現在時刻:未正一刻

搜尋

滿語助詞 de 用法

滿語助詞 de,表時間、地點、方向、對象、原因等。

表時間、地點:在……
bi inenggidari juwanci erinde amgambi. 我每天十點鐘睡覺。
bi emu tacikū de weilembi. 我在一所學校裏工作。

表方向、對象:到……、給……、對……、對於……
bi tacikū de genehe. 我去了學校。
minde emu hūntahan sun cai bureo. 請給我一杯奶茶.
ainu minde alahakū ni. 怎麼沒有告訴我呢?
minde gisun bifi sinde fonjiki sembi. 我有話要問你。

注:另有 i baru 表達「向……」。
indahūn kesike i baru balai gūwambi. 狗衝着貓狂叫。

表原因:因為……
bi siden baita de jihe. 我因公務而來。
i sirdan i feye de bucehe. 他因箭傷而亡。

表憑藉:藉……、靠……、用……、以……
juwan be sunja de dendeci juwe bahambi. 十除以五得二。

常見用法:

地點 de 人事物 bi:有……
人事物 地點 de bi:在……
meni tacikū de amba muru sunja minggan niyalma bi. 我們學校大約有五千人。
minde emu age, emu eyun, jai emu non bi, deo akū. 我有一個哥哥,一個姐姐,一個妹妹,沒有弟弟。
fi dere de bi. 筆在桌子上。

...de amuran: 喜歡……、愛好……
ere niyalma tacire de amuran. 這個人很好學。
ajigen ci bithe hūlara de amuran. 他打小就愛好讀書。
baita de amuran urse 好事者
ume boco de amuran ojoro. 勿要好色。
jetere de amuran yabure de banuhūn 好吃懶做
jiha mektere de amuran 好賭

...de mangga: 難於……、難做……;擅長、善於……、做……很厲害
...de ja: 易於……、容易做……
tuwara de ja gojime yabure de mangga. 看時容易,做時難。
angga juwara de mangga 難於開口
cooha baitalara de mangga 善於用兵



以下摘錄自三槐堂所梓《清文助語虚字》(manju bithei gisun de aisilara mudan i hergen)。

de 時候字。又地方字、處字、往字。又給字、與字。又裡頭字、上頭字、在字、於字。乃轉下申明語。單用聯用倶可。如云:
tuwara de ja gojime, yabure de mangga 看時容易作時難。
ambasa teike genere de alaha 大人們方纔去的時候告訴了。
si aibide genembi 〔你〕往那裡去。
giyangnan sujeo de genembi 江南蘇州去。
tere niyalma de henduhe 說與那个人了。
ere niyalma de buhe 給與這个人了。
aisin menggun oci, guise de tebumbi, bele jeku oci, ts’ang de asarambi 金銀貯櫃,粮米收倉。
fi hoošan behe yuwan be dere de sinda 筆紙墨硯放在桌上。
abka de deyere gasha bi, na de feksire gurgu bi 天上有飛禽,地下有走獸。
baita be kicerengge niyalma de bicibe, muteburengge abka de bikai 謀事在人,成事在天。
minde gisun bifi sinde fonjiki sembi 我有話要問你。

凡遇 gelembi、olhombi、aisilambi、šangnambi、amuran 等字之上,必用 de 字。凡如 de、be、i、ni、kai、ci 等虚字,不可提冩在行首。若係實解,或作漢話用者,方可提起冩得。

jakade 當時字、彼時字。較 de 字詞義實在。乃承上起下語。此上必用 ra、re、ro 等字。實解根前。如云:
ahūn deo bahafi acara jakade, alimbaharakū urgunjehe 弟兄得會。不勝歡喜。

sere jakade 說的當時字。乃轉下語。如云:
uttu tuttu sere jakade, geren gemu teni saha 如此這般說的時候,衆人纔都知道了。

ki sere jakade 欲要的當時字。乃引下語。如云:
ini sefu teni yabuki sere jakade, šabisa umai aliyarakū neneme uthai genehe 他師傅纔說要走,徒弟們並不候,先就去了。

ojoro jakade 可以的當時字、因為的時候字。如云:
ajigen ci kadalara bargiyatara niyalma akū ojoro jakade, damu sula baisin yabure de amuran 自幼無人拘管,只好閒曠。

bisire jakade 在的當時字、有的當時字。如云:
sini beye tubade bisire jakade, bi teni bahafi ukcaha 有你親身在那裡。我纔得脫了。

bisirede 在的時候字、有的時候字。如云。
amai bisirede terei gūnin be tuwambi 父在觀其志。

serede 說的時候字。乃轉下語。如云:
eici uttu serede dahambio, tuttu serede dahambio 或是依這様說,依那様說啊。

ki serede 欲要的時候字。乃引下語。如云:
sakda ahūn i uttu aisilame wehiyeme ulin buki serede, ai gelhūn akū alime gairakū 老兄如此扶持,欲贈資財,怎敢不受。

ohode 了的時候字。乃擬度事後,結上起下語。如云:
baita uttu de isinjiha be dahame, adarame ohode sain 事已至此,怎麼様了好。

sere ohode 說了的時候字。
ki sere ohode 欲要了的時候字。
bisire ohode 在了的時候字、有了的時候字。
seme ohode 雖說了的時候字、總然了的時候字。
ki seme ohode 欲要了的時候字。
ojoro ohode 可以了的時候字、因為了的時候字。
jaci ohode 動不動兒的時候字。

sehede 說了的時候字、倘若時候字。乃設言事後有變,引下之語。如云:
talu de aika uttu sehede ainara 万一倘或如此怎麼様。

ki sehede 欲要了的時候字。

bihede 有來着的時候字、在來着的時候字、倘若時候字。乃設言如此,起下另結語。如云:
saikan jaka bihede, eici asarambio, eici sain hūda be baifi uncambio 有了好東西,或是收着,或是尋好價兒賣。

dade 上頭又字、兼且字、更且字、一根裡字。此下必用 geli 字。實解根子上。如云:
(olgošoro)[olhošoro] dade geli (olgošoro)[olhošoro], ginggulere dade geli ginggulere 小心上又小心,謹愼上又謹愼。

tere dade 那上頭又字、兼且字、更且字。在句首用。
ninggude 上頭字。
ede 這上頭字、與此字、於此字。如云:
ede aibi 這有何妨。

tede 那上頭字、與他字、於彼字。如云:
tede hūwanggiyarakū 那不妨事。

aide 何以得字、什麼上頭字。如云:
aide bahafi saha 何以得知。

deo 麼字、乎字、歟字。乃 de 字作疑問詞。在字尾聯用。實解兄弟之弟。如云:
fudzi tere gurun de isinahade, urunakū terei dasan be donjirengge, bairedeo, eici alaradeo 夫子至於是邦也,必聞其政。求之歟?抑與之歟?

沒有留言:

張貼留言