滿文心經

• 以下滿文心經轉寫自法鼓佛教學院之滿文圖檔。
• 此滿文版本除常見之心經文本外，前後另有他文。經翻查比對，此滿文版本可能譯自藏文心經，故以下中譯部分，本文多採較為通行之玄奘譯本，而前後部分則摘取自新譯薄伽梵母智慧到彼岸心經詮釋（CBETA 線上閱讀）之「大內譯般若波羅蜜多心經（清康熙據西藏番字舊本譯）」部分。

---

manju gisun de eteme yongkiyafi colgoroko eme sure i cargi dalin de akūnaha niyaman i nomun.

[uttu] seme, mini donjihangge 如是我聞
emu fonde, 一時
eteme yongkiyafi colgoroko fucihi 薄伽梵
（按：此處應轉譯自「薄伽梵」之藏語意譯 བཅོམ་ལྡན་འདས「出有壞」，三字分別意指制勝、具有、超越。）
randzagi[r]ha hecen g'adarigu[t] alin de 在王舍城靈鷲山中
（按：王舍城梵語轉寫作 Rājagṛha，靈鷲山作 Gṛdhrakūṭa。此處將梵語 ja 音譯作 dza，亦見藏語風格。）
bodisado, geren gelung hūbarak uhei isafi tembihe, 與大比丘衆、大菩薩衆俱
（按：gelung 譯自「比丘」之藏語 དགེ་སློང་。）
tere fonde 爾時
eteme [yong]kiyafi colgoroko fucihi 薄伽梵
šumin narhūn be [g]enggiyelembi sere sama[di] de cib seme dosimbihebi, 入觀照深妙法品三昧
ineku tere nerginde, 是時
bodisado, mahasado arya awalogida šori, 復有觀自在菩薩摩訶薩
（按：此處俱為梵語音譯，「菩提」指覺，「薩埵」指有情，以觀世音菩薩雖覺而成佛卻仍入世渡人故名。arya awalogida šori 可對應大悲呪之「阿唎耶」「婆盧羯帝/婆嚧吉帝」「爍皤囉/室佛囉」，分別意指聖、觀、音。其中「爍皤囉/室佛囉」梵文有作 svara（聲音）或 iśvara（自在）者，故或譯觀世音，或譯觀自在。）
barandza, baramida i šumin narhūn doro be [si]bkime ulhifi, 觀般若波羅蜜多深妙行
（按：「般若」即梵語稱智慧，「波羅蜜多」意指到彼岸。佛教習以苦海喻娑婆世界，以筏喻佛法，以渡喻佛法助人，以彼岸喻涅槃。）
sunja iktan i da banin be ino untuhun seme bahabuha, 照見五蘊皆自性空
（按：「五蘊」即後所言之色受想行識。）
tereci fucihi i adistit i hūsun de, jalafungga šaribudari i 於是壽命具足舍利子承佛神力
（按：舍利子梵語轉寫作 Śāriputra，故或音譯作舍利弗。putra 有兒子之意，故又譯作舍利子。）
bodisado, mahasado, arya, awalogida šori de fonjihangge 白觀自在菩薩摩訶薩言
a, sain fulehengge jui, 善男子
barandza baramida i [šu]min narhūn doro be yabuki seme buyere urse 若有欲修般若波羅蜜多深妙行者
adarame tacime [ya]bu[ci] [aca]mbi [s]eme fonjiha manggi 作何修習
bodisado, mahas[ado,] arya a[wa]logida šori 觀自在菩薩摩訶薩
jalafungga šaribudari de jabume, 告壽命具足舍利子言
a, šaribudari 舍利子
sain fulehengge juse, sain fulehengge sargan [j]use, barandza barmida šumin yabun be yabuki seme buyerele urse 若善男子善女人樂修般若波羅蜜多深妙行者
uttu o[bo]me tu[wa], 應作是觀
tenteke sunja iktan i da b[anin] inu untuhun seme yargiyalaci acambi, 應以五蘊亦從自性空真實觀
dursun uthai untuhun, untuhun uthai dursun inu, 色即是空，空即是色
dursun, untuhun ci encu akū, untuhun dursun ci encu akū, 色不異空，空不異色
tereci serere, gūnire, weilere, ulhirengge gemu untuhun kai, 受想行識亦如是空
a, šaribudari 舍利子
tuttu ofi, eiten jaka gemu untuhun, temgetu banin akū, 以是諸法皆空無相
banjin akū, gukubun akū, 不生不滅
icihi akū, icihi akū ci aljarangge inu akū, 無垢亦不離垢
（按：此句 icihi akū ci aljarangge 中之 akū 似為衍文。）
ekiyen akū, nonggin akū kai, 不減不增
a, šaribudari 舍利子
tuttu ojoro jakade, untuhun de dursun akū, 是故空中無色
serebun akū, gūnijan akū, weilen akū, ulhibun akū, 無受想行識
yasa akū, šan akū, oforo akū, ilenggu akū, beye akū, gūnin akū, 無眼耳鼻舌身意
dursun akū, jilgan akū, wa akū, amtan akū, aligan akū, jaka akū kai, 無色聲香味觸法
yasa i fulehe akū sere ci gūnin i fulehe de isitala inu akū, 無眼界及無意界
gūnin i ulhirengge i fulehe de isitala inu akū kai, 乃至無意識界
mentuhun akū, mentuhun wajin akū sere ci, 無無明亦無無明盡
sakdara, bucere akū, 乃至無老死
sakdara bucere wajin akū sere de isitala inu [ge]mu akū kai, 亦無老死盡
tuttu [ofi] jobolon, eiten i [banjin], gukubun, songko gemu akū, 無苦集滅道
sure ulhisu akū, bahabun akū baharakūngge inu akū kai, 無智無得亦無不得
a, šaribudari 舍利子
tuttu ofi, bodisado sa 是故菩提薩埵
bahabun akū turgunde, 以無所得故
barandza, baramida de akdame nikefi, 依般若波羅蜜多故
gūnin de dalibun akū ojoro jakade, 心無罣礙，無罣礙故
gelere ba inu akū, 無有恐怖
calgabun fudasi ci fuhali ukcafi, amba nirwan i [ten] de isinaha, 遠離顛倒夢想究竟涅槃
ilan forgon de enggelenjihe geren fucihi, 三世諸佛
barandza, baramida de akdafi, 依般若波羅蜜多故
duibuleci ojorakū, unenggi hafuka bodi doro be iletu yongkiyafi fucihi oho, 得阿耨多羅三藐三菩提
tuttu ofi, barandza baramida i tarni 故知般若波羅蜜多呪
amba ulhisungge tarni 是大神呪
duibuleci ojorakū, tarni 是無上呪
jergileci ojorakū de jergilere, tarni 是無等等呪
eiten jobolon be yooni mayambure, tarni 能除一切苦
holo waka, unenggi seme safi 真實不虛
barandza baramida i tarni be tarnilaha 故說般若波羅蜜多呪
datyata 即說呪曰
（按：此處滿文為音譯，即大悲呪中「怛姪他」）
g'adi g'adi barang g'adi barasang g'adi, bodi sowaha, 揭諦，揭諦，波羅揭諦，波羅僧揭諦，菩提薩婆訶

