木兒沙之妻。

カヌロン〔〕

{{1x7}} 遊戲中為欽察汗國兀魯思之妻。

ハヌム〔〕

{{13x6}} Saray Mulk Khanum。
帖木兒之妻。

前作虛構

カルチュ

[[3x4]][[4x4]] 此名可能取自鐵木真祖先「合兒出」〔kharchu〕(男)。
在二代、三代裏為弘吉剌部長特薛禪之妻。

タマチャ

[[5x4]] 此名可能取自鐵木真祖先「塔馬察」〔tamacha〕(男)。
在二代、三代裏為汪古部長阿剌忽思之妻。

アラン

{{11x2}}[[6x4]][[7x4]] 此名可能取自鐵木真祖先「阿蘭果火」〔alan-gho'a〕(女),「阿蘭」指紅色,「果火」為美人之意。
在二、三、四代裏為克烈部長汪罕之妻。
史實裏,汪罕有子名亦剌合鮮昆,但其母姓名不詳。

ニドン

[[8x4]] 此名可能取自鐵木真祖先「也客你敦」〔yeke-nidün〕(男),「也客」指大,「你敦」為眼睛之意。
在二、三代裏為札荅蘭部長札木合之妻,但第四代裏,札木合之妻則改為ラッチ。

ムアルン

[[4x5]][[5x5]] 在二代裏為月兒斤部長薛徹別吉之妻,在三代裏則為太陽罕之妻。
二代、四代的太陽罕之妻,皆採用史實裏的太陽罕妃古兒別速

カチャウ

[[6x5]][[7x5]] 此名可能取自鐵木真祖先「撒里合察兀」〔sali-ghacha'u〕(男)。

ソチ

[[8x5]][[1x6]][[2x6]] 此名可能取自鐵木真祖先「撏鎖赤」〔sem-sochi〕(男),意指寡言或禁聲。
在二代、三代裏為斡亦剌部長忽都花別吉之妻。

ラッチ

{{10x2}}[[4x6]] 蒙語不以 r 音為詞首,這也是為何 Rus 在蒙語裏變「阿羅思」「斡羅思」、Ryazan 變「也烈贊」之故。此名應純屬虛構。
在二代、三代裏為乞兒吉思部長チムスイ(虛構)之妻,在四代裏則為札木合之妻。

中華圈后妃

吳皇后

{{7x2}} 宋高宗第二任皇后。開封人。年十四選入康王宮。博習書史,又善翰墨,由是寵遇日至。高宗紹興十二年(一一四二年)封貴妃,次年立為皇后。歷高宗、孝宗、光宗、寧宗等朝。孝宗崩時,光宗稱疾不出執喪,太皇太后吳氏乃採納樞密趙汝愚建議,宣布光宗退位手詔,立皇子嘉王為帝,是為寧宗。

李皇后

{{4x6}} 本名李鳳娘。相州安陽人。恭王趙惇聘為妃。一一六八年,生嘉王(寧宗)。一一八九年,趙惇(光宗)即位,冊為皇后。性妒悍。嘗因內宴請立嘉王為皇太子而孝宗不許,即出言不遜,退而訴於光宗,謂孝宗有廢立之意。光宗惑其言,遂致父子猜阻。黃貴妃有寵,乃乘間殺之,光宗聞而成疾。光宗內制於后,久不朝孝宗。後孝宗崩,光宗稱疾不出執喪,致使太皇太后吳氏改立寧宗。

順天公主

{{6x4}} 本名李莹〔Lý Oánh〕。安南李朝惠宗之女,李昭皇之姊。初封為順天公主〔Thuận Thiên Công chúa〕。嫁給陳煚之兄陳柳〔Trần Liễu〕。一二三七年,陳守度以昭聖皇后遲未生子,降為昭聖公主,令陳太宗強納順天,立為后。時順天已有三個月身孕,是子為後之靖國王陳國康〔Trần Quốc Khang〕。與太宗生子陳晃(聖宗)、陳光啟(昭明大王)。

神惠妃

{{11x5}} 遊戲中為金哀宗之妻。

馬皇后

{{3x13}} 鳳陽宿州(今安徽宿州市)人。濠州紅巾軍郭子興養女。一三五二年嫁朱元璋。元璋為郭子興部將,屢受猜忌,均賴以周旋解圍。後協助元璋創業,減省用度,親製軍鞋以鼓士氣。洪武元年(一三六八年)冊為皇后。勤於內治,又多保全功臣。元璋比之於唐長孫皇后。一三八二年病卒。諡孝慈,葬孝陵。

