dehi sunjaci tacibure kicen, jiha ulin, 第四十五課 錢幣
julgei fon inenggi dulin de hūdašabume, 古者日中為市
terei bisirengge be, 以其所有
terei akūngge be hūyušefi, 易其所無
uttu oci wajimbihe, 如是而已
tuttu seme boso be jafafi bele be hūyušeme, 然持布以易米
bele bisirengge, 而有米者
ainahai boso be bahaki sembini, 未必欲得布也
bele emgi boso i hūda salirengge, 米與布之價值
geli ainahai lak seme teisu acanambini, 又未必適相當也
ede ishunde hūyušere doro mohofi, 則交易之道窮
tereci emu jaka be sonjofi kemun obume, 於是擇一物以為準
geren jaka ishunde salire hūda, 而各物相抵之價
gemu erebe kemun obume toktobuhabi, 皆準此定之
tere jaka ememu ihan i, 其物或以牛
ememu boso i, 或以布
ememu jeku be, 或以穀
tuttu seme gemu teodere de mangga bime goidatala asarame muterakū, 然皆難運而不能久存
tuttu geli ubiyoo i hūyušerengge bihe, 故又有易以貝者
ubiyoo i jaka ojorongge, 貝之為物
bahara de hon ja, 得之太易
salirengge asuru ser seme, 所值甚微
geren jaka i weihuken ujen be teherebure de tesurakū, 不足以御各物之輕重
tuttu ishunde hafunara largin ofi, 故交通繁
geli terei ildun akū be tuwafi, 又見其不便
aisin i duwali i ulin be arahabi, 而金屬之幣作焉
aisin i duwali i jaka ombikai, 金屬之為物也
terei hūda salire, enggeleme mangga, 其值昂貴
udu dendeme faksalacibe, 雖分析之
inu ebureme ekiyeniyerakū, 亦不消耗
kemuni toktoho hūda be terei ninggude foloci ombi, 且可鐫定價於其上
ishunde eitereci ojorakū, 莫得相欺
tuttu umesi jiha ulin weilere de acambi. 故最宜於製幣
dehi ningguci tacibure kicen, sirarangge 第四十六課 續
aisin menggun teišun ilan jergi i ulin, 金銀銅三品之幣
musei gurun de julgeci bihe, 我國自古有之
tuttu seme kemuni akdame jiha hungkerengge oci, 然常藉以鑄錢者
teišun i teile dabala, 則銅而已矣
menggun i baitalan oburengge, 銀之為用
kemuni yan i bodombi, 恆以兩計
teišun i jiha laju ujen, 銅錢笨重
teodere juwere de ildun akū, 不便轉運
menggun be baitalaci urunakū teherebuku be baitalame, 用銀則必操權衡
largin buyarame yala asuru, 繁碎殊甚
hūdašara be hafumbuha ci ebsi, 通商以來
me si ge gurun si ban ya gurun i menggun jiha, 墨西哥西班牙之銀錢
dulimba bade eyeme dosika de, 流入中土
gūwangdung golo teni terei kemun be dursukileme, 廣東始仿其制
muduringga muheliyen be weilehe, 造龍圓
geren golo sirahabi, 各省繼之
tuttu seme eyeme yabuhangge kemuni ambula ojoro unde kai, 然流行尚未廣也
suwayan aisin i hūda salirengge, menggun ci dehi ubu fulu, 黃金價值四十倍於銀
weileme ulin obuci, 造以為幣
weihuken ildun ele dabali 則輕便尤甚
te šu genggiyen i gurun, 今文明之邦
aisin i ulin be gubci baitalarakūngge akū, 無不通用金幣
menggun teišun i jiha oci, 銀銅之錢
niyeceme aisilara de tusa arara dabala, 不過以資補助而已
musei gurun udu mudan mudan i aisin be baitalara be gisurecibe, 我國雖屢議用金
tetele kemuni yabure unde kai, 迄今尚未行也
aisin i ulin ildun kai, 金幣便矣
tuttu seme ajige ningge onco ici damu sunja fuwen, 然小者徑僅五分
waliyabume ufarara ja ojoro be dahame, 既易遺失
iktamburengge hon labdu oci, 而積之過多
teodeme juwere de geli mangga, 轉運又難
gaire gamara de ele ildun bime, 欲求尤便取攜
labdu komso niyalmai gūnin de kek sere be baiki seci, 而多少可如人意者
ulin temgetu afaha de isirengge akū. 則莫如紙幣
dehi nadaci tacibure kicen, sirarangge 第四十七課 續
ulin temgetu afaha araha be, 紙幣之制
ememu jiha temgetu afaha seme gebulehebi, 或名曰鈔
ememu temgetu bithe seme gebulehebi, 或名曰票
tang gurun ci ebsi lalanji baitalambi, 自唐以來屢用之
te hūbe i jergi i golo de, 今湖北等省
udu alban i jiha i temgetu bithe bicibe, 雖有官錢票
tuttu seme emu hošo de bilafi, 然限於一隅
goro de isime muterakū, 不能及遠
hūdašara be hafumbure in hang ni jiha temgetu afaha, 通商銀行之鈔票
eyeme yaburengge geli dahūme ambula ojoro unde bime, 流行又復未廣
geren hūdai darun i gubci baitalarangge, 而各商埠所通用者
amba muru tulergi gurun i menggun muheliyen i afaha kai. 大抵外國之紙幣也
jiha ulin tuttu ofi hūdašara de tusa ararangge, 錢幣所以資交易
teksileme emu oburakū oci, 非整齊劃一
jalingga holo dekdebufi, 則奸偽生
irgen baitalara de ildun akū ombi, 而不便於民用
tuttu dergi wargi i geren gurun, 故東西各國
teisu teisu i muheliyen i kooli be toktoburakūngge akū, 無不各定圓法
beye gurun i aisin menggun muheliyen be weilefi, 自造國幣
tulergi gurun i jiha be, 外邦之錢
yabubume baitalaci ojorakū, 不許行用
musei gurun muheliyen i kooli be iliburakū, 我國圓法不立
ba bade meni meni kemun obufi, 地自為制
tulergi gurun i menggun jiha menggun muheliyen i afaha, 而外邦之銀錢紙幣
geli gurun i dolo fiheme jalupi, 又充斥於國中
gurun i toose waliyabume ufarara, 不獨國權喪失
aisi i sekiyen tulesi biltere teile akū, 利源外溢
kemuni der seme kūthūme suwaliyaganjame facuhūšame, 且紛淆雜亂
irgen ongkolome dahara ba akū, 民無適從
yargiyan i jemden dasan ereci amba ningge akū, 誠莫大之弊政
kūbuliburakū oci ojorakūngge kai. 不可以不變者也
沒有留言:
張貼留言