a, šaribudari 舍利子
bodisado mahasado sa 諸菩薩摩訶薩相
tere gese šumin narhūn barandza baramida be tacikini sehe, 應如是修習深妙般若波羅蜜多
tede eteme yongkiyafi colgoroko fucihi samadi ci aljafi, 於是薄伽梵從三昧起
bodisado mahasado, arya awalogida, šori de s[ain] seme [hen]dufi, 告觀自在菩薩摩訶薩言善哉
geli sain, 復云善哉
sain fulehengge juse, 善男子
tere tuttu inu, 是乃如是
tere yargiyan tuttu 是誠如是
sini giyangnaha 如汝所說
yaya šumin narhūn barandza baramida be urebume tacime ya[bu]ci, 深妙般若波羅蜜多作是修習
ineku jidere fucihi ele yooni dahame urgunjendumbi 一切如來亦應隨喜
eteme yongkiyafi cilgoroko fucihi tuttu hese wasimbuha manggi, 薄伽梵作是語已
jalafungga šaribudari 壽命具足舍利子
bo[disa]do mahasado arya awalogida, šori 觀自在菩薩摩訶薩
geren gu[cuse] jai abkai enduri niyalma, 及諸眷屬天人
asuri g'adari 阿修羅、乾達婆
jalan de bisirenggele gemu gingguleme dahafi, 一切世間，皆大歡喜
eteme yongkiyafi colgoroko [fuc]ihi i hese be iletu maktame saišaha 宣讚佛旨

enduringge sure i cargi dalin de akūnaha niyaman sere nomun yongkiyaha.

滿文教材 索引

摘自屈六生主編《滿文教材》（manju hergen i tacibcen）。

第十五課　狐欺山羊
語法部分：名詞分類（普通名詞、專有名詞、抽象名詞）、名詞的數、動詞原形、動詞的時
第十六課　牡鹿
語法部分：名詞的格（主格、賓格）、及物與不及物動詞、句子成分與語序、獨詞句、無主句
第十七課　沙漠
語法部分：名詞的格（與位格、從比格）、存在句、形容詞分類、比較級、最高級、形容詞修飾動詞
第十八課　遇熊
語法部分：領屬-工具格、副詞分類及特點、定語、狀語、補語
第十九課　趙城虎
語法部分：代詞分類（人稱、指示、疑問、物主）、後置詞及其結構、副動詞、形動詞、動名詞

juwan uyuci kicen, joo ceng hiyan i tasha

juwan uyuci kicen

kicen i šu

joo ceng【趙城】 hiyan i tasha

emu tasha tulergici jihe. undeci【皁隸】 gūwacihiyalame【吃驚】 sesulame【驚訝】 saibume【被咬】 jebure ayoo seme goloho bihe. tasha dosifi gūwabsi【向別處】 tuwarakū, dukai dolo dodoha【蹲】. undeci jalbarime【禱祝】 hendume, tere emu jui be wahangge yala si oci, uju gidafi mini cihai huthubu【使綁】 sefi, uthai sele futa tucibufi, tashai monggon de tabuci tasha šan kamcifi cihai huthubuhe. elgeme【溜牲口】 hiyan i yamun de isinaha. hiyan i hafan tasha de fonjime, tere emu jui be jekeo. tasha gehešehe【點頭】. hiyan i hafan hendume, niyalma be wahangge be bucebumbi, ere julgei toktoho kooli. tere anggala【++況且】 mama emu jui teile, si waha be dahame, tere se de oho niyalma, aide akdafi banjimbi. aika si tede jui ome muteci, bi simbe guwebuki【寬宥】 sehede, tasha geli uju gehešehe. tereci sele futa be subufi sindaha.

