搜尋

新通用語 lingua franca nova 常用詞彙

abri 開啟
acel 那、那個
acua 水
agosto 八月
aira 空氣
airaporto 飛機場
ala 那裏
alta 高
ama 愛
ami 朋友
ance 也
anio 年
aniversario 生日、週年
aora 現在
aprende 學
april 四月
arbor 樹
ariva 到達
asi 這裏
asta 直到
auto 汽車
autono 秋
autor 作者
ava 祖母、外祖母
ave 有
aveni 發生
avia 鳥
avion 飛機
avo 祖父、外祖父

bagaje 行李
basa 低
bascetbal 籃球
barco 舟、船
barcon 船、艦
bela 美
bevi 喝
bir 啤酒
blanca 白
blu 深藍、海軍藍
blu de sielo 天空藍
boca 口
bon 好、善
botela 瓶
bove 牛
braso 手臂

ca [介] 比起
cafe 咖啡
cambia 改變
camera 房間
campania 鄉下
can 狗
capel 毛髮
carne 肉 carne de gal 雞肉
carta 卡、牌
casa 房子、家
cavalo 馬
cisa 也許
clave 鑰匙
clima 氣候
clui 關閉
colo 脖子
come 吃
comeda 食物
compra 買
comprende 了解、理解、懂
coneo 兔子
conose 知道、認識
cor 心
core 跑
corpo 身體、屍體
corta 短
cosa 東西
cosina 廚房
crede 相信、認為
crema jelada 冰淇淋
cuatro 四

debe 應該、必須
demanda 問、要求;問題
dente 牙齒
des 十
desembre 十二月
desinia 畫畫
destra 右
deveni 變成
dia 天(時間)、白天
dio 神
dise 說
disionario 字典
doman 明天
dona 給、獻
dormi 睡
dorso 背
du 二、第二

e 與、以及
eda media 中世紀
eglesa 教堂、教會
elefen 新通用語(即 lingua franca nova 之縮寫 LFN 的連音)
en 在、在……裏面
enfante 小孩
engles 英國人、英語
ensenior 老師
entra 進入
entre 在……之間、之中
envia 送出、寄
es 是(相當於英語 be、法語 être)
escuta 聽
esta 這、這個
estate 夏

fa 做
famosa 著名、有名
fas 臉
fatigada 累、累人
febrero 二月
felis 快樂
fem 女人
fenetra 窗
fia 女兒
fio 兒子
flor 花
foco 火
franses 法國人、法語
frate 兄弟
fruta 水果

gal 雞
gania 贏、勝利、賺
ganto 手套
gato 貓
grande 大
grasia 感謝
grasias 謝謝!

ier 昨天
inverno 冬
isola 島
istoria 歷史

ja 已經、剛剛
jala 黃色
janero 一月
jardin 花園
jelo 冰
jonguo 中國人、中文(亦可作 xines)
jovedi 週四
joven 年輕
jua 遊戲、玩
julio 七月
junio 六月

labora 工作
lasa 讓
leje 讀
lenta 慢
lepre 野兔
lete 奶、牛奶
letera 信、字母
leto 牀
libre 自由、免費
libro 書
lingua 舌、語言
longa 長、久
luna 月亮
lundi 週一
lus 光

ma 但
madre 母親
maio 五月
mal 壞、惡
malada 生病、有病
mano 手
mapa 地圖
mar 海
martedi 週二
marto 三月
matina 早上
mediadia 中午
mense 月(時間)
mercurdi 週三
mesaje 訊息、信息
mesma 同樣、自己
mil 千
milion 百萬
miror 鏡子
mone 錢
montania 山、山脈
mundo 世界
mur 牆
museo 博物館
musica 音樂

nara 故事
nas 鼻子
negra 黑色
nesesa 需要
neta 孫女
neto 孫子
nom 名字、名稱
nom familial 姓氏
note 夜晚
nova 新
nove 九
novembre 十一月
nube 雲
nunca 從未、未曾、絕不

oculo 眼鏡
ofisia 辦公室
oia 聽見
oio 眼睛
oji 今天
om 男人
ora 小時
orea 耳
oro 黃金
ospital 醫院
otel 旅館、飯店
oto 八
otobre 十月
ovea 綿羊
ovo 蛋

padre 父親
pais 國家
pan 麵包
paper 紙
parla 說
parola 字、詞
pede 腳
peneta 鉛筆
pensa 想
per favore 請!
person 人
peti 小
pex 魚
planta 植物、種植
plase 使喜歡
plora 哭
pone 放置
porte 門
pote 可以、能夠
primavera 春
proba 試、嘗試
profesor 老師、教授

