搜尋

閩南語讀文 王昌齡 出塞

chhutsài ôngchhianglêng

chînbênggoáthànkoan
bāntiângchengjînhoân
tān使liôngsênghuichiàngtsāi
putkàuhô'tō'imsan

juwan ningguci kicen, mafuta

juwan ningguci kicen

kicen i šu, mafuta

mafuta【公鹿】 omo de ominafi, beye ini helmen be tuwaci, juwe uihe faju【枒杈】 i adali be sabufi, gūnin de ambula bahambihe. sirame mehume【俯身】 terei fatha【蹄】 be tuwafi, sejileme【嘆息】 hendume, minde saikan yangsangga【好看、有文采】 etuhun amba uihe bimbime, fatha ajige erei adali, yala teherehe【相稱相等】 akūbi seme, jing gingkara【鬱悶氣憤】 sidende tasha gaitai isinjiha. buhū ambula golofi, sujume【跑、趨】 feksirengge lakcame【斷;超群】 hūdun, tasha amcame muterakū. amala weji de dosire de, uihe moo i gargan de tafi【掛住絆住】, elekei【幾乎】 tasha de nambuha【被拿住拿獲】. jabšan【僥倖造化】 de bahafi guwefi, buhū uthai beye aliyame【後悔】 hendume, bi mini uihe be ujelehe bihe, mini uihe elekei mimbe waha. bi mini fatha be weihukelehe bihe, mini fatha yargiyan i mimbe banjibuha. tuttu ofi abkai fejergi i jaka, damu baitalara de acanarangge be teni wesihuleci ombi sehebi.



gargata gisutun i iletun
(p143 略)



gisun i kooli

一、gebsun i icihin【格】 (1) datengge icihin【++主格】, bakcilangga icihin【++賓格】

gebsun i icihin: manju gisun i gebsun de "icihin" i gisun kooli kūwaragan bi. gebsun i amala icihin i aisilasun be nonggifi, gebsun cikei dorgide gūwa gisutun i emgi oho hacin hacin holbobun be iletulembi. manju gisun de datengge icihin, bakcilangga icihin (be), bisingge icihin【++位格】 (de), deringge - duibulengge icihin【+++從-比格】 (ci, deri), hartungga - baitalangga icihin【+++領屬-工具格】 (i, ni) bi.

datengge icihin: gebsun cikei dolo dalasun【主語】 ojoro be iletulembi. gebsun i datengge icihin de adasun nonnggirakū.

例 (1) g'aldan【噶爾丹】 serengge sengge【僧格】 i emu eme de banjiha deo.
例 (2) biya genggiyen i usiha seri, gaha saksaha julesi deyembi.

bakcilangga icihin: "webe", "aibe" serebe iletulembi. bakcilangga icihin i icihin aisilasun oci "be".

例 (1) ukanju【逃犯逃人】 be jafafi gaimbi.
例 (2) ejen be beleke【弒、殺害】, eme be oktoloho
例 (3) moo be sacimbi
例 (4) damjan【扁擔】 be meihereme【肩挑、擔】 šoro【畚箕、筐】 be jafambi

ememu erinde icihin i aisilasun be šolokon obumbi.

例 (5) buda jembi
例 (6) etuku etumbi

二、terengge aššasun【++他動詞、及物動詞】 jai beyengge aššasun【++自動詞、不及物動詞】

terengge aššasun i iletulere aššan daruhai aššasi ci tulgiyen jakasu be bakcin obumbi. tebici, jembi, tantambi, hūlambi jergi, gemu ini tunggalara bakcin bi. manju gisun i terengge aššasun i dele bakcilangga icihin "be" baitalafi, tondokon【直接】 tunggalara jakasu (tondokon bakcilasun【++直接賓語】) i emgi holbombi. damu cike i dolo, ememu erinde "be" be meiteme funcebuci ombi.

例: usung bithe be tuwafi, tasha bisire be teni akdaha.

beyengge aššasun i iletulere aššan, aššasi ci tulgiyen jakasu be bakcin oburakū.