---

gargata gisutun i iletun
（p200 略）

---

gisun i kooli

一、orolosun i hacin duwali

manju gisun i orolosun be duin hacin obume dendeci ombi.

nofingga orolosun【++人稱代詞】
bi, muse, si, tese

joringga orolosun
ere, uba, tere, tuba

fonjingga orolosun
we, ai, adarame

hartungga orolosun【++物主代詞】
miningge, siningge, suweningge, teseingge

dahali, daruhai baitalara orolosun i hacin duwali be dendehe iletun
（p204 略）

二、amalasun jai amalasun i acalangga (1)

amalasun be gebsun, orolosun, aššangge gebsun, gebsun baningge gisutun i baksan i amala baitalaci, amalasun i acalangga ofi, aššan, yabun tuwakiyan i banjinaha ba, forohon, erin, arga, turgun, nashūn jergi gūnin be iletulembi. amalasun be emhun baitalaci ojorakū, cikei dolo emhun cikei šanggasu【結構】 obume baitalaci inu ojorakū. amalasun gebsun, orolosun jergi i emgi amalasun i acalangga ome šanggaha erinde, amalasun i juleri "-i" embici "ni" be baitalafi, gebsun i emgi holbombi. komso ton i bade "-i" be ekiyembuci ombi. tebici, "kooli i songkoi" be "kooli songkoi" seme araci ombi. amalasun aššansun i emgi amalasun i acalangga ome šanggaha erinde, tesu aššasun an de "-ra, -re, ro" i uncehen hetembi.

jorin be iletulerengge
jalin
例 (1) hese be baire jalin 為請旨事
例 (2) wakalame wesimbure jalin 為參奏事

forohon be iletulerengge
baru
例 (1) tese daci umai ejen i baru fudasihūn【悖逆】 gūnin akū.
例 (2) g'aldan musei harangga kalkai baru eherehe.

erin be iletulerengge
manggi
例 (1) edun toroko manggi jai geneki.
例 (2) han' gurun ambula facuhūraha manggi, teni ulhifi aliyaha【後悔】.

arga be iletulerengge
songkoi
例 (1) kooli songkoi hafan be emu jergi wasibumbi.
例 (2) tasha be gurun i fafun i songkoi gamaci ombio.

三、ilhisungge aššasun, arbusungga aššasun jai aššangga gebsun

ilhisungge aššasun: cikei dolo aššasun i muten bimbime ilhisun i baitalan bi. ilhisungge aššasun i durun oci aššasun i uncehen "-mbi" be meiteme waliyafi, adasun -fi, -me, -hai, -hei, -hoi, -tala, -tele, -tolo, -tai, -tei, -nggala, -nggele jergi be nonggifi šanggambi.

例 (1) sefu manjurame giyangnaha.
例 (2) coohai turgun be hahilame【趕緊急忙】 boolambi
例 (3) wakšan【蝦蟆青蛙】 fehume【踏踩】 yabumbi.
例 (4) aniyai dubede boolafi bodobumbi
例 (5) tere songgohoi feksime jihe.
例 (6) tere tehei amgaha.
例 (7) geren niyalma inenggi dulin de isitala weilehe.
例 (8) beye be waliyatai faššambi【奮勉】
例 (9) bucetei daharakū
例 (10) si gisureme wajinggala uthai genehe.

arbusungga aššasun: aššasun i banin feten bifi yabun [tuwakiyan], aššan be iletulembime, geli arbusun i gisun kooli i mudan bifi, jakasu i banin feten i encushūn be iletulembi. arbusungga aššasun i šanggarangge oci, aššasun i uncehen "-mbi" be meiteme waliyafi, -ra, -re, -ro, -ha, -he, -ho jergi adasun nonggimbi. arbusungga aššasun i uncehen de cashūngge ilhisun "akū" i šolokon obuha durun "-kū" be nonggihade uthai terei cashūngge durun ombi.

例 (1) duleme yabure hūdai niyalma
例 (2) morin be hūlhaha hūlha
例 (3) majige targara【戒、忌】 sengguwere【懼】 ba akū
例 (4) waliyaha usin
例 (5) genere niyalma 去的人
genehe niyalma 去了的人
generakū niyalma 不去的人
genehekū niyalma 未去的人

aššasungga gebsun: aššasungga gebsun de aššasun i banin feten bimbime, yabun tuwakiyan, aššan be iletulembi; geli gebsun i baitalan bifi, emu hacin gebungge gūnin be iletulembi (inu icihin kūbulime mutembi). aššansungga gebsun i šanggarangge an de aššasun i fulehede adasun -rangge, -rengge, -rongge, -hangge, -hengge, -hongge be nonggimbi.