rapida 快
re 國王
rea 王后、女王
regarda 看
reseta 收到
rie 笑
rio 河
ris 米、飯
roja 紅色
rua 路

sabe 知道、會、懂得
saco 袋子
sal 鹽
sala 室、廳 sala de banio 浴室、sala de dormi 臥室、sala de clase 教室
salta 跳
sapato 鞋
saturdi 週六
scola 學校
scrive 寫
seja 座位、椅子
semana 星期(週日至週六:sundi、lundi、martedi、mercurdi、jovedi、venerdi、saturdi)
sempre 永遠、總是
senesente 老、老人
senta 坐
sentenio 世紀
sento 百
sera 晚上
ses 六
seso 性、性別
sete 七
setembre 九月
si 如果
sielo 天空
siensa 科學
sin [介] 沒有
sinco 五
sinema 電影院
sinistra 左
site 城市
sol 太陽
soldi 禮拜日
sonia 夢、做夢
sopa 湯
sore 姊妹
sposa 妻子(亦可作 fem)
sposi 結婚、婚姻
sposo 丈夫(亦可作 om)
stasion 車站
stela 星星
stomaco 胃
stranjer [形] 外國的
studia 研習、學習;學科

table 桌子
te 茶
telefon 電話
telefoneta 手機
telefoni 打電話
tempo 時間
tera 地、地球
testa 頭
tre 三
tren 火車
tro 太、過
trova 找到、發現

un 一
universia 大學

vade 去
vea 老、老人
vende 賣
venerdi 週五
veni 來
venta 風
verde 綠色
ves 次、回合 a veses 有時候
veste 衣服
vide 看見
vino 葡萄酒
vitro 玻璃、玻璃杯
vose 聲音
vola 飛
vole 想要

xerca 尋找
xica 女孩
xico 男孩
xocolada 巧克力

zucar 糖





新通用語 lingua franca nova 語法概要

參考:Gramatica de lingua franca nova

【字母與拼字】
一般不使用 k、q、w、y 等字母。

【發音】
c /k/
g /g/
h /h/,可接受讀音:不發音
j /ʒ/,可接受讀音:/dʒ/
x /ʃ/,可接受讀音:/tʃ/
z /z/,可接受讀音:/ts/

【名詞・數】
複數加 -s;子音結尾的字加 -es
注:有些字在其他語言裏習慣使用複數形,在新通用語裏則為單數形。
  如:sisor(剪刀)、binoculo(望遠鏡)、bretela(吊帶[?])、pantalon(褲子)、oculo(眼鏡)、Nederland(荷蘭)。

【名詞・性】
不分性。
含有性別意義的詞彙,則藉由加上形容詞 mas(男性)、fema(女性)來表示。
  如:cavalo mas(牡馬)、cavalo fema(牝馬)。

部分稱謂之性別為同詞源,則以字尾 -o(男性)、-a(女性)表示。
  如:fio/fia(兒子/女兒)。

【冠詞】
有定冠詞 la、不定冠詞 un。

【指示詞】
有近指示詞 esta(這)、遠指示詞 acel(那)。

【代詞】
me 我
tu 你
el 他
lo 它(東西,或非人稱主語)
  如:lo pluve(下雨)。
nos 我們
vos 你們
los 他們

on 人們
se(反身代詞)

【代詞屬格】
mea 我的
tua 你的
nosa 我們的
vosa 你們的
sua 他的、他們的

代指 de los 時,除 sua 外,亦可使用 lor。

【疑問詞】
cua 甚麼
ci 誰
cual 哪個
cuanto 多少
cuando 何時
do 何處
como 如何
perce 為何

【關係代詞】
ci(生命)
cual(非生命)
使用 de ci/cual... sua... 表現類似法語 dont 的用法。
  如:La fem, de ci tu conose sua sposo, labora a mea ofisia.(那個我認識其丈夫的女人,在我公司工作。)

【形容詞】
不作性數變化。
一般置於名詞後。bon、mal 可置名詞前。

【形容詞・比較級】
比較級:形容詞前使用 plu(更多)、min(更少)。
最高級:形容詞前使用 la plus(最多)、la min(最少)。
同等級:使用 tan... como...。
  如:La arbor ia es tan alta como un casa.(那樹已經跟房子一樣高了。)

【副詞】
與形容詞同形,但位置不同。
修飾動詞時:置於動詞之後。或可置於句首。
      若不會產生歧義,也可置於賓語或詞組之後。
修飾其他詞時:置於其他詞之前。