宣德公主

{{8x2}} 遊戲中為高麗明宗之妻。

始安公主

{{14x11}} 遊戲中為高麗高宗之妻。

光明公主

{{11x4}} 遊戲中為高麗元宗之妻。

魯國公主

{{2x12}} 忽必烈─真金─答剌麻八剌┬阿木哥────寶塔失憐
            ├元武宗(海山)
            └元仁宗(愛育黎拔力八達)

據《新元史》列傳第一所載,本名寶塔失憐。為魏王阿木哥女,忽必烈玄孫女。封徽懿魯國大公主。適高麗恭愍王

昭聖公主

{{12x2}} 本名李佛金〔Lý Phật Kim〕,後改名李天馨〔Lý Thiên Hinh〕。係安南李朝末代皇帝,亦是越南史上唯一女皇帝。李惠宗次女。出生後封為昭聖公主〔Chiêu Thánh Công chúa〕。一一二四年,惠宗讓位於昭聖公主,史稱李昭皇〔Lý Chiêu Hoàng〕。權臣陳守度讓其從姪陳煚與昭皇成婚,婚後再迫昭皇讓位陳煚,李朝由是亡。

真聖公主

{{6x6}} 遊戲中為陳太宗之妻。

賢英公主

{{10x4}} 遊戲中為陳聖宗之妻。

承天妃

{{2x6}} 遊戲中為陳藝宗之妻。

ロサン〔〕

{{3x2}} 遊戲中為薩迦班智達之妻。

ペイサ〔〕

{{4x4}} 遊戲中為八思巴之妻。

ユムソン〔〕

{{7x6}} 遊戲中為宗喀巴之妻。

プスカ〔普速完〕

{{1x2}} 耶律大石女,遼仁宗妹。一一六四年仁宗殁,遺詔以普速完權國稱制,號「承天太后」。後與夫弟朴古只沙里通,出夫為東平王,羅織殺之。夫父斡里剌,以兵圍其宮,射殺普速完及朴古只沙里。在位凡十四年。

日本圈后妃

北條政子

{{9x2}}[[4x9]][[5x9]] 北條時政長女。一一一七年,不顧其父反對,與源賴朝結婚。賴朝死後,出家為尼,展開邁向執權政治之路。人稱「尼將軍」。

靜御前

{{3x5}} 源義經愛妾。容姿端麗、善長歌舞。在吉野山與源義經分別後被抓,送往鎌倉,在源賴朝與政子面前,跳「義經戀慕舞」。後雖產下源義經之子,卻遭源賴朝丟入由比濱溺死。

堀内

{{12x4}} 即安達泰盛之女堀內殿。一二六一年,成為鎌倉幕府八代執權北條時宗正室。一二七一年十二月十二日產下貞時。

範子

{{1x5}} 遊戲中為藤原泰衡之妻。

亮子

{{1x13}} 遊戲中為北條泰時之妻。

日野業子

{{1x13}} 室町幕府第三代將軍足利義満之妻。一四〇五年,因病出家,不數日卒。

印度圈后妃

シーリーン〔〕

{{2x2}} 遊戲中為郭耳朝基亞代丁之妻。

ラージヤ〔拉齊亞〕

{{5x7}} Razia。
德里蘇丹國唯一女蘇丹。父伊勒脫迷失臨終前,傳位於拉齊亞,朝臣貴族卻另立其兄魯克納丁〔Ruknuddin Firuz〕。魯克納丁耽於玩樂,政事俱付其母沙禿兒罕〔Shah Turkan〕,專擅朝政,迫害後宮妃嬪,致叛亂屢起。在魯克納丁率軍平亂時,拉齊亞於主麻日(回教聚禮日),唆使群衆反抗沙禿兒罕,衆人攻入王宮,將之拘禁。貴族擁立拉齊亞為蘇丹。