例 (1) icihiyahangge hono inu
例 (2) seremšere belherengge cira【嚴密】 narhūn
例 (3) jafatarangge cira akū

---

urebusu

一、nikan gisun be manjurame ubaliyambu

1. 那個人是誰？
2. 他是我弟弟。
3. 你去哪兒？
4. 我去追趕盜馬賊。
5. 老婦哭泣不止。
6. 來的（者）是我的同學。
7. 那樣不好。
8. 去那裏的人很多。
9. 把困難留給自己，把方便讓給別人。
10. 這是一本好書。
11. 他真聰明。
12. 頤和園遊人太多。
13. 這兒離我家不遠。
14. 這是我的。
15. 我們每天早晨鍛鍊身體。
16. 我們為祖國勤奮工作。
17. 我和他一起去學校。
18. 我們在那裏等他。

二、manju gisun be nikarame ubaliyambu: "gu el"
ubaliyambure erinde, ya oci ilhisungga aššasun, arbusungga aššasun, aššasungga gebsun sere be jorime tucibu.

jai inenggi i erde, jui ini ama de alafi, uhei sasa genefi yargiyalaci【驗實】 juwe dobi ordo de bucefi, emu dobi orhoi dolo bucefi, angga ci kemuni sabdan sabdan i senggi tucimbi. nurei tampin hono taksifi【存】 bi, jafafi acinggiyaci【搖動】 wacihiyahakūbi. ini ama sesulafi erdeken i alarakūngge ainu ni seme fonjifi, hendume ere jaka umesi ulhisu, emgeri firgembuhede, i uthai sahaki sere jakade, ini ama urgunjefi hendume, jui si dobi be dailara cen ping seci ombikai sefi, tereci ama jui dobi be damjalafi bederehebi.

---

urebusu i jabun

一、
1. tere niyalma oci we.
2. tere oci mini deo.
3. si ai bade genembi.
4. bi morin be hūlhaha hūlha be amcambi.
5. sakda mama songgome ilibume muterakū.
6. jihengge oci mini tacin gucu.
7. tuttu sain waka. 8. tubade genere niyalma umesi labdu.
9. sui mangga【++冤枉】 be beyede werifi, ildungga be gūwa niyalma de anahūnjambi【謙讓】.
10. ere oci emu sain bithe.
11. tere jingkini sure getuken.
12. hūwaliyasun be ujire yafan de sarašara niyalma jaci labdu.
13. uba mini booci goro akū.
14. ere oci miningge.
15. muse inenggidari erde beye dursun be urebumbi.
16. be mafa gurun i jalin kiceme faššambi.
17. bi ini emgi sasa tacikū de genembi.
18. muse tubade imbe aliyambi.

二、
翌晨，兒告其父，同往驗視，兩狐死於亭內，一狐死於草中，嘴角仍滴滴出血，酒瓶尚存，搖之未盡。其父驚訝，詢問為何不早相告，答曰：「此物甚靈，一有泄露，即刻察覺。」其父喜曰：「兒可謂討狐之陳平也。」父子遂擔狐以歸。