【動詞】
動詞形態,除分詞形(見後述)以外,俱不變。
(以 come「吃」為例)
現在時:come
過去時:ia come
未來時:va come
完成式:一般不區分未成與未完成。
    但在需要表示兩動作之先後時,可在動詞後加上 ja(已經)表示。
  如:Cuando tu ia encontra nos, nos ia come ja.(你遇我們那時,我們在吃東西。)
條件式:ta come
命令式:come!
    ta ce nos come!(需要指出主語時,加上 ta ce)
否定式:在上述各詞組前方加 no。

【分詞】
主動分詞加 -nte:comente
被動分詞加 -da:comeda

進行式:es comente
被動態:es comeda、deveni comeda
    以 on(人們)、algun(某人、有人)作主語,亦可表達被動。

滿文閱讀 索引

《御製增訂清文鑑》
《御製增訂清文鑑・卷一・天部》摘錄
《御製增訂清文鑑・卷三十一・獸部》摘錄

奏摺
刑部尚書托賴等奏為郎中額森自縊案請旨摺

《聊齊志異》
〈聶小倩〉一
〈聶小倩〉二
〈聶小倩〉三
〈聶小倩〉四
〈聶小倩〉五
〈聶小倩〉六(未完)

滿文《元史》
《元史》一 成吉思汗先世
《元史》二
木華黎事跡摘錄

《三國志演義》 ilan gurun i bithe
〈出師表〉

滿文《資治通鑑綱目》
聶政刺殺俠累
齊侯封即墨大夫、烹阿大夫
圍魏救趙之桂陵之戰
馬陵之戰
鴻門宴
陳平歸漢

雜錄
太宗文皇帝大破明師於松山之戰
平定朔漠方略
《職貢圖》摘錄(大西洋國夷僧女尼、荷蘭國夷人、英吉利國夷人、法蘭西國夷人、日本國夷人)
《左傳・鄭伯克段于鄢》
《心經》
〈桃花源記〉
岫巖八旗學堂教材《滿漢會話》
《滿語故事譯粹・小白兔與小黑兔》