三、manju gisun i cikei šanggasu【結構】 jai gisun i jergi ilhi (1)

manju gisun gūwa gisun i emu adali, terei oyonggo cikei šanggasu oci dalasun, alasun【謂語】 jai bakcilasun.

dalasun: dalasun be oci, oyonggo ningge gebsun, orolosun【代詞】 i iletulembi. ere ci tulgiyen aššangge gebsun, arbusun, tonosun, gebsun baningge gisutun i baksan【+++詞組】 jergi inu dalasun be iletuleci ombi.

alasun: alasun be oci, oyonggo ningge aššasun i šošoro durun jai arbusun i iletulembi. tonosun, emu ubu orolosun, gisutun i baksan inu alasun be iletuleci ombi.

bakcilasun: bakcilasun be oci, oyonggo ningge bakcilangga icihin durun i gebsun, orolosun i iletulembi. aššangge gebsun, arbusun, tonosun jai gisutun i baksan inu bakcilasun be iletuleci ombi.

manju gisun i jergi ilhi: manju gisun i jergi ilhi nikan gisun de adališarakū. terei jergi ilhi oci dalasun - bakcilasun - alasun.

bakcilasun urunakū bakcilangga icihin i aisilasun dahalabumbi. ememu erinde, bakcilasun be dalasun i juleri sindaci inu ombi.

例 (1) tere bithe be hūlambi. 也可作 bithe be tere hūlambi.
例 (2) usung tasha be tuwaci, ergen sukdun akū ohobi.

四、emteli gisutun i cike jai dalasun akū cike

emteli gisutun i cike: cohotoshūngge gisun torhomilasu【環境】 de emu gisutun i emu gulhun gūnin be iletulere cike be emteli gisutun i cike sembi.

dalasun akū cike: dalasun akū cike de damu alasun i ubu bi, dalasun i ubu akū.



urebusu

一、manju gisun be nikarame ubaliyambu: "alin i singgeri baili de karulahangge" (fejergi)

amala buthai niyalma【++漁戶獵戶】 arsalan be jafame bahafi, muwa【粗】 futa i hūwaitaha【拴、結、繫】. arsalan balama【狂妄】 muraha【吼叫】 de, singgeri terei jilgan be dubihe【習慣相熟】 ofi, nenehe i arsalan seme safi, futa be kajame【咬斷】 lashalaha. arsalan ukaka.

二、nikan gisun be manjurame ubaliyambu

1. 武松打虎。
2. 我讀過這本書。
3. 姐姐洗衣服了。
4. 農民種地。
5. 春天來了,鮮花開了。
6. 我種了一棵樹。
7. 張明去學校了。
8. 他看報。
9. 下雪了。
10. 他們不畏艱難。
11. 每年防旱,每天防火。
12. 紅日東昇。
13. 自己的事情自己辦。
14. 把書放在桌上。
15. 他用臉盆洗臉。
16. 種瓜得瓜,種豆得豆。



urebusu i jabun

一、已而獵者得獅,繫以巨緪,獅狂吼。鼠習其聲,知為前獅也,齧緪斷之,獅逸。

二、
1. usung tasha be tantambi.
2. bi ere bithe be hūlaha.
3. eyun etuku be obohabi.
4. usisi usin be tarimbi.
5. niyengniyeri dosifi, niyarhūn ilha fithehe.
6. bi emu moo be tebuhe.
7. jang ming tacikū de genehe.
8. i serkin be tuwambi.
9. nimanggiraha.(按:似應作 nimaraha)
10. tese sui mangga【++冤枉】 ci gelerakū.
11. aniyadari hiya【旱】 be seremše【防護提防】, inenggidari tuwa be seremše.
12. fulgiyan šun dergi ergi ci mukdeke.
13. beyei baita be beye icihiyambi.
14. bithe be dere de sindaki.
15. tere obokū i dere be obombi.
16. hengke be tarici hengke be bargiyambi, turi be tarici, turi be bargiyambi.