桃花源記 toro ilhai mukei sekiyen i ejebun

摘自《中華經典詩文滿語誦讀讀本》

toro ilhai mukei sekiyen i ejebun
桃花源記
too yuwan ming
陶淵明

jin gurun i tai yuwan i fonde, u ling ba i emu nimaha butame banjire niyalma,
晉太元中，武陵人，捕魚為業，
birgan be bitume yabuhai, jugūn i goro hanci be onggofi,
緣溪行，忘路之遠近。
gaitai toro ilhai bujan be sabuha, juwe ergi dalin ududu tanggū okson i sidende,
忽逢桃花林，夾岸數百步，
umai gūwa hacin i moo akū, sain orho ler seme【++草木豐美】 niowarišame【發綠】,
中無雜樹，芳草鮮美，
sihaha【凋零】 ilha sor seme【++甚多】 hiyahacahabi[hiyahajahabi?], ede nimaha butara niyalma ambula ferguweme,
落英繽紛，漁人甚異之﹔
geli julesi ibešeme, ere bujan be mohobuki【窮究】 serede,
復前行，欲窮其林。
bujan i dubede isinafi mukei sekiyen i tucire bade, emu alin be sabuha
林盡水源，便得一山。
alin de ajige sangga【窟窿】 bi, buru bara【++渺茫、朦朧】 elden bisire gese,
山有小口，髣髴若有光，
uthai jahūdai ci ebufi, sangga deri dosika manggi,
便舍船，從口入。
tuktan de umesi isheliyen, arkan【將將】 emu niyalma yondombi【容得下】,
初極狹，纔通人；
geli ududu juwan okson yabuha manggi, gaitai gehun oho,
復行數十步，豁然開朗。
tuwaci ba na necin šehun【敞亮】, boo ūlen umesi teksin【齊】,
土地平曠，屋舍儼然。
huweki【壯地、肥沃】 usin sain omo, nimalan【桑】 cuse moo i jergi hacin bi,
有良田美池桑竹之屬，
ujan【地頭】 yalu【地邊】 ikiri【一連】 yarubume【使引行】, coko indahūn i jilgan lakcarakū,
阡陌交通，雞犬相聞。
terei dolo amasi julesi tarime weilere, hahasi hehesi beyede eturengge, gemu tulergi niyalmai adali,
其中往來種作，男女衣著，悉如外人﹔
funiyehe sumpanaha【變斑白】 soncoho【辮子】 sulabuhangge【留空】, yooni elehun【自如】 i teisu teisu sebjelembi,
黃髮垂髫，並怡然自樂。
nimaha butara niyalma be sabufi ambula sesulefi[sesulafi?]【驚訝】,
見漁人，乃大驚，
aibici jihe seme fonjiha de, giyan giyan i alaha,
問所從來，具答之，
uthai terebe solime boode gamafi, nure dagilafi coko wafi buda ulebuhe,
便要還家，設酒殺雞作食。
gašan i dorgi ere emu niyalma jihe be donjifi, yooni tuwanjime jihe,
村中聞有此人，咸來問訊。
ceni gisun, nenehe jalan cin gurun i facuhūn ci jailame【躲避】
自云先世避秦時亂，
juse sargan emu gašan i niyalma be gaifi, ere jalan ci lakcaha bade jifi,
率妻子邑人，來此絕境，
dahūme tucikekū ofi, tereci tulergi niyalma de hafunarakū oho sefi,
不復出焉﹔遂與外人間隔。
te ya jalan oho seme fonjiha,
問今是何世，
wei gurun jin gurun sere anggala【++不但……（而且）】 han' gurun bihe be gemu sahakūbi,
乃不知有漢，無論魏晉。
ere niyalma emke emken i donjiha babe alara jakade, gemu cibsime【嗟嘆】 sejilehe【嘆氣】,
此人一一為具言所聞，皆歎惋。
geren niyalma geli teisu teisu ceni boode solime gamafi,
餘人各復延至其家，
gemu nure jemengge tucibufi ulebuhe,
皆出酒食。
ududu inenggi tutafi fakcara doroi arafi tuciki serede,
停數日，辭去。
tubai niyalma gisun, tulergi niyalma de ume alara sehe,
此中人語云：「不足為外人道也。」
tucike manggi ini jahūdai be baime bahafi,
既出，得其船，
uthai fe jugūn be yabume bederefi, ba bade gemu temgetu ejehe,
便扶向路，處處誌之。
giyūn de isinafi, taišeo hafan i jakade genefi ere turgun be alaha manggi,
及郡下，詣太守，說如此。
taišeo hafan uthai niyalma unggifi, imbe dahalame genefi,
太守即遣人隨其往，
nenehe temgetu ejehe babe baihanaci fambufi【迷路】 jugūn takarakū oho,
尋向所誌，遂迷不復得路。
nan yang ba i lio dzi gi serengge, ferguwecuke wesihun saisa,
南陽劉子驥，高尚士也，
donjifi urgunjefi geneki seci, jabdure【妥當】 onggolo nimeku de dubehe,
聞之，欣然規往，未果，尋病終。
tereci umai dogon【渡口】 be fonjihangge akū.
後遂無問津者。

juwan jakūci kicen, lefu be ucararangge

juwan jakūci kicen

kicen i šu

lefu be ucararangge

juwe niyalma sasa alin i dolo sarašarade gaitai amba lefu be ucarafi, terei emu ekšeme moo de tafafi, abdaha i beye be daliha, terei emu moo be amcatame jabduhakū, gala saniyafi【伸、展】 daki seme baire de, moo de tafahangge tuwašarakū bime, lefu i jihengge ele hanci ofi, uthai orhoi dolo cirgashūn【僵硬】 dedufi, holtome bucere arbun araha. lefu ini beyebe gemu wangkiyame akūnara【遍及周到】 de, tere niyalma sukdun be cirgabume【閉氣】 bucehe giran i adali deduhe. lefu bucehe niyalma be sorome【忌諱】 ofi, goidafi uthai genehe. moo de tafahangge lefu emgeri goromiha be sabufi, elhe nuhan【從容】 i wasifi, injeme gisureme hendume, lefu agu i šan de šušunggiyame【耳邊低語】 ai gisun hendumbihe sehe. tere niyalma jabume, lefu minde alahangge, gucu be sonjoro de olhošoci acambi. yaya elhe sebjen i fonde ishunde hailame[hairame?], jobocun suilacun【勞苦】 i fonde ishunde ashūrengge be emgi guculeci ojorakū sembi.

---

gargata gisutun i iletun
（p180 略）

---

gisun i kooli

一、gebsun i icihin (4) hartungga - baitalangga icihin, icihin i aisilasun -i (ni)

"-i (ni)" be gebsun, orolosun, gebsun baningge gisutun i baksan i amala baitalahade hartungga - baitalangga icihin ombi. cike i dolo meimeni toktohosun【定語】 embici niyecesun ombi.

