滿文心經

• 以下滿文心經轉寫自法鼓佛教學院之滿文圖檔。
• 此滿文版本除常見之心經文本外，前後另有他文。經翻查比對，此滿文版本可能譯自藏文心經，故以下中譯部分，本文多採較為通行之玄奘譯本，而前後部分則摘取自新譯薄伽梵母智慧到彼岸心經詮釋（CBETA 線上閱讀）之「大內譯般若波羅蜜多心經（清康熙據西藏番字舊本譯）」部分。

---

manju gisun de eteme yongkiyafi colgoroko eme sure i cargi dalin de akūnaha niyaman i nomun.

[uttu] seme, mini donjihangge 如是我聞
emu fonde, 一時
eteme yongkiyafi colgoroko fucihi 薄伽梵
（按：此處應轉譯自「薄伽梵」之藏語意譯 བཅོམ་ལྡན་འདས「出有壞」，三字分別意指制勝、具有、超越。）
randzagi[r]ha hecen g'adarigu[t] alin de 在王舍城靈鷲山中
（按：王舍城梵語轉寫作 Rājagṛha，靈鷲山作 Gṛdhrakūṭa。此處將梵語 ja 音譯作 dza，亦見藏語風格。）
bodisado, geren gelung hūbarak uhei isafi tembihe, 與大比丘衆、大菩薩衆俱
（按：gelung 譯自「比丘」之藏語 དགེ་སློང་。）
tere fonde 爾時
eteme [yong]kiyafi colgoroko fucihi 薄伽梵
šumin narhūn be [g]enggiyelembi sere sama[di] de cib seme dosimbihebi, 入觀照深妙法品三昧
ineku tere nerginde, 是時
bodisado, mahasado arya awalogida šori, 復有觀自在菩薩摩訶薩
（按：此處俱為梵語音譯，「菩提」指覺，「薩埵」指有情，以觀世音菩薩雖覺而成佛卻仍入世渡人故名。arya awalogida šori 可對應大悲呪之「阿唎耶」「婆盧羯帝/婆嚧吉帝」「爍皤囉/室佛囉」，分別意指聖、觀、音。其中「爍皤囉/室佛囉」梵文有作 svara（聲音）或 iśvara（自在）者，故或譯觀世音，或譯觀自在。）
barandza, baramida i šumin narhūn doro be [si]bkime ulhifi, 觀般若波羅蜜多深妙行
（按：「般若」即梵語稱智慧，「波羅蜜多」意指到彼岸。佛教習以苦海喻娑婆世界，以筏喻佛法，以渡喻佛法助人，以彼岸喻涅槃。）
sunja iktan i da banin be ino untuhun seme bahabuha, 照見五蘊皆自性空
（按：「五蘊」即後所言之色受想行識。）
tereci fucihi i adistit i hūsun de, jalafungga šaribudari i 於是壽命具足舍利子承佛神力
（按：舍利子梵語轉寫作 Śāriputra，故或音譯作舍利弗。putra 有兒子之意，故又譯作舍利子。）
bodisado, mahasado, arya, awalogida šori de fonjihangge 白觀自在菩薩摩訶薩言
a, sain fulehengge jui, 善男子
barandza baramida i [šu]min narhūn doro be yabuki seme buyere urse 若有欲修般若波羅蜜多深妙行者
adarame tacime [ya]bu[ci] [aca]mbi [s]eme fonjiha manggi 作何修習
bodisado, mahas[ado,] arya a[wa]logida šori 觀自在菩薩摩訶薩
jalafungga šaribudari de jabume, 告壽命具足舍利子言
a, šaribudari 舍利子
sain fulehengge juse, sain fulehengge sargan [j]use, barandza barmida šumin yabun be yabuki seme buyerele urse 若善男子善女人樂修般若波羅蜜多深妙行者
uttu o[bo]me tu[wa], 應作是觀
tenteke sunja iktan i da b[anin] inu untuhun seme yargiyalaci acambi, 應以五蘊亦從自性空真實觀
dursun uthai untuhun, untuhun uthai dursun inu, 色即是空，空即是色
dursun, untuhun ci encu akū, untuhun dursun ci encu akū, 色不異空，空不異色
tereci serere, gūnire, weilere, ulhirengge gemu untuhun kai, 受想行識亦如是空
a, šaribudari 舍利子
tuttu ofi, eiten jaka gemu untuhun, temgetu banin akū, 以是諸法皆空無相
banjin akū, gukubun akū, 不生不滅
icihi akū, icihi akū ci aljarangge inu akū, 無垢亦不離垢
（按：此句 icihi akū ci aljarangge 中之 akū 為衍文。）
ekiyen akū, nonggin akū kai, 不減不增
a, šaribudari 舍利子
tuttu ojoro jakade, untuhun de dursun akū, 是故空中無色
serebun akū, gūnijan akū, weilen akū, ulhibun akū, 無受想行識
yasa akū, šan akū, oforo akū, ilenggu akū, beye akū, gūnin akū, 無眼耳鼻舌身意
dursun akū, jilgan akū, wa akū, amtan akū, aligan akū, jaka akū kai, 無色聲香味觸法
yasa i fulehe akū sere ci gūnin i fulehe de isitala inu akū, 無眼界及無意界
gūnin i ulhirengge i fulehe de isitala inu akū kai, 乃至無意識界
mentuhun akū, mentuhun wajin akū sere ci, 無無明亦無無明盡
sakdara, bucere akū, 乃至無老死
sakdara bucere wajin akū sere de isitala inu [ge]mu akū kai, 亦無老死盡
tuttu [ofi] jobolon, eiten i [banjin], gukubun, songko gemu akū, 無苦集滅道
sure ulhisu akū, bahabun akū baharakūngge inu akū kai, 無智無得亦無不得
a, šaribudari 舍利子
tuttu ofi, bodisado sa 是故菩提薩埵
bahabun akū turgunde, 以無所得故
barandza, baramida de akdame nikefi, 依般若波羅蜜多故
gūnin de dalibun akū ojoro jakade, 心無罣礙，無罣礙故
gelere ba inu akū, 無有恐怖
calgabun fudasi ci fuhali ukcafi, amba nirwan i [ten] de isinaha, 遠離顛倒夢想究竟涅槃
ilan forgon de enggelenjihe geren fucihi, 三世諸佛
barandza, baramida de akdafi, 依般若波羅蜜多故
duibuleci ojorakū, unenggi hafuka bodi doro be iletu yongkiyafi fucihi oho, 得阿耨多羅三藐三菩提
tuttu ofi, barandza baramida i tarni 故知般若波羅蜜多呪
amba ulhisungge tarni 是大神呪
duibuleci ojorakū, tarni 是無上呪
jergileci ojorakū de jergilere, tarni 是無等等呪
eiten jobolon be yooni mayambure, tarni 能除一切苦
holo waka, unenggi seme safi 真實不虛
barandza baramida i tarni be tarnilaha 故說般若波羅蜜多呪
datyata 即說呪曰
（按：此處滿文為音譯，即大悲呪中「怛姪他」）
g'adi g'adi barang g'adi barasang g'adi, bodi sowaha, 揭諦，揭諦，波羅揭諦，波羅僧揭諦，菩提薩婆訶