[滿文奏摺] 郎中額森自縊案

刑部尚書托賴等奏為郎中額森自縊案請旨摺
康熙六十一年十二月十七日

beidere jurgan i aliha amban bime, kubuhe fulgiyan i ujen coohai gūsai ejen kamciha toolai sei gingguleme wesimburengge, hese be baire jalin,
刑部尚書兼鑲紅旗漢軍都統臣托賴等謹奏:為請旨事。
gulu šanggiyan i manju gūsai nacin nirui bošokū huiceng ni boolanjihangge,
據正白滿洲旗那親佐領下領催惠成報稱:
ceni nirui hafan i jurgan i icihiyara hafan esen be, ši hiya i hoton weilere de tucibuhe bihe,
將伊等佐領下吏部郎中額森,差派修理石匣城垣。
ere aniya omšon biyai juwan nadan de, ši hiya hoton i wargi dukai tule jang halangga niyalmai diyan de fasime bucehebi seme boolanjiha be,
於今年十一月十七日,在石匣城西門外張姓店內自縊身死等情。
amban meni jurgan ci, uthai mi yūn hiyan de pai bithe yabubufi, ši hiya i fujiyang ni emgi esen i giran feye be kimcime tuwafi, esen i fasime bucehe turgun be,
經臣部即牌行密雲縣,會同石匣副將,將額森身屍詳驗,并額森縊死之情由,
esen i beye hanci dahalame bihe booi niyalma, diyan i ejen de getukeleme baicame fonjifi hūdun jurgan de boolanjikini seme yabubuha bihe,
訊取額森親隨家人、店主,查明速報部,等因咨行後,
sirame mi yūn hiyan i jyhiyan siowei tiyan pei sei alibume benjihe bithede,
續據密雲縣知縣薛天培等咨呈內開:
jurgan i bithe be dahame, buya hafan bi uthai udzo be gaifi, ši hiya i fujiyang ni emgi diyan neihe niyalma, falgai da, esen i beye hanci dahalame bihe booi niyalmai sasa esen i giran feye be tuwaci,
遵照部文,卑職即帶領仵作,會同石匣副將,與開店人、總甲、額森親隨家人,驗看額森身屍,
monggon de uše i toron bi, juwe ujan acanahakūbi, fasime bucehengge yargiyan,
脖項有帶痕,兩端不相接,委係自縊身死。
esen i hefeli ci emu afaha manju bithe tucibuhebi, esen i booi niyalma suwanju sede fonjici,
從額森懷中翻出滿文書一張,訊額森家人拴住等,
meni ejen weilen i menggun edelehe turgunde hafirabufi fasime bucehe inu sembi,
供「我等主子,因欠缺工銀,被迫吊死是實」等語。
uttu ofi, esen i hefeliyehe manju bithe be suwaliyame jurgan de alibume benehe seme jurgan de benjihebi,
故此,將額森懷揣滿文書,一併咨呈至部前來。
esen i hefeliyehe bithe be tuwaci,
自額森懷揣之文看得:
esen mimbe yang jeo furdan i cifun takūran de genehe turgunde, dooli bihe boo yo i emgi ši hiya ba i hoton be weilere de tucibufi
因令額森我前往揚州關稅之差,同原道員鮑鑰,派修石匣地方城垣。
weilen i giyandu, weilere jurgan i icihiyara hafan gu coo dzo, dorgi baita be uheri kadalara yamun i aisilakū hafan dateo derencume haršame boo yo be weilen i bade isiburakū,
工程監督、工部郎中顧朝佐、內務府員外郎大頭徇庇,不准鮑鑰至工程地方,
damu mimbe hoton be weilebure de, mini boo boigon be gemu uncafi, damu juwe minggan emu tanggū uyunju juwe yan duin jiha menggun bahafi,
惟令我修理城垣,我將房產俱行變賣,惟得銀二千一百九十二兩四錢,
giyandu de ulame ambasa de alafi encu niyalma be tucibureo seme baire de, giyandu se, ulin gaire de gūnin de acabuhakū ofi,
懇求監督轉告大臣等,另遣他人,等因請求時,因監督等索財不合心意,
weilen i da u io de de tacibufi, ere gese šahūrun erinde mini etuku be sufi, juwe inenggi juwe dobori etuburakū bime, geli emu minggan sunja tanggū yan sere lingdzi bithe be gaiki seme bilagan bilaha,
故唆令工頭吳有德,似此冷天,脫下我之衣服,兩日兩夜不准我穿,且又勒限索取一千五百兩之綾子書。
gūnihakū weilen i da, giyandu, mini booi niyalma boro be huthufi nimanggi bade umbufi, geli mimbe dahalara duin aha be gemu tantame ukambuhabi,
不料工頭、監督將我家人博羅捆縛,埋於雪中,又將隨我之四名奴才,均行打逃。
esen bi ai weile baha seme ere gese girubure de isibumbi, ere jergi turgun be wesimbureo sehebi,
額森我獲何等罪,受此等凌辱。將此等情由懇乞具奏。等情。
baicaci, esen ne tušan i icihiyara hafan bime, fasime bucehe be tuwaci, turgun akū seci ojorakū,
查得,額森係現任郎中,驗看自縊身死,不無情故,
erebe mi yūn hiyan de bithe yabubufi, bucehe esen i booi niyalma, diyan i ejen jang doo hūwang sebe jurgan de benjibufi, weilere jurgan de bithe unggifi,
將此行文密雲縣,將已死額森之家人,店主張道黃等送部,
giyandu gu coo dzo, dateo sebe ciralame selgiyefi, weilen i da u io de sebe gu coo dzo sede nikebufi jafafi suwaliyame jurgan de gajifi getukeleme beidefi wesimbuki sembi, erei jalin gingguleme wesimbuhe, hese be baimbi.
行文工部,嚴傳監督顧朝佐、大頭等,將工頭吳有德等着顧朝佐等拏獲,一併解部審明具奏。為此謹奏。請旨。

"giyandu sa be jafafi ciralame beide,"
朱批:拏獲監督等嚴審。


elhe taifin i ninju emuci aniya jorgon biyai juwan nadan,
康熙六十一年十二月十七日
beidere jurgan i aliha amban bime kubuhe fulgiyan i ujen coohai gūsai ejen kamciha amban toolai,
刑部尚書兼鑲紅漢軍旗都統臣托賴、
aliha amban amban jang ting šu,
尚書臣張廷樞、
hashū ergi ashan i amban amban asinai,
左侍郎臣阿錫鼐、
hashū ergi ashan i amban amban wang ging dzeng,
左侍郎臣王景曾、
ici ergi ashan i amban amban liosiyang,
右侍郎臣六相、
ici ergi ashan i amban amban jeo doo sin,
右侍郎臣周道新。

滿文心經

  • 以下滿文心經轉寫自法鼓佛教學院之滿文圖檔。
  • 此滿文版本除常見之心經文本外,前後另有他文。經翻查比對,此滿文版本可能譯自藏文心經,故以下中譯部分,本文多採較為通行之玄奘譯本,而前後部分則摘取自新譯薄伽梵母智慧到彼岸心經詮釋(CBETA 線上閱讀)之「大內譯般若波羅蜜多心經(清康熙據西藏番字舊本譯)」部分。



manju gisun de eteme yongkiyafi colgoroko eme sure i cargi dalin de akūnaha niyaman i nomun.