例 (1) jobocun suilacun i fonde ishunde ashūrengge be emgi guculeci ojorakū.
例 (2) abdaha i beye be dalimbi.
例 (3) bithei niyalma cang lin【常林】 gin ling【金陵】 ni bade simneme genembi.

icihin aisilasun -i (ni) gisutun i emgi acalara kooli oci, -ng i uncehen hetehe gisutun i fejile "ni" be baitalambi; -n i uncehen hetehe gisutun i fejile "-i" be baitalame, /ni/ seme hūlambi; gūwa bade gemu "-i" be baitalame /i/ seme hūlambi.

dahali【附】: gebsun i icihin kūbulire iletun
（p185 略）

二、ilhisun i hacin duwali jai acushūn【和諧】

1. manju gisun i ilhisun be fejergi ninggun hacin obume dendeci ombi:

eringge ilhisun:
te, jing, teni, uthai

kemungge ilhisun:
umesi, nokai, mujakū, ten, jaci, ele

kūwaragangga ilhisun:
gemu, yooni, teile, damu

cashūngga ilhisun:
akū, waka, ume

geringge ilhisun:
jai, geli, dasame, nurhūme, dahūme

arbungge ilhisun:
urunakū, toktofi, urui, cohome, elemangga

2. manju gisun i ilhisun de fejergi acushūn bi:

a. an jergi ilhisun damu aššasun, aššangge gebsun jai arbusun be miyamimbi, komso ton i ilhisun (tebici jaka, saka) ci tulgiyen, gemu miyamibure gisutun i juleri sindambi.

例 (1) moo de tafahangge lefu emgeri goromiha be sabufi, elhe nuhan i wasiha.
例 (2) lefu i jihengge ele hanci ofi, uthai orhoi dolo cirgashūn dedufi, holtome bucere arbun araha.
例 (3) juwe ergi yooni efuleme kokirambi【損傷】.
例 (4) dergi ejen ūlet【厄魯特】 kalka【喀爾喀】 juwe gurun ishunde eherere be donjime jaka, uthai niyalma takūrafi acabure hesei bithe jafabufi unggihe.

b. cashūngga ilhisun gebsun, aššangge gebsun jai arbusun be miyamimbi, "ume" ci tulgiyen, an de gemu miyamibure gisutun i amala sindambi.

例 (1) siren【蔓、藤】 akū gargan akū
例 (2) hafan waka irgen waka
例 (3) sain waka
例 (4) amban bi cooha labdu de caliyan fayabure be sarkūngge waka.
例 (5) jalan i eitereme yaburengge komso akū.
例 (6) ume banuhūšara【懶惰】.

c. manju gisun i ememu ilhisun be dabkūrilame baitalafi, gisun mudan be etuhun obume baitalaci ombi.

例:
ulhiyen i, ulhiyen ulhiyen i
jai, jai jai
dahūn, dahūn dahūn i

d. manju gisun i ememu ilhisun aššasun ci kūbulime jihebi.

例:
toktombi, toktofi
wacihiyambi, wacihiyame
dahūmbi, dahūme

e. manju gisun i heni ton i ilhisun oci alhūdara be iletulere gisutun jai "seme" i acalaha durun ci šanggambi.

例:
lak seme, far seme, hing seme

三、manju gisun i cike i šanggasu jai gisun i jergi ilhi (2)

toktohosun: toktohosun oci gebsun jai orolosun be miyamime baitalafi, terei banin feten, arbun dursun jai hartungga jergi be getukelembi. toktohosun miyamibure gisun i juleri ilimbi, an i ucuri gebsun, arbusun, arbungga aššasun i orolombi.

例 (1) bi joo sefu i tacikū de bithe hūlambi.
例 (2) sain niyalma holtome gisurerakū.

torhomilasun【狀語】: torhomilasun oci aššasun jai arbusun be miyamime baitalafi, kemun, kūwaragan, erin jergi be iletulembi. oyonggo ilhisun, ilhisungge aššasun, arbusun be torhomilasun obume baitalambi. cashūngga ilhisun ci tulgiyen, an de miyamibure gisun i juleri sindambi.

例: niman teni ambula korsombi【愧恨】.

niyecesun: niyecesun oci alasun i baktambun【內容】 gūnirgan【意義】 jergi be niyeceme, aššan, yabun tuwakiyan i erin, ba, forohon jai arga jergi be iletulembi, an de alasun i juleri sindambi. niyecesun oci gebsun, orolosun, gebsun baningge gisutun i baksan jergi icihin aisilasun embici "seme" i emgi acalafi šanggambi.

例 (1) enduringge ejen hiyoošun i abkai fejergi be dasambi.
例 (2) ba na i urse gemu yūn tang【胤禟】 be uyuci wang seme hūlambi.

---

urebusu

一、manju gisun be nikarame ubaliyambu

foyoro i yafan i dalbade, ajige jui tefi bi, boo asuru yadahūn. foyoro urere fonde, yafan i niyalma inenggidari tanggū jiha i ajige jui be turifi foyoro be gurubure de, ajige jui umesi ginggun olhoba. terei tušan de kiceme, umai emu foyoro seme cisui gaihakū de yafan i niyalma saišafi baita be wajiha manggi urunakū udu foyoro be bumbihe.