ドニア〔〕

{{7x4}} 遊戲中為印度奴隸朝蘇丹巴勒班之妻。

ジャヤミシャ〔〕

{{4x7}} 遊戲中為禿黑魯黑朝蘇丹非魯思之妻。

ムムターズ〔〕

{{14x2}} 遊戲中為南印度注輦朝拘盧吞迦之妻。

ヴァラディヤ〔〕

{{7x7}} 遊戲中為般荼一世之妻。

カマラ〔〕

{{8x4}} 遊戲中為印度般荼朝摩羅跋摩之妻。

パドミン〔〕

{{8x7}} 遊戲中為毘闍耶那伽羅王部迦〔Bukka〕之妻。

アンメイ〔〕

{{13x2}} 遊戲中為吳哥朝闍耶跋摩七世之妻。

ランサン〔〕

{{4x12}} 遊戲中為暹羅大城朝波隆摩羅闍之妻。

アパヤ〔〕

{{5x12}} 遊戲中為蒲甘朝醯路彌路之妻。

マトゥラティリ〔〕

{{9x4}} 遊戲中為蒲甘朝那羅提訶波帝之妻。

回教圈后妃

タルーブ〔〕

{{14x1}} 遊戲中為花剌子模蘇丹沙之妻。

テルケン〔土而堪哈敦〕

[[5x8]] Turkan Khatun。譯名據《新元史》。余大均譯《史集》作「禿兒罕」。《元史演義》作「支爾干」。
花剌子模王摩訶末之母。舊康里人。弟伊那兒只克為訛荅剌城守。土而堪居於玉龍傑赤城,摩訶末聞蒙古兵至而出走時,成吉思汗遣使至玉龍傑赤,令土而堪遣人議和。土而堪不答,奔馬三德蘭,後遭哲別、速不台圍之,乃降。後隨大軍東返,卒於和林。

ゾバイダ〔〕

{{13x1}} 遊戲中為阿拔斯朝那昔爾之妻。

シェーラ〔〕

{{3x8}} 遊戲中為阿拔斯朝木司丹錫爾之妻。

ヤルナ〔〕

{{2x8}} 遊戲中為札剌亦兒朝烏外思之妻。

サフィーア〔〕

{{12x1}} 遊戲中為艾育伯朝薩拉丁之妻。

ロム〔〕

{{9x8}} 遊戲中為艾育伯朝喀密耳之妻。

ミズラ〔〕

{{1x8}} 遊戲中為鄂圖曼蘇丹默拉德之妻。

シャーラ〔〕

{{13x3}} 遊戲中為馬木路克朝拜巴兒思之妻。

カラル〔〕

{{7x8}} 遊戲中為馬木路克朝沙班之妻。

アニス〔〕

{{11x1}} 遊戲中為亞爾默哈德朝蘇丹滿速兒之妻。

ラビナ〔〕

{{14x8}} 遊戲中為哈夫斯朝牙黑牙一世之妻。

イァティマード〔〕

{{12x3}} 遊戲中為哈夫斯朝木思丹昔兒之妻。

ラッラ〔〕

{{1x9}} 遊戲中為哈夫斯朝阿合馬二世之妻。

ファルマ〔〕

{{13x8}} 遊戲中為麻鄰朝奧斯曼之妻。

アズィーハ〔〕

{{11x3}} 遊戲中為麻鄰朝牙忽卜之妻。

アルース〔〕

{{12x8}} 遊戲中為麻鄰朝阿即思一世之妻。

東歐圈后妃

マルギト〔瑪吉特/瑪格麗特〕

{{10x1}} Marguerite de Hongrie。匈牙利語作 Margit。
匈牙利王貝拉三世之長女。一一八六年,因政治聯姻,嫁東羅馬皇帝以撒二世。後東羅馬朝局動蕩。一二〇四年,亞歷修斯五世政變,以撒被殺。及十字軍攻占君士坦丁堡,蒙非拉侯爵博尼法斯〔Boniface de Montferrat〕娶之。後博尼法斯以亞細亞領地換取薩羅尼加王位。一二〇七年博尼法斯卒,與瑪吉特所生子狄米脫里〔Démétrios de Montferrat〕繼薩羅尼加王位,時年僅二歲,瑪吉特稱制。一二二三年,伊庇魯斯專制君狄奧多羅一世圍攻薩羅尼加,瑪吉特逃歸匈牙利。次年薩羅尼加城陷。瑪吉特於匈牙利又嫁予曾參與十字軍之尼古拉〔Nicolas Ier de Saint-Omer〕。

イレネ〔伊倫妮〕

{{6x9}} Irène Lascarine。
尼西亞第一代皇帝狄奧多羅一世〔Théodore Ier Lascaris〕之女。妹瑪麗〔Marie Lascarine〕為匈牙利王貝拉四世妻。初嫁將軍安德洛尼古・巴萊約洛古〔Andronic Paléologue〕。及卒,復改嫁狄奥多羅欽定繼承人約翰(後之皇帝約翰三世)。與約翰生有一子,即狄奥多羅二世。產子後,墜馬重傷,致無法再孕。入修道院為修女。一二三九年卒。

テオドラ〔狄奧多拉〕

{{10x3}} Théodora Vatatzès。
東羅馬皇帝米海勒八世之妻,安德羅尼古二世之母。少時父母俱亡,叔公尼西亞皇帝約翰三世撫養之,視如己女。一二五三年,使嫁米海勒八世。一三〇三年病卒。