[uttu] seme, mini donjihangge 如是我聞
emu fonde, 一時
eteme yongkiyafi colgoroko fucihi 薄伽梵
(按:此處應轉譯自「薄伽梵」之藏語意譯 བཅོམ་ལྡན་འདས「出有壞」,三字分別意指制勝、具有、超越。)
randzagi[r]ha hecen g'adarigu[t] alin de 在王舍城靈鷲山中
(按:王舍城梵語轉寫作 Rājagṛha,靈鷲山作 Gṛdhrakūṭa。此處將梵語 ja 音譯作 dza,亦見藏語風格。)
bodisado, geren gelung hūbarak uhei isafi tembihe, 與大比丘衆、大菩薩衆俱
(按:gelung 譯自「比丘」之藏語 དགེ་སློང་。)
tere fonde 爾時
eteme [yong]kiyafi colgoroko fucihi 薄伽梵
šumin narhūn be [g]enggiyelembi sere sama[di] de cib seme dosimbihebi, 入觀照深妙法品三昧
ineku tere nerginde, 是時
bodisado, mahasado arya awalogida šori, 復有觀自在菩薩摩訶薩
(按:此處俱為梵語音譯,「菩提」指覺,「薩埵」指有情,以觀世音菩薩雖覺而成佛卻仍入世渡人故名。arya awalogida šori 可對應大悲呪之「阿唎耶」「婆盧羯帝/婆嚧吉帝」「爍皤囉/室佛囉」,分別意指聖、觀、音。其中「爍皤囉/室佛囉」梵文有作 svara(聲音)或 iśvara(自在)者,故或譯觀世音,或譯觀自在。)
barandza, baramida i šumin narhūn doro be [si]bkime ulhifi, 觀般若波羅蜜多深妙行
(按:「般若」即梵語稱智慧,「波羅蜜多」意指到彼岸。佛教習以苦海喻娑婆世界,以筏喻佛法,以渡喻佛法助人,以彼岸喻涅槃。)
sunja iktan i da banin be ino untuhun seme bahabuha, 照見五蘊皆自性空
(按:「五蘊」即後所言之色受想行識。)
tereci fucihi i adistit i hūsun de, jalafungga šaribudari i 於是壽命具足舍利子承佛神力
(按:舍利子梵語轉寫作 Śāriputra,故或音譯作舍利弗。putra 有兒子之意,故又譯作舍利子。)
bodisado, mahasado, arya, awalogida šori de fonjihangge 白觀自在菩薩摩訶薩言
a, sain fulehengge jui, 善男子
barandza baramida i [šu]min narhūn doro be yabuki seme buyere urse 若有欲修般若波羅蜜多深妙行者
adarame tacime [ya]bu[ci] [aca]mbi [s]eme fonjiha manggi 作何修習
bodisado, mahas[ado,] arya a[wa]logida šori 觀自在菩薩摩訶薩
jalafungga šaribudari de jabume, 告壽命具足舍利子言
a, šaribudari 舍利子
sain fulehengge juse, sain fulehengge sargan [j]use, barandza barmida šumin yabun be yabuki seme buyerele urse 若善男子善女人樂修般若波羅蜜多深妙行者
uttu o[bo]me tu[wa], 應作是觀
tenteke sunja iktan i da b[anin] inu untuhun seme yargiyalaci acambi, 應以五蘊亦從自性空真實觀
dursun uthai untuhun, untuhun uthai dursun inu, 色即是空,空即是色
dursun, untuhun ci encu akū, untuhun dursun ci encu akū, 色不異空,空不異色
tereci serere, gūnire, weilere, ulhirengge gemu untuhun kai, 受想行識亦如是空
a, šaribudari 舍利子
tuttu ofi, eiten jaka gemu untuhun, temgetu banin akū, 以是諸法皆空無相
banjin akū, gukubun akū, 不生不滅
icihi akū, icihi akū ci aljarangge inu akū, 無垢亦不離垢
(按:此句 icihi akū ci aljarangge 中之 akū 為衍文。)
ekiyen akū, nonggin akū kai, 不減不增
a, šaribudari 舍利子
tuttu ojoro jakade, untuhun de dursun akū, 是故空中無色
serebun akū, gūnijan akū, weilen akū, ulhibun akū, 無受想行識
yasa akū, šan akū, oforo akū, ilenggu akū, beye akū, gūnin akū, 無眼耳鼻舌身意
dursun akū, jilgan akū, wa akū, amtan akū, aligan akū, jaka akū kai, 無色聲香味觸法
yasa i fulehe akū sere ci gūnin i fulehe de isitala inu akū, 無眼界及無意界
gūnin i ulhirengge i fulehe de isitala inu akū kai, 乃至無意識界
mentuhun akū, mentuhun wajin akū sere ci, 無無明亦無無明盡
sakdara, bucere akū, 乃至無老死
sakdara bucere wajin akū sere de isitala inu [ge]mu akū kai, 亦無老死盡
tuttu [ofi] jobolon, eiten i [banjin], gukubun, songko gemu akū, 無苦集滅道
sure ulhisu akū, bahabun akū baharakūngge inu akū kai, 無智無得亦無不得
a, šaribudari 舍利子
tuttu ofi, bodisado sa 是故菩提薩埵
bahabun akū turgunde, 以無所得故
barandza, baramida de akdame nikefi, 依般若波羅蜜多故
gūnin de dalibun akū ojoro jakade, 心無罣礙,無罣礙故
gelere ba inu akū, 無有恐怖
calgabun fudasi ci fuhali ukcafi, amba nirwan i [ten] de isinaha, 遠離顛倒夢想究竟涅槃
ilan forgon de enggelenjihe geren fucihi, 三世諸佛
barandza, baramida de akdafi, 依般若波羅蜜多故
duibuleci ojorakū, unenggi hafuka bodi doro be iletu yongkiyafi fucihi oho, 得阿耨多羅三藐三菩提
tuttu ofi, barandza baramida i tarni 故知般若波羅蜜多呪
amba ulhisungge tarni 是大神呪
duibuleci ojorakū, tarni 是無上呪
jergileci ojorakū de jergilere, tarni 是無等等呪
eiten jobolon be yooni mayambure, tarni 能除一切苦
holo waka, unenggi seme safi 真實不虛
barandza baramida i tarni be tarnilaha 故說般若波羅蜜多呪
datyata 即說呪曰
(按:此處滿文為音譯,即大悲呪中「怛姪他」)
g'adi g'adi barang g'adi barasang g'adi, bodi sowaha, 揭諦,揭諦,波羅揭諦,波羅僧揭諦,菩提薩婆訶