二、nikan gisun be manjurame ubaliyambu

1. 我去趙齡銀家了。
2. 霸王之勇，張良之智。
3. 用嘴說，用眼看，用手指。
4. 小兒智取狐。
5. 那裏人不多。
6. 不許動！
7. 他不是佐領。
8. 寸金難買寸光陰。
9. 她的女兒很漂亮。
10. 趙平跑得極快。
11. 我們看見了無邊的大海。
12. 我們一定要努力學習。
13. 天氣漸漸冷了。

---

urebusu i jabun

一、李園之旁，有童子居焉，家貧甚。李熟時，園人日以百錢傭童子，令為採李。童子殊謹願，勤於其職，未嘗私取一李。園人嘉之，既畢事，必貽以數李。

二、
1. bi joo ling in i boode genehe.
2. ba wang ni baturu, jang liyang ni mergen.
3. anggai gisurembi, yasai tuwambi, galai jorimbi.
4. ajige jui dobi be arga i jafaha.
5. tuba de niyalma labdu akū.
6. ume aššara.
7. i nirui janggin waka.
8. jurhun aisin i jurhun elden silmen be udara de mangga.
9. terei sargan jui umesi saikan.
10. joo ping i feksirengge mujakū hūdun.
11. be jecen akū amba mederi be sabuha.
12. muse toktofi hūsutuleme tacimbi.
13. abkai sukdun ulhiyen i šahūrun oho.

juwan nadaci kicen, gobi

juwan nadaci kicen

kicen i šu, gobi

gobi de sabdan【水點雨滴】 muke akū, jurhun【寸】 orho akū, emgeri hargašaci【仰望】 gemu yonggan【沙】, hūwai hūwai seme【+++茫茫】 mederi i adali. uthai sidende orho moo fik banjire, šeri i sekiyen jolhome【湧出】 tucire ba bicibe inu mederi i dolo i emhun tun i gese secina. gobi de ayan edun labdu, terei jihede yonggan heteme【捲撩】 wehe deyeme, wesihun tugi i dolo mukdefi, goroci hargašaci amba tura【柱】 i adali, gaitai tuheci niyalma ujima be umbume【埋葬】 buribume【使蒙、被蒙住】, ukame jailaci【躲避迴避】 ojorakū. terei sukdun fon, inenggi erinde fiyangkiyame[fiyakiyame?]【曝曬】 halhūn deijire【焚燒】 gese, dobori dosici šahūrun cak seme【++寒冽】 an i ucuri ci encu. jalan i umesi amba gobi, fei jeo jubki i amargi de bi, musei gurun de oci monggo, sin giyang de inu bikai.

---

gargata gisutun i iletun
（p160 略）

---

gisun i kooli

一、gebsun i icihin (2) bisingge icihin, icihin i aisilasun "de"

"de" be gebsun, orolosun jai gebsun baningge gisutun i baksan i amala baitalaci, uthai bisingge icihin ombi, cikei dolo niyecesun【補語】 obume baitalambi, "... de, ... dergide, ... erinde, ... bade" jergi gūnigan bi.

例 (1) gobi inenggi erin de fiyangkiyame halhūn deijire gese.
例 (2) gobi de ayan edun labdu.
例 (3) amban bi emgeri tušan de isinjiha.
例 (4) ere han alin i jergi ba musei uriyanghai【烏梁海】 sede heni goicuka ba akū.

bisingge icihin i icihin aisilasun de kemuni fejergi muten bi:

forohon【方向】 be iletulembi
例: ere bithe be sinde buki.

baitalaha (nikehe) agūra be iletulembi
例: usung nure omiha hūsun de munggan be tafaha.

二、gebsun i icihin (3) deringge - duibulengge icihin, icihin i aisilasun "ci, deri"

"ci" be gebsun, orolosun, aššangge gebsun jai gebsun baningge gisutun i baksan i amala baitalahade, deringge - duibulengge icihin ombi, cikei dolo niyecesun obume baitalambi.

例 (1) tere gemun hecen ci juraka.
例 (2) mini se sini se ci sunja se amba.
例 (3) te cooha i urse i ciyanliyang nenehe ci emu yan nonggiha.
例 (4) šabinar【沙畢納爾】 sai nukte【游牧處】 oros i baru jecen acaha karun ci sandalabuhangge【相隔】 umesi goro.

"deri" i baitalara arga jai gūnin "ci" i emu adali, damu siden bithe de, "ci" be "deri" deri labdu baitalambi.

例 (1) muke šeri deri tucimbi.
例 (2) bi tacikū deri jihe.

三、taksingge cike【++存在句】: manju gisun de "ai bade (wede) ai jaka bi" serebe iletulere de "... de ... bi" sere cike i durun be baitalambi; "ai jaka (niyalma) aibade bi" sere be iletulere de "... de bi" sere cike i durun baitalambi. ere hacin jakasu i taksime bisire be iletulere cike be taksingge cike sembi. terei cashūn durun de "akū" i "bi" be orolombi.