ヤロスラブナ〔雅羅斯拉夫娜〕

{{9x1}} Iaroslavna,俄文作 Ярославна。
伊果公爵之妻。《伊果遠征記》的女主角。

ヤドヴィカ〔雅德維加〕

{{7x1}} Edwige de Silésie,波蘭語作 Jadwiga。
波蘭大公鬍子亨利〔Henri Ier le Barbu〕之妻。長於本篤會修道院。十二歲時,嫁予西里西亞公爵之子亨利為妻。雅德維加信教甚虔,於享利卒後,隱居於熙篤會修道院。一二四三年卒。一二六七年,受封為聖。

サロメア〔撒羅默〕

{{9x9}} Salomé de Pologne。
波蘭王萊舍克一世〔Lech le Blanc〕之女,哈力赤王科洛曼〔Coloman de Galicie〕之妻。約一二二三年,嫁予匈牙利王安德烈二世之子科洛曼。四一年,科洛曼因戰傷而卒,撒羅默往投其弟克拉科夫公爵波勒斯勞。四五年,入貧窮修女會。一二六八年卒。

クニグンダ〔金嘉〕

{{7x3}} Cunegunda,又名 Kinga。
匈牙利王貝拉四世之女。波蘭王波勒斯勞五世之妻。信教至虔,婚後亦不行房,波勒斯勞亦嘉其誠。一二七九年,波勒斯勞卒,金嘉變賣所有,以濟窮者。入貧窮修女會之修道院。一二九三年卒。一九九九年,受封為聖。

マーリア〔瑪麗〕

{{3x9}} 貝拉四世妻 Maria Laskarina?。
遊戲中為匈牙利王安德烈之妻。
Marie Lascarine。
尼西亞第一代皇帝狄奧多羅一世〔Théodore Ier Lascaris〕之女。姊瑪吉特〔Marguerite de Hongrie〕為尼西亞皇帝約翰三世之妻。一二一八年,因政治聯姻,嫁匈牙利王貝拉四世。子女十人。一二七〇年卒。

エルジェーベッド〔伊利沙伯〕

{{8x3}} Élisabeth la Coumane,匈牙利語作 Kun Erzsébet。
庫曼人(西方所謂庫曼人,即俄人所謂波羅物齊人,東方所謂欽察人)某可汗之女。匈牙利王史提芬五世之妻。一二七二年,史提芬卒,子拉的斯勞四世年幼,伊利沙伯稱制。

アナスタシア〔〕

{{8x1}} 遊戲中為匈牙利王貝拉三世之妻。

アンナ〔〕

{{9x3}} 遊戲中為物立的米兒公爵雅羅斯拉夫三世之妻。

ウグリーチ〔〕

{{7x9}} 遊戲中為攸利之妻。

ニーナ〔〕

{{11x9}} 遊戲中為拉丁帝國鮑德溫二世之妻。

テオフィノ〔〕

{{2x9}} 遊戲中為東羅馬皇帝約翰五世之妻。

イジャス〔〕

{{10x9}} 遊戲中為頓斯科伊之妻。

リーシャ〔〕

{{4x9}} 遊戲中為匈牙利王路易一世之妻。

エールス〔〕

{{10x10}} 遊戲中為波蘭卡西米爾三世之妻。

西歐圈后妃

イザベル〔伊莎貝爾〕

{{2x1}} Isabelle de Hainaut。
法王腓力二世第一任妻。父為海諾特伯爵鮑德溫五世。一一八〇年出嫁時,年僅十歲。因遲未有身孕而不為腓力二世所喜愛,甚至一度遭休妻。最終於一一八七年生下一子,即後之路易八世。一一九〇年又產下雙胞胎,一子當天即夭,另一子三天後夭折,伊莎貝爾則在生產隔日去逝。

ブランシュ〔布蘭雪〕

{{13x10}} Blanche de Castille。
法王路易八世之妻。父為卡斯提爾王亞豐蘇八世。生子路易九世、兩西西里王查理一世。

マルグリット〔瑪格麗特〕

{{7x13}} Marguerite de Provence。
法王路易九世妻。父為普羅旺斯伯爵萊蒙貝倫格爾五世〔Raimond-Bérenger V〕。生子腓力三世。

クレメンティア〔克萊門提亞〕

{{2x3}} 遊戲中為法王腓力三世之妻。
三代 PS 版的列傳,稱其為腓力三世之母,匈牙利王查理一世之女。惟腓力三世之母實為馬格麗特。史上同名且同樣出身自匈牙利者,有 Clémence de Hongrie,為法王路易十世之妻,生於一二九三年,卒於一三二八年。