a, šaribudari 舍利子
bodisado mahasado sa 諸菩薩摩訶薩相
tere gese šumin narhūn barandza baramida be tacikini sehe, 應如是修習深妙般若波羅蜜多
tede eteme yongkiyafi colgoroko fucihi samadi ci aljafi, 於是薄伽梵從三昧起
bodisado mahasado, arya awalogida, šori de s[ain] seme [hen]dufi, 告觀自在菩薩摩訶薩言善哉
geli sain, 復云善哉
sain fulehengge juse, 善男子
tere tuttu inu, 是乃如是
tere yargiyan tuttu 是誠如是
sini giyangnaha 如汝所說
yaya šumin narhūn barandza baramida be urebume tacime ya[bu]ci, 深妙般若波羅蜜多作是修習
ineku jidere fucihi ele yooni dahame urgunjendumbi 一切如來亦應隨喜
eteme yongkiyafi cilgoroko fucihi tuttu hese wasimbuha manggi, 薄伽梵作是語已
jalafungga šaribudari 壽命具足舍利子
bo[disa]do mahasado arya awalogida, šori 觀自在菩薩摩訶薩
geren gu[cuse] jai abkai enduri niyalma, 及諸眷屬天人
asuri g'adari 阿修羅、乾達婆
jalan de bisirenggele gemu gingguleme dahafi, 一切世間,皆大歡喜
eteme yongkiyafi colgoroko [fuc]ihi i hese be iletu maktame saišaha 宣讚佛旨

enduringge sure i cargi dalin de akūnaha niyaman sere nomun yongkiyaha.