tofohoci kicen, dobi niman be holtorongge

tofohoci kicen

kicen i šu, dobi niman be holtorongge

abka hiya【旱】, birgan【小河小溪】 i muke faha【乾涸】. dobi ambula kangkafi, emu juce【潭】 de ucarafi【遇】, omiki sere de muke micihiyan, bahaci ojorakū. hūsun be akūmbume【盡心盡力之盡】 monggon【脖】 sampi【伸】, bethe endebufi【差錯過失】 juce i dolo tuhefi, tuciki seci ojorakū. cimari emu niman darire【經過順便】 de, dobi de fonjime, juce i muke saiyūn. dobi jabume, yala saikan. agu ainu ominjirakū. niman fekume【跳】 dosika manggi, dobi niman i fisa be fehume【踏踩】 tucifi, niman i baru hendume, sini ishunde aitubuha【拯救】 de baniha, bi genembi kai. niman teni ambula korsoho【怨恨悔】 bime beye gūnime hendume, dobi i koimali【奸詐狡詐】 de bi kemuni terei gisun be akdafi, holtoho【欺騙撒謊】 be alime gaihangge giyan kai sehebi.



gargata gisutun i iletun
(p123 略)



gisun i kooli

manju gisun i gisumjan be yargiyashūngge gisumjan jai untuhungge gisumjan seme juwe amba meyen dendembi. yargiyashūngge gisumjan de gebsun, aššasun, arbusun, orolosun【代詞】, tonosun, miyalisun【量詞】 jergi kamcibumbi. untuhungge gisumjan de ilhisun【副詞】, holbosun, amalasun, aisilasun, alhūdasun【摹擬詞】 jai cibsisun【感嘆詞】 jergi kamcibumbi.

一、gebsun i hacin duwali jai ton

1. gebsun i hacin duwali

manju gisun i gebsun biretengge gebsun, cohotonggo gebsun jai gūnijangga gebsun seme ilan amba duwali dendebumbi.

(1) biretengge gebsun: yaka emu hacin niyalma, baita hacin embici jakasu【物質】 i gebu be iletulembi.

(2) cohotonggo gebsun: cohotoi yaka emu niyalma, emu ba i gebu be iletulembi.

(3) gūnijangga gebsun: gūnijangga takasu【概念?】 i gebu be iletulembi.

2. gebsun i ton

manju gisun i emu ubu gebsun de "ton" i gisun kooli i kūwaragan【範圍範疇】 bi. ton de emtelingge ton jai labdungge ton bi, labdungge ton be iletulere gebsun urunakū niyalma be jorihangge, tebici: ahūn, non, jui, omolo, amban jergi. labdungge ton be iletulere de urunakū labdungge ton i adasun nonggimbi. tebici: deo - deote, niyalma - niyalmasa. ere jergi yargiyan ton be iletulerakū labdungge ton i durun, datengge mudan i hūwaliyacara kooli be dahame, gisutun fulehe de "se, si, so, ta, te" jergi adasun nonggimbi.

damu komso ton i gisutun kooli ci encu.

二、aššasun i da durun jai erin

1. aššasun i da durun: aššasun i da durun oci gisutun i fulehe de "-mbi" sere adasun nonggifi šanggambi.

2. aššasun i erin: manju gisun i aššasun de "erin" i gisun kooli i kūwaragan bi. duleke erin, ne i erin, sirame i erin jai ne - sirame i erin seme dendebumbi. terei dorgide duleke erin jai ne i erin i iletulere arga umesi bayan.

duleke erin: manju gisun i duleke erin be fejergi ilan hacin obume dendeci ombi.

ujui duleke erin: adasun oci -ha, -he, -ho, -ka, -ke jergi, -ka jergi duleke be iletulembi.

jai duleke erin: adasun oci -habi, -hebi, -hobi, kabi, -kebi jergi, emgeri duleke be iletulembi.

ilaci duleke erin: ujui duleke erin i amala "bihe" embici "bihebi" nonggifi, geneme duleke bihe sere be iletulembi.

aššasun i duleke erin i adasun -ha, -he, -ho, -habi, -hebi, -hobi jergi i adabure kooli, an de gemu datengge mudan i hūwaliyacara kooli be dahambi.

ne i erin: ne i erin be fejergi ilan hacin arga i iletulembi.

(1) "-me" i uncehen hetehe ilhisungge aššasun jai "ilihabi" i acalaha durun ci šanggambi. ere durun be geli aššasun i fulehe de "-mahabi" be nonggire ikūbume arara durun i iletuleci ombi.