例 (1) abka de deyere gasha bi, na de feksire gurgu bi.
例 (2) gobi de sabdan muke akū.
例 (3) jalan i umesi amba gobi fei jeo jubki i amargi de bi.
例 (4) dasan be yabubure oyonggongge jemden【弊】 be geterembure de bi, aisi be yendebure de akū.

四、arbusun i hacin meyen, duibulengge tangkan【++比較級】 jai terei acushūn

manju gisun i arbusun be fejergi ilan hacin obume dendeci ombi:

(1) niyalma jai jakasu i arbun durun be iletulerengge:
amba, ajige, golmin, foholon, den, fangkala

(2) niyalma jai jakasu i banin be iletulerengge:
sain, ehe, ice, fe, weihuken, ujen

(3) aššan, yabun tuwakiyan, kūbulin i arbun dursun be iletulerengge:
hūdun, manda, hahi, elhe

manju gisun i emu ubu arbusun de "tangkan" i gisun kooli i kūwaragan bi. da tangkan, duibulengge tangkan jai ten i den tangkan seme dendebumbi. da tangkan be arbusun i da durun i iletulembi, duibulengge tangkan be adasun -kan, -ken, -kon nonggifi iletulembi, aika datengge mudan i uncehen hetehengge oci, -kan, -ken, -kon be tondokon nonggimbi, -n i uncehen hetehengge oci, neneme -n be gaime waliyafi jai -kan, -ken, -kon be nonggimbi.

例:
manda - mandakan
ujen - ujeken
komso - komsokon
foholon - foholokon

geli emu ubu arbusun de tondokon i "liyan", "meliyan" be nonggifi duibulengge arbusun ombi. aika -n i uncehen hetehengge oci, neneme -n be gaime waliyafi jai "liyan" "meliyan" be nonggimbi.

例:
hetu - hetuliyan
uhuken - uhukeliyan
ešen - ešemeliyan

arbusun i ten i den tangkan be oci cikecin(?) i arga i iletulembi. uthai arbusun i juleri kemun be iletulere ilhisun be nonggifi šanggambi.

例:
umesi sain
ten amba
jaci hojo
dembei mangga

manju gisun i arbusun cashūngga ilhisun【++否定副詞】 i miyamire【修飾】 be alime mutembi. tesu cashūngga ilhisun be arbusun i amala sindambi.

例:
goro akū
sain waka
mergen akū

arbusun aššasun be miyamire erinde, daruhai tesu arbusun i fejile adasun be nonggimbi, damu ememu erinde gairakū oci inu ombi.

例:
sain i icihiyambi
elhe i yabumbi

---

urebusu

一、manju gisun be nikarame ubaliyambu

giyangsu golo jegiyang goloi sidende, tai hū tenggin bi. šurdeme duin tanggū ba fulu, jecen ilan fu i ba be dabahabi. su jeo terei dergi de bi, cang jeo terei wargi amargi de bi, hū jeo terei wargi julergi de bi. tenggin dalin i hiyan uheri juwan ilan bi.

二、nikan gisun be manjurame ubaliyambu

1. 張明有一個弟弟。
2. 桌上有三本書。
3. 花在溫室裏。
4. 教室裏沒人。
5. 牆上有一幅畫。
6. 我經常幫助他。
7. 這套書很好。
8. 你家住在幾層樓？
9. 我給劉老師寫了一封信。
10. 日本位於中國東面。
11. 世上無難事。
12. 天下無雙。
13. 你從哪裏來？
14. 我妹妹比我高。
15. 桌上有兩本新書。
16. 庫車地方雨少，皆靠河水灌溉。

三、fejergi de faidaha arbusun i duibulengge tangkan be arame tucibu

ice, halhūn, amba, nomhon, tondo, nekeliyen

---

urebusu i jabun

一、江蘇浙江之間，有太湖焉。周四百餘里，界跨三府，蘇州在其東，常州在其西北，湖州在其西南。湖濱之縣，凡十有三。

二、
1. jang ming de emu deo bi.
2. dere de ilan debtelin bithe bi.
3. ilha halukan boode bi.
4. tacibure boo de niyalma akū.
5. fajiran de emu nirugan bi.
6. bi daruhai inde aisilambi.
7. ere yohi bithe umesi sain.
8. sini boo udu jergi leose de tehebi.
9. bi lio sefu de emu jasigan be araha.
10. žiben gurun dulimbai gurun i dergi ergi de bi.
11. jalan de mangga baita akū.
12. abkai fejergi de juru akū.
13. si yaba deri jihe.
14. mini non minci den.
15. dere de juwe ice bithe bi.
16. kuce i bade aga komso, gemu birai muke hungkerere de akdambi.

三、
iceken, halhūkan, ambakan, nomhokon, tondokon, nekeliyeken

閩南語讀文 王昌齡 出塞

出chhut塞sài　王ông昌chhiang齡lêng

秦chîn時sî明bêng月goát漢hàn時sî關koan，
萬bān里lí長tiâng征cheng人jîn未bī還hoân；
但tān使sú龍liông城sêng飛hui將chiàng在tsāi，
不put教kàu胡hô'馬má度tō'陰im山san！