滿文教材 索引

摘自屈六生主編《滿文教材》(manju hergen i tacibcen)。

第十五課 狐欺山羊
語法部分:名詞分類(普通名詞、專有名詞、抽象名詞)、名詞的數、動詞原形、動詞的時
第十六課 牡鹿
語法部分:名詞的格(主格、賓格)、及物與不及物動詞、句子成分與語序、獨詞句、無主句
第十七課 沙漠
語法部分:名詞的格(與位格、從比格)、存在句、形容詞分類、比較級、最高級、形容詞修飾動詞
第十八課 遇熊
語法部分:領屬-工具格、副詞分類及特點、定語、狀語、補語
第十九課 趙城虎
語法部分:代詞分類(人稱、指示、疑問、物主)、後置詞及其結構、副動詞、形動詞、動名詞

juwan uyuci kicen, joo ceng hiyan i tasha

juwan uyuci kicen

kicen i šu

joo ceng【趙城】 hiyan i tasha

emu tasha tulergici jihe. undeci【皁隸】 gūwacihiyalame【吃驚】 sesulame【驚訝】 saibume【被咬】 jebure ayoo seme goloho bihe. tasha dosifi gūwabsi【向別處】 tuwarakū, dukai dolo dodoha【蹲】. undeci jalbarime【禱祝】 hendume, tere emu jui be wahangge yala si oci, uju gidafi mini cihai huthubu【使綁】 sefi, uthai sele futa tucibufi, tashai monggon de tabuci tasha šan kamcifi cihai huthubuhe. elgeme【溜牲口】 hiyan i yamun de isinaha. hiyan i hafan tasha de fonjime, tere emu jui be jekeo. tasha gehešehe【點頭】. hiyan i hafan hendume, niyalma be wahangge be bucebumbi, ere julgei toktoho kooli. tere anggala【++況且】 mama emu jui teile, si waha be dahame, tere se de oho niyalma, aide akdafi banjimbi. aika si tede jui ome muteci, bi simbe guwebuki【寬宥】 sehede, tasha geli uju gehešehe. tereci sele futa be subufi sindaha.



gargata gisutun i iletun
(p200 略)



gisun i kooli

一、orolosun i hacin duwali

manju gisun i orolosun be duin hacin obume dendeci ombi.

nofingga orolosun【++人稱代詞】
bi, muse, si, tese

joringga orolosun
ere, uba, tere, tuba

fonjingga orolosun
we, ai, adarame

hartungga orolosun【++物主代詞】
miningge, siningge, suweningge, teseingge

dahali, daruhai baitalara orolosun i hacin duwali be dendehe iletun
(p204 略)

二、amalasun jai amalasun i acalangga (1)

amalasun be gebsun, orolosun, aššangge gebsun, gebsun baningge gisutun i baksan i amala baitalaci, amalasun i acalangga ofi, aššan, yabun tuwakiyan i banjinaha ba, forohon, erin, arga, turgun, nashūn jergi gūnin be iletulembi. amalasun be emhun baitalaci ojorakū, cikei dolo emhun cikei šanggasu【結構】 obume baitalaci inu ojorakū. amalasun gebsun, orolosun jergi i emgi amalasun i acalangga ome šanggaha erinde, amalasun i juleri "-i" embici "ni" be baitalafi, gebsun i emgi holbombi. komso ton i bade "-i" be ekiyembuci ombi. tebici, "kooli i songkoi" be "kooli songkoi" seme araci ombi. amalasun aššansun i emgi amalasun i acalangga ome šanggaha erinde, tesu aššasun an de "-ra, -re, ro" i uncehen hetembi.

jorin be iletulerengge
jalin
例 (1) hese be baire jalin 為請旨事
例 (2) wakalame wesimbure jalin 為參奏事

forohon be iletulerengge
baru
例 (1) tese daci umai ejen i baru fudasihūn【悖逆】 gūnin akū.
例 (2) g'aldan musei harangga kalkai baru eherehe.

erin be iletulerengge
manggi
例 (1) edun toroko manggi jai geneki.
例 (2) han' gurun ambula facuhūraha manggi, teni ulhifi aliyaha【後悔】.

arga be iletulerengge
songkoi
例 (1) kooli songkoi hafan be emu jergi wasibumbi.
例 (2) tasha be gurun i fafun i songkoi gamaci ombio.

三、ilhisungge aššasun, arbusungga aššasun jai aššangga gebsun

ilhisungge aššasun: cikei dolo aššasun i muten bimbime ilhisun i baitalan bi. ilhisungge aššasun i durun oci aššasun i uncehen "-mbi" be meiteme waliyafi, adasun -fi, -me, -hai, -hei, -hoi, -tala, -tele, -tolo, -tai, -tei, -nggala, -nggele jergi be nonggifi šanggambi.