(2) "-me" i uncehen hetehe ilhisungge aššasun jai "bi" i acalaha durun ci šanggambi.

(3) "-hai, -hei, -hoi" i uncehen hetehe ilhisungge aššasun jai "bi" i acalaha durun ci šanggambi, damu iletulehe erin heni golmin.

siramei erin: manju gisun de siramei erin be aššasun i da durun i iletulembi.

ne - siramei erin: aššan jing banjiname iliha embici uthai banjinara be jorime gisurehengge, tuttu ofi, ere erinde aššan i erin ne jai sirame juwe erin i banin feten【++性質】 bi. iletulere arga oci, datengge mudan i hūwaliyacara kooli be dahame, aššasun i fulehe de meimeni -ra, -re, -ro jergi adasun nonggimbi.



urebusu

一、manju gisun be nikarame ubaliyambu: alin i singgeri baili de karulahangge (dergi)

arsalan fik【(草木)稠密】 suiha【艾草】 i dolo dedufi bi. alin i singgeri feksime dulere de terei šenggin【額】 be cunggūšaha【觸、撞頭】. arsalan jili banjifi, singgeri be sebkeme【縱跳、撲】 waki serede, singgeri hendume, unenggi mimbe guwebuci【寬宥饒恕】, bi urunakū agu de karulara ba bi sehede, arsalan injefi sindaha.

二、nikan gisun be manjurame ubaliyambu

1. 我懂了。
2. 他睡了。
3. 我吃過飯了。
4. 弟弟們來了。
5. 明山回家了。
6. 我正在寫信。
7. 他正在作畫。
8. 你何時前往天津?
9. 王蘭一直在唱歌。
10. 我就去啊!
11. 我曾讀過這本書。
12. 妹妹們到景山遊玩去了。



urebusu i jabun

一、有獅臥於叢莽,山鼠逸過,觸其額,獅怒,將撲殺鼠。鼠曰:苟舍我,吾必有以報公。獅笑釋之。

二、
1. bi ulhihe.
2. tere amgaha.
3. bi buda jeke.
4. deote jihe.
5. mingšan boo de marihabi.
6. bi jasigan be arame ilihabi (aramahabi).
7. tere nirugan be nirume bi.
8. si atanggi tiyan jin de genembi.
9. wang lan ucun uculehei bi.
10. bi uthai genere.
11. bi ere bithe be hūlambihe.
12. nonte ambalinggū alin de sarašame genehe.

閩南語讀文 李商隱 錦瑟

kímsek siangín

kímsektoanngó'síphiân
ithiânittsūsuhôaliân
tsongsenghiáubōnghô'tiáp
bōngchhunsimthoktō'koan
chhongháigoátbêngtsulūi
lâmtiânjítloángióksengian
chhúchêngkhóthāisêngtuiek
chítongíbóngjiân

閩南語讀文 李商隱 無題(相見時難別亦難)

 siangín

siangkiànlânpiátéklân
tonghonglékpekhoatsân
chhunchhâmsihongchīn
lápsênghoelūikan
hiáukèngtānchhiûînpìnkái
gîmengkakgoátkonghân
phônglâichhúkhìtolō'
chhengniáuinkhînūithàmkhàn

(「蓬萊」或作「蓬山」)

維新之嵐 歷史背景

  1853年,美國東印度艦隊司令官彼理(ペリー,又作伯理),率艦航抵浦賀外海,欲以日本港口作為捕鯨船補給基地,要求日本開國。以其軍艦色黑,史稱「黑船來航」事件。翌年彼理再度來航,與幕府簽定《日美和親條約》。1858年,美國下田總領事哈利斯〔ハリス〕抵,又迫幕府簽定《日美修好通商條約》。