a, šaribudari 舍利子
bodisado mahasado sa 諸菩薩摩訶薩相
tere gese šumin narhūn barandza baramida be tacikini sehe, 應如是修習深妙般若波羅蜜多
tede eteme yongkiyafi colgoroko fucihi samadi ci aljafi, 於是薄伽梵從三昧起
bodisado mahasado, arya awalogida, šori de s[ain] seme [hen]dufi, 告觀自在菩薩摩訶薩言善哉
geli sain, 復云善哉
sain fulehengge juse, 善男子
tere tuttu inu, 是乃如是
tere yargiyan tuttu 是誠如是
sini giyangnaha 如汝所說
yaya šumin narhūn barandza baramida be urebume tacime ya[bu]ci, 深妙般若波羅蜜多作是修習
ineku jidere fucihi ele yooni dahame urgunjendumbi 一切如來亦應隨喜
eteme yongkiyafi cilgoroko fucihi tuttu hese wasimbuha manggi, 薄伽梵作是語已
jalafungga šaribudari 壽命具足舍利子
bo[disa]do mahasado arya awalogida, šori 觀自在菩薩摩訶薩
geren gu[cuse] jai abkai enduri niyalma, 及諸眷屬天人
asuri g'adari 阿修羅、乾達婆
jalan de bisirenggele gemu gingguleme dahafi, 一切世間，皆大歡喜
eteme yongkiyafi colgoroko [fuc]ihi i hese be iletu maktame saišaha 宣讚佛旨

enduringge sure i cargi dalin de akūnaha niyaman sere nomun yongkiyaha.