例 (1) sefu manjurame giyangnaha.
例 (2) coohai turgun be hahilame【趕緊急忙】 boolambi
例 (3) wakšan【蝦蟆青蛙】 fehume【踏踩】 yabumbi.
例 (4) aniyai dubede boolafi bodobumbi
例 (5) tere songgohoi feksime jihe.
例 (6) tere tehei amgaha.
例 (7) geren niyalma inenggi dulin de isitala weilehe.
例 (8) beye be waliyatai faššambi【奮勉】
例 (9) bucetei daharakū
例 (10) si gisureme wajinggala uthai genehe.

arbusungga aššasun: aššasun i banin feten bifi yabun [tuwakiyan], aššan be iletulembime, geli arbusun i gisun kooli i mudan bifi, jakasu i banin feten i encushūn be iletulembi. arbusungga aššasun i šanggarangge oci, aššasun i uncehen "-mbi" be meiteme waliyafi, -ra, -re, -ro, -ha, -he, -ho jergi adasun nonggimbi. arbusungga aššasun i uncehen de cashūngge ilhisun "akū" i šolokon obuha durun "-kū" be nonggihade uthai terei cashūngge durun ombi.

例 (1) duleme yabure hūdai niyalma
例 (2) morin be hūlhaha hūlha
例 (3) majige targara【戒、忌】 sengguwere【懼】 ba akū
例 (4) waliyaha usin
例 (5) genere niyalma 去的人
genehe niyalma 去了的人
generakū niyalma 不去的人
genehekū niyalma 未去的人

aššasungga gebsun: aššasungga gebsun de aššasun i banin feten bimbime, yabun tuwakiyan, aššan be iletulembi; geli gebsun i baitalan bifi, emu hacin gebungge gūnin be iletulembi (inu icihin kūbulime mutembi). aššansungga gebsun i šanggarangge an de aššasun i fulehede adasun -rangge, -rengge, -rongge, -hangge, -hengge, -hongge be nonggimbi.

例 (1) icihiyahangge hono inu
例 (2) seremšere belherengge cira【嚴密】 narhūn
例 (3) jafatarangge cira akū



urebusu

一、nikan gisun be manjurame ubaliyambu

1. 那個人是誰?
2. 他是我弟弟。
3. 你去哪兒?
4. 我去追趕盜馬賊。
5. 老婦哭泣不止。
6. 來的(者)是我的同學。
7. 那樣不好。
8. 去那裏的人很多。
9. 把困難留給自己,把方便讓給別人。
10. 這是一本好書。
11. 他真聰明。
12. 頤和園遊人太多。
13. 這兒離我家不遠。
14. 這是我的。
15. 我們每天早晨鍛鍊身體。
16. 我們為祖國勤奮工作。
17. 我和他一起去學校。
18. 我們在那裏等他。

二、manju gisun be nikarame ubaliyambu: "gu el"
ubaliyambure erinde, ya oci ilhisungga aššasun, arbusungga aššasun, aššasungga gebsun sere be jorime tucibu.

jai inenggi i erde, jui ini ama de alafi, uhei sasa genefi yargiyalaci【驗實】 juwe dobi ordo de bucefi, emu dobi orhoi dolo bucefi, angga ci kemuni sabdan sabdan i senggi tucimbi. nurei tampin hono taksifi【存】 bi, jafafi acinggiyaci【搖動】 wacihiyahakūbi. ini ama sesulafi erdeken i alarakūngge ainu ni seme fonjifi, hendume ere jaka umesi ulhisu, emgeri firgembuhede, i uthai sahaki sere jakade, ini ama urgunjefi hendume, jui si dobi be dailara cen ping seci ombikai sefi, tereci ama jui dobi be damjalafi bederehebi.



urebusu i jabun

一、
1. tere niyalma oci we.
2. tere oci mini deo.
3. si ai bade genembi.
4. bi morin be hūlhaha hūlha be amcambi.
5. sakda mama songgome ilibume muterakū.
6. jihengge oci mini tacin gucu.
7. tuttu sain waka. 8. tubade genere niyalma umesi labdu.
9. sui mangga【++冤枉】 be beyede werifi, ildungga be gūwa niyalma de anahūnjambi【謙讓】.
10. ere oci emu sain bithe.
11. tere jingkini sure getuken.
12. hūwaliyasun be ujire yafan de sarašara niyalma jaci labdu.
13. uba mini booci goro akū.
14. ere oci miningge.
15. muse inenggidari erde beye dursun be urebumbi.
16. be mafa gurun i jalin kiceme faššambi.
17. bi ini emgi sasa tacikū de genembi.
18. muse tubade imbe aliyambi.

二、
翌晨,兒告其父,同往驗視,兩狐死於亭內,一狐死於草中,嘴角仍滴滴出血,酒瓶尚存,搖之未盡。其父驚訝,詢問為何不早相告,答曰:「此物甚靈,一有泄露,即刻察覺。」其父喜曰:「兒可謂討狐之陳平也。」父子遂擔狐以歸。