  大老井伊直弼,在未取得朝廷許可的情況下擅自簽約,引起尊攘派反感,加上在將軍繼承之爭中,尊攘派之首水戶藩藩主德川齊昭支持其子慶喜,而井伊直弼卻讓德川慶福(即家茂)繼任,雙方嫌隙加深。其後天皇私下密詔給水戶藩,此舉無異於朝廷繞過幕府干政,井伊直弼聞知後大怒,下令抓捕相關人等,興起大獄,史稱「安政大獄」。水戶藩德川齊昭被處永久軟禁(永蟄居),德川慶篤則被禁止登城。開辦松下村塾吉田松陰亦於此時遭處斬。

  水戶藩藩士為報主家之仇,脫藩湧向江戶,埋伏於櫻田門外,迨井伊直弼乘轎前往江戶城途中,將之刺殺,史稱「櫻田門外之變」。此後,尊攘派勢力大盛,以「天誅」之名,隨意暗殺佐幕派人士。尤其是岡田以藏田中新兵衛河上彥齋中村半次郎等人,史稱幕末四大人斬。

  當時幕府因尊攘派勢力重振,認為有必要及早實現「公武合體」,亦即讓公家(朝廷)與武家(幕府)合作,以反制倒幕思想。此論不僅天皇認可,尊攘派各藩藩主亦多表贊同。1862年3月,孝明天皇將其妹和宮,下嫁給將軍德川家茂

  1862年5月,有馬新七薩摩藩激進倒幕派,潛伏於京都寺田屋,計畫刺殺關白九條尚忠京都所司代酒井忠義。然而當時薩摩藩藩主島津久光,正在推動公武合體,並無倒幕之意,在得知此事後,隨即對藩內下令前去討伐,史稱「寺田屋事件」。藩主島津久光因此事而威信大增,未幾便受命隨朝廷敕使前往江戶,商討公武合體事宜。

  同年9月,島津久光江戶回藩途中,行經生麥村,遇英國人穿行其隊伍,遭薩摩藩藩士斬殺,史稱「生麥事件」。雖然幕府已就此事向英國支付賠償金,但英國也向薩摩藩要求賠償,藩主島津久光拒絕,英國艦隊遂對鹿兒島施以砲擊。最後,薩摩藩向幕府借錢賠款,雙方講和,同時也開始合作,自英國引入新式軍備。大久保利通薩摩藩尊攘派,亦大受刺激,逐漸轉而支持開國。

  1863年,將軍家茂即將上洛面見天皇,共商攘夷,然而當時的京都,充斥尊攘派的「天誅」行動。為保安全,乃由清河八郎招募一批浪人,成立浪士組,先行前去協助維護京都治安。不料到了京都後,清河八郎卻改口說是要尊王攘夷,甚至上書朝廷,表明浪士組要為朝廷效力。幕府得知消息後,立即下令浪士組撤回江戶,最終僅餘近藤勇芹澤鴨等人,仍欲留在京都保護將軍。之後,時任京都守護職的會津藩藩主松平容保,將之收編,成立新選組,旨在對付尊攘派,維護京都治安。

  同年9月,尊攘派公家與長州藩志士聯手,計畫讓孝明天皇行幸大和,藉以遠離幕府監視,進而挾天子以令諸候,迫令幕府攘夷,若幕府拒絕,也可藉此名義推翻幕府。然而,孝明天皇並無倒幕之意,亦不願受制於人。公武合體派的皇族、公家等人,聯合時任京都守護職的會津藩,以及與長州敵對的薩摩藩,於9月30日(舊曆八月十八日)凌晨突襲,將長州藩兵趕出御所,同時守住大門,不讓尊攘派公家入內。長州藩只得離回藩,同時也護送三條實美等七名激進派公卿同行。

  1864年,以長州為中心的尊攘志士,打算在京都放火,再乘亂暗殺幕府要人,甚至定出大膽計畫,欲將天皇移往長州。然而,負責聯絡的古高俊太郎,遭新選組逮捕,計畫因而曝光。其後,參與行動的志士等人,集會於京都池田屋,遭新選組襲擊,吉田稔麿宮部鼎藏等人皆命喪於此,桂小五郎則僥倖脫逃。

  長州藩因八月十八日政變而遭逐出京都,又逢池田屋之變,一怒之下,拜來島又兵衛為總大將,出兵京都。最終在諸藩抵禦下,來島又兵衛戰死,長州軍敗退,史稱「禁門之變」,又名「蛤御門之變」。