ジャンヌ〔貞娜〕

{{2x10}} Jeanne de Bourbon。
法王查理五世妻。出身波旁家。父為波旁公爵彼得一世。十二歲時與查理結婚。生子查理六世、奧爾良公爵路易一世等。

ペレンガリア〔貝倫加里亞〕

{{1x1}} Berengaria of Navarre。
那瓦爾王之女,英王理查一世之妻。理查一世投身第三次十字軍東征時,貝倫加里亞隨理查母親伊麗諾爾前去找理查,途經塞浦路斯島時,為杜加斯〔Isaac Doukas Komnenos〕所俘,蒙理查救出。二人於該島成婚。

エリーナ〔伊麗諾爾〕

{{1x3}} Eleanor of Provence。
英王亨利三世之妻,父為普羅旺斯伯爵萊蒙貝倫格爾五世〔Raimond-Bérenger V〕,法王路易九世妻子瑪格麗特之妹。生子愛德華一世。

フィリッパ〔腓立巴〕

{{3x10}} Philippa of Hainault。
英王愛德華三世之妻。父為海諾特伯爵威廉。黑太子愛德華之母。

ベレンゲラ〔貝倫格拉〕

{{4x1}} Bérengère de Castille。
卡期提爾王亞豐蘇八世之女。萊昂王亞豐蘇九世之妻,後以近親之故(亞豐蘇九世之父與貝倫格拉祖父為兄弟)而遭解婚。

ブランカ〔〕

{{12x11}} 遊戲中為卡斯提爾斐迪南三世之妻。

エレオノラ〔伊麗諾拉〕

{{4x3}} Éléonore de Castille
卡斯提爾王斐迪南三世之女,亞豐蘇十世(瞖王)異母妹,英王愛德華一世之妻。
遊戲中為亞豐蘇賢王之妻。

ウラカ〔〕

{{13x11}} 遊戲中為卡斯提爾亨利二世之妻。

コンスタンス〔康斯坦絲〕

{{5x1}} Constance。
父為兩西西里王羅哲二世〔Roger II〕。神聖羅馬皇帝亨利六世之妻。
遊戲中為兩西西里王威廉二世之妻,實為其姑,即其父威廉一世之妹。

マルグリット〔瑪格麗特〕

{{5x3}} Marguerite de Bourgogne。
勃艮第公爵家,內維爾伯爵之女,西西里王查理一世之妻。

キアラ〔〕

{{5x11}} 遊戲中為兩西西里王腓特烈三世之妻。

ローラ〔〕

{{6x1}} 遊戲中為威尼斯總督奧里奧之妻。

アンジェラ〔〕

{{9x11}} 遊戲中為威尼斯總督雅各莫之妻。

アンジェラ〔〕

{{6x3}} 遊戲中為威尼斯總督羅倫佐・鐵波洛〔Lorenzo Tiepolo〕之妻。

ジョヴァンナ〔喬凡娜〕

{{10x11}} 遊戲中為威尼斯總督康塔里尼之妻。
Joanna I of Naples,意大利文作 Giovanna。
匈牙利約翰一世之弟安德烈之妻。

エレナ〔〕

{{8x11}} 遊戲中為米蘭加萊佐二世之妻。

ベアトリクス〔碧特麗絲〕

{{3x1}} Beatrice。
神聖羅馬皇帝腓特烈一世之妻。父勃艮第伯爵勒諾〔Renaud〕,僅有一女。及卒,碧特麗絲繼之。叔父馬公伯爵威廉〔William III of Mâcon〕囚禁之,欲奪其位,後蒙皇帝腓特烈救出。

メヒチルデ〔馬提爾達〕

{{3x3}} Mathilde de Habsbourg。
神聖羅馬皇帝魯道夫之女。巴伐利亞公爵路易二世之妻。

エウジット〔〕

{{3x11}} 遊戲中為神羅皇帝腓特烈二世之妻。

クラーラ〔〕

{{1x11}} 遊戲中為神羅皇帝查理四世之妻。

マルグレーテ〔瑪格麗特〕

{{14x4}} Margaret。
挪威王史維烈〔Sverre〕之妻。父為瑞典王艾力克九世。

クリスティーヌ〔〕

{{14x10}} 遊戲中為挪威王哈康四世之妻。

インゲボルク〔英格保〕

{{2x5}} Ingeborg。
挪威王馬格努斯六世〔Magnus〕之妻。父為丹麥王艾力克四世。

セシリア〔〕

{{2x11}} 遊戲中為挪威王哈康六世之妻。