  隨後,天皇下詔征討反賊長州藩,幕府拜尾張藩前藩主德川慶勝為征總督,以西鄉隆盛為參謀,集各藩之兵往討長州。然而西鄉隆盛不願置長州於死地,主張採行分化策略。而主張攘夷的長州藩,曾於去年(1863年)對通行馬關海峽的外國船隻無預警發砲,封鎖海峽,引來四國船艦,於1864年聯手回擊,長州沿海砲臺悉數被毀。武力攘夷不成,藩內保守派得勢,將禁門之變禍首等人處斬,向幕府表達恭順之意。於是幕府未戰而罷兵。是為第一次征伐長州之役。

  元治元年(1864年)末至慶應元年(1865年)初,高杉晉作等人於馬關下關)舉兵,奪取長州藩主導權,以奇兵隊等武力為後盾,將藩論導向與幕府軍事對決。幕府以其密謀不軌,加之私下與外國交易,於是奏請再伐長州,於1865年9月,獲天皇批准。惟朝廷內部及各藩之中,多有反對再次征伐之聲,薩摩藩更是表明拒絕出兵。1866年6月,幕府軍與長州軍正式開戰。此前,長州藩已在坂本龍馬中岡慎太郎等人斡旋下,於1866年1月與薩摩藩結為同盟,藩內由高杉晉作桂小五郎等人,鞏固全藩軍事體制,有效利用各部隊與農商之兵,且走私進口近現代兵器,而幕府方面,卻因大坂江戶爆發打砸搶等暴亂及農民暴動而腹背受敵,戰況十分不利。1866年8月,將軍家茂病逝於大坂城,幕府藉此停戰。年底又適孝明天皇逝世,幕府再取得解兵詔書,宣告撤兵。是為第二次征伐長州之役。此役過後,幕府威信盡失。

  1867年11月,末代將軍德川慶喜,有感於同盟之威脅,主動表明願辭去征夷大將軍一職,將政權歸還朝廷,使等藩無討幕理由,且政權雖歸還朝廷,自己仍能進入新政府擔任議長。

  1868年1月,朝廷下達王政復古大號令,宣告廢止江戶幕府,成立以天皇為首的新政府,同時要求德川慶喜「辭官納地」,要他交出天領(幕府直轄地)。德川慶喜大為不滿,加以西鄉隆盛刻意挑釁,兩造遂爆發鳥羽伏見之戰,幕府軍戰敗,德川慶喜逃回江戶。新政府將德川慶喜會津藩藩主松平容保桑名藩藩主松平定敬等人列為朝敵,下達討伐令,發兵江戶。幕府見大勢已去,以勝海舟山岡鐵舟為代表,前去媾和,以江戶開城為條件,換饒德川慶喜一命,史稱「江戶無血開城」。

  另一方面,會津藩藩主松平容保被列為朝敵,新政府軍下令米澤仙臺等東北諸藩前去征討會津,東北諸藩懇請新政府赦免會津被拒,於是決意奮起抵抗,刺殺強硬派世良修藏等人,同時說服奧羽一帶舊幕府諸藩,組成奧羽越列藩同盟,共抗新政府軍。雙方交兵數月,米澤藩仙臺藩先後投降,會津藩主城會津若松城被圍,孤城難支,最終開城投降。

  就在江戶開城之時,原任幕府海軍副總裁的榎本武揚,仍主張徹底抵抗,不願將軍艦轉交新政府,持續在沿海支援殘存之幕府軍。米澤藩投降後,榎本武揚率艦駛向蝦夷地,攻破當地新政府軍,以箱館五稜郭為根據地,另建政權(今又稱蝦夷共和國),同時向新政府請願,希望能將蝦夷地劃給舊幕臣。新政府拒絕,派兵往討。1869年5月,榎本武揚兵敗投降。

維新之嵐 索引

維新之嵐(FC版)基本系統
維新之嵐(FC版)場所說明(滿文)
維新之嵐(FC版)各勢力與人物介紹
維新之嵐(FC版)町介紹(江戶京都大坂、萩、高知、下關、長崎、鹿兒島)
維新之嵐 